در حالی که هنوز سال ٩٧ آن‌طور که باید و شاید حرکت‌های اصلی خود در حوزه‌های مختلف را آغاز نکرده است
اما روال عملکردی ماه‌های پایانی سال ٩٦ خبر از خداحافظی بازار مسکن با رکود دارد و پیش‌بینی کارشناسان و فعالان این بازار حکایت از بازگشت رونق به این بازار در سال جاری دارد. بسیاری از کارشناسان، فعالان و حتی مدیران دولتی بخش مسکن با استناد به عملکردی که در بخش‌های مختلف مسکن در دو فصل پاییز و زمستان ٩٦ گذشته روی داده است معتقدند که بازار مسکن از رکودی که در چند سال گذشته در آن قرار گرفته بود خارج شده و از این پس باید شاهد رونق بیشتر در ساخت و ساز و معاملات مسکنی باشیم. این پیش‌بینی‌ها اگر چه نوید‌دهنده بازگشت چرخه اقتصادی به بازارهای همراه مسکن است اما موجب شده تا برخی این بازگشت رونق را مساوی بازگشت افزایش قیمت‌ها به این بازار بدانند و معتقد باشند که این رونق مقطعی و محدود خواهد بود چرا که افزایش قیمت ناشی از افزایش قیمت مصالح ساختمانی مورد نیاز در ساخت مسکن موجب می‌شود دوباره رکود به بازار مسکن بازگردد. رویکردی که از نظر سازندگان مسکن نیز مورد تاکید قرار می‌گیرد و حتی با دیده نگرانی از بازگشت این رونق صحبت می‌کنند. کارشناسان این بخش همچنین این رونق را مرهون برنامه‌های دولتی می‌دانند که در سال گذشته برای بازار مسکن پیش‌بینی شد و موجب شده تا این بازار در سال ٩٧ توجه بیشتری را به خود جلب کرد. بازاری که با اجرایی‌تر شدن اجرای برنامه نوسازی بافت‌های فرسوده در کشور خاطره رونق بازار مصالح ساختمانی در سالی که دولت عزم خود را برای اجرای مسکن مهر جزم کرد رابه یاد می‌آورد. با این تفاوت که این روزها فعالان بازار ساختمانی خرسند از پیاده‌سازی برنامه‌های نوسازی دولتی در کل کشور که موجب به راه افتادن چرخه اقتصاد مصالح ساختمانی می‌شود، نگران از تاثیر‌گیری قیمتی بازار مصالح ساختمانی از سایر عوامل موثر در قیمت هستند و این امر را خطری برای رونق بازار مسکن می‌دانند.
آهن متاثر از نرخ دلار
ناگفته پیداست که در بازار مصالح ساختمانی هنوز هم برخی از این مصالح وابسته به واردات یا مرتبط به قیمت‌گذاری ارز هستند و این امر می‌تواند تاثیر مستقیمی روی روال قیمتی آن بگذارد و آن را در محدوده عدم ثبات قیمتی قرار دهد؛ موضوعی که محمد آزاد، رییس اتحادیه آهن، فولاد و فلزات به آن اشاره می‌کند و در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید: «در بازار آهن اگر چه افزایش قابل توجه قیمتی را شاهد نیستیم اما واقعی‌تر شدن قیمت ارز در روزها گذشته از سال ٩٧ نشان می‌دهد که در روزهای آتی شاهد افزایش قیمت آهن خواهیم بود.» او در توضیح بیشتر می‌افزاید: «آهن در بازار جهانی تفاوت قیمتی نداشته و همانطور که ٦ ماه پیش آهن با قیمت ٥٢٠ دلار معامله می‌شد امروز نیز با همان قیمت معامله می‌شود و از این حیث نمی‌توانیم از افزایش قیمت آهن صحبت کنیم اما از آنجایی که قیمت دلار در بازار داخلی در روزهای سپری شده از سال جاری حدود ٤٠٠-٣٠٠تومان نسبت به روزهای پایانی سال گذشته افزایش داشته است این افزایش قیمت محاسبه نرخ ارز با ریال موجب شده تا قیمت آهن در بازار با افزایش مواجه شود.» رییس اتحادیه آهن، فولاد و فلزات با اشاره به اینکه این محاسبه موجب شده تا خریداران داخلی زیان ببینند؛ در خصوص چرایی محاسبه قیمت آهن با دلار ادامه می‌دهد: «پیش از این به عنوان وارد‌کننده آهن در بازار جهانی شناخته می‌شدیم و امروزه با توجه به اینکه صادرکننده هستیم باید تمام قیمت‌ها بر اساس دلار محاسبه شود و به همین دلیل با نوسانات نرخ دلار در بازار داخلی قیمت آهن تغییر کرده و کاهش یا افزایش می‌یابد این در حالی است که در بازار جهانی حداقل ٦ ماه است که با ثبات قیمت مواجه هستیم.» آزاد با اشاره به افزایش ٢٠ درصدی قیمت آهن در بازار داخلی بعد از محاسبه قیمت دلار در فروردین ٩٧، تاکید می‌کند: «این افزایش قیمت حداقل می‌تواند همین میزان قیمت مسکن را متاثر کرده و افزایش دهد و با توجه به اینکه افزایش تقاضا برای آهن در بازار مسکن در ماه‌های آینده روی می‌دهد این افزایش قیمت می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر روی قیمت نهایی مسکن بگذارد.»
ثبات سیمان، رونق مسکن
در عین حال اگر چه آهن متاثر از قیمت دلار در روزگار عدم ثبات قرار دارد اما سیمان به عنوان یکی دیگر از مصالح ساختمانی موثر در قیمت تمام شده مسکن روالی برعکس را طی می‌کند و فعالان آن از ثبات قیمتی در این بازار خبر می‌دهند. عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن کارفرمایان سیمان در گفت‌وگو با «اعتماد» با رد افزایش قیمت سیمان در بازار می‌گوید: «سیمان در بازار هیچ گونه افزایش قیمتی نداشته است. تنها اتفاقی که در این بازار روی داده است به کاهش تخفیفاتی باز می‌گردد که تولید‌کنندگان به عرضه‌کنندگان می‌دادند و در سال ٩٧ این تخفیفات حذف یا کاهش یافته است و این امر تعبیر به گرانی سیمان شده است.» او در توضیح این موضوع تاکید می‌کند: «در پایان سال ٩٥ با توجه به رکودی که در بازار سیمان حاکم بود مقرر شد تا همه کارخانه‌های تولید‌کننده محصولات شان را با قیمت‌های ارشادی عرضه کنند و این امر در همان سال به همه کارخانه‌ها ابلاغ شد و بعد از آن تاریخ کارخانه‌های سیمان برای بقا در بازار رقابتی ایجاد شده به خریداران خود بسته به منطقه توزیع سیمان تخفیف‌های مختلفی از ١٠ الی ٢٥ درصد ارایه می‌کردند بنابراین در سال ٩٦ و همان ماه‌های پایانی ٩٥ تصور بر کاهش قیمت سیمان به وجود آمد.» دبیر انجمن کارفرمایان سیمان ادامه می‌دهد: «در حال حاضر با بازگشت رونق به بازار مسکن و افزایش تقاضا برای خرید سیمان کارخانه‌های تولید‌کننده سیمان از میزان تخفیفات خود کاسته‌اند و حتی در برخی مناطق تخفیفات حذف شده است و این امر از سوی مشتریان افزایش قیمت سیمان تلقی می‌شود در صورتی که طبق ابلاغیه ماه‌های پایانی سال ٩٥ همچنان همه کارخانه‌ها سیمان خود را با قیمت ارشادی مصوب می‌فروشند و افزایشی اعمال نشده است.» شیخان با اشاره به میزان مصرف سیمان در ساخت مسکن می‌افزاید: «از سوی دیگر تاثیر قیمت سیمان در ساخت مسکن محدود است و در هر آپارتمان به ازای هر مترمربع ساختمان تنها ٣ الی ٤ کیسه ٥٠ کیلوگرمی سیمان مصرف می‌شود که در نهایت تاثیر قیمتی قابل توجهی را در قیمت تمام شده مسکن ندارد.» او عامل تاثیرگذار در قیمت تمام شده مسکن را زمین، لوازم بهداشتی و کاشی و سرامیک می‌خواند و می‌گوید: «انجمن کارفرمایان سیمان تصمیمی برای افزایش قیمت سیمان در سال ٩٧ ندارد و در جلسات آتی انجمن این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت. چرا که تصمیم بر حفظ قیمت‌ها در سال ٩٥ به دنبال رکود در بازار و کاهش تقاضا اتخاذ شد و در شرایط حاضر با توجه به اینکه رونق به بازار مسکن بازگشته است و افزایش تقاضا در خرید سیمان روی داده است ممکن است انجمن به جمع‌بندی برای افزایش قیمت برسد که این امر نیز در جلسات آتی مشخص خواهد شد.»
بازی دلار با بازار لوازم بهداشتی
در همین زمینه حبیب‌الله توسلی، نایب‌رییس اتحادیه لوازم بهداشتی ساختمانی در گفت‌وگو با «اعتماد» مجددا بحث تاثیر‌گذاری قیمت دلار روی قیمت تمام شده مواد اولیه تولید لوازم بهداشتی را گوشزد کرده و می‌گوید: «با توجه به اینکه مواد اولیه تولید لوازم بهداشتی ساختمان اکثرا با قیمت دلار قیمت‌گذاری می‌شوند در ماه‌های گذشته و روزهای سپری شده از سال ٩٧ با افزایش قیمت ارز با افزایش قیمت مواجه شده‌اند و به همین جهت این افزایش می‌تواند بر هزینه تمام شده مسکن هم موثر باشد.» او با تاکید بر اینکه این تاثیر حداقل از یک ماه آینده مشخص می‌شود و اعلان میزان تاثیر آن در این روزها پیش‌بینی غیرمنطقی است، می‌افزاید: «محاسبه قیمت مواد اولیه همچون مس و برنج که مصرف زیادی در تولید لوازم بهداشتی ساختمان دارند موجب شده تا شاهد افزایش قیمت لوزام بهداشتی باشیم.»
اعتماد