چند روزی است که اقتصاد ایران دلارهای تک نرخی را تجربه می‌کند. دولت نرخ را ۴۲۰۰ تومان اعلام کرده و با ارائه ۱۱ بخشنامه ارزی تاکنون ضوابط و مقررات جدیدی را برای خرید و فروش ارز قرار داده است. بر مبنای آنچه که بانک مرکزی اعلام کرده صرافی‌ها دیگر اجازه خرید و فروش اسکناس ارز را ندارند و این کار تنها از سوی بانک‌ها مجاز است. آنگونه که بانک مرکزی اعلام کرده هر فردی که بیش از ۱۰ هزار یورو به صورت نقدی در اختیار داشته باشد باید آن را نزد بانک‌ها سپرده گذاری کند در غیر این صورت هر گونه تبادل آن به مفهوم کالای قاچاق بوده و برخوردهای قانونی با آن صورت می‌گیرد.
همین یک بند در بخشنامه‌های بانک مرکزی کافی است تا بازار را برای سپرده گذاری‌های ارزی داغ کند البته این بار دیگر شرایط به حالت قبل نیست، نه مردم اعتماد سابق را به سپرده گذاری ارزی دارند و نه دیگر کار در اختیار بانک‌هاست بلکه بانک مرکزی خود راسا وارد عمل شده و سود و بازگشت اسکناس‌های سپرده گذاران با همان نوع ارز سپرده گذاری شده، را تضمین می‌کنند؛ با این وجود میزان استقبال مردم به گفته بانک داران از سپرده گذاری‌های ارزی کم است.
بررسی‌های میدانی حکایت از آن دارد که بازار داغی برای جذب دلارها و یوروهای در اختیار مردم از سوی بانک‌ها به راه افتاده و آنها نرخ‌های جذابی را ارائه می دهند که دامنه آن حتی تا ۵ و ۶ درصد هم می رسد،. آنگونه که متصدیان شعب بانکی می‌گویند، تعداد مراجعه کنندگان برای سپرده گذاری ارزی بالا نیست اما به هر حال هر چقدر که میزان اسکناس ها بالاتر باشد نرخ‌های سود نیز می تواند از سوی بانک‌ها جذاب‌تر شود اما به طور میانگین نرخ ۴ تا ۵ درصدی در بسیاری از شعب به مشتریان پیشنهاد می‌شود.
این متصدی بانک، می‌گوید: البته هنوز هم تردیدهای بسیاری از سوی سپرده گذاران برای سپرده گذاری ارزی وجود دارد چرا که طی سنوات گذشته مردم دلار یا یورو به بانک‌ها ارائه می‌دادند و در مقابل هر زمان که قصد داشتند بخشی یا تمام سپرده ارزی خود را مسدود کنند بانک به آنها معادل ریالی، آن هم به نرخی پایین تر از نرخ بازار آزاد یا همان نرخ دولتی، می‌داد و همین امر خاطر بسیاری از مردم را در مورد سپرده‌های ارزی مکدر کرده است.
کسرایی پور مدیرکل سیاست‌ها و مقررات ارزی بانک مرکزی نیز می‌گوید: نرخ اعلام شده از سوی بانک مرکزی برای سپرده گذاری یورو سه درصد و برای سپرده گذاری دلاری ۴ درصد است که البته این نرخی است که بانک‌ها می توانند نزد بانک مرکزی سپرده گذاری کنند. وی می‌افزاید: ولی به هر حال نرخی که از سوی بانک‌ها برای جذب سپرده‌های ارزی مردم پیشنهاد می‌شود حتما باید در چارچوب‌های مشخصی باشد که بانک مرکزی اعلام کرده است.
رونق ارائه نرخ های متنوع از سوی بانک ها برای سپرده های ارزی در شرایطی است که تجربه بازار رقابتی برای جذب سپرده‌های ریالی کارنامه مردودی را از سوی نظام بانکی بر جای گذاشته و وضعیت بدی را در ترازنامه بانک‌ها ایجاد کرده است. حال این نگرانی وجود دارد و سوال این است که چه کنترل و نظارتی بر روی نرخ سود سپرده‌های ارزی از سوی دولت و بانک مرکزی وجود دارد؛ باید امیدوار بود این بار بانک ها دقت کافی را در رعایت ضوابط و قوانین به خرج دهند.
مهر