در حالی که سهم قابل توجهی از بازار موبایل ایران در اختیار گوشی‌های آیفون است، در مقاطع مختلف برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ‌استور حذف شده‌اند و ظاهرا اکنون نوبت به برخی پیام‌رسان‌های داخلی رسیده است؛ همین موضوع از لزوم معرفی روشی جایگزین برای دانلود و نصب برنامه‌های ایرانی حکایت می‌کند.
«متاسفانه ما قادر به قرار دادن اپلیکیشن شما در اپ‌استور نیستیم. تحت قوانین تحریم ایالات متحده اپ‌استور نمی‌تواند میزبانی، توزیع و یا انجام کسب‌وکار با برنامه‌ها یا توسعه‌دهندگان متصل به کشورهای ممنوعه داشته باشد. این حوزه قانون پیچیده و دائما در حال تغییر است. اگر محدودیت‌های موجود تغییر کند، شما را تشویق می‌کنیم تا برنامه خود را برای ورود به اپ‌استور مجدد ارسال کنید.»
این پیام هنگام حذف برنامه‌های ایرانی توسط اپل به برخی از شرکت‌های برنامه‌نویس ایران داده شد.
محصولات اپل در ایران توسط چندین میلیون نفر مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیش از ۱۱ درصد از گوشی‌های هوشمند مورد استفاده در ایران آیفون هست و این موضوع ایران را به یکی از بزرگترین بازارهای اپل در منطقه خاورمیانه تبدیل کرده است. وجود صدها برنامه‌نویس مستعد iOS در ایران باعث شده که اپلیکیشن‌های موفق زیادی در اپ‌استور قرار بگیرند اما کاربران ایرانی معمولا با مشکلاتی در استفاده از اپلیکیشن‌های بین‌المللی و حتی داخلی از طریق اپ‌استور روبه‌رو هستند. خطای ۱۰۰۹ یکی از شناخته‌شده‌ترین این مشکلات است که مدت‌هاست باعث آزار کاربران ایرانی شده و اغلب از هرگونه فعالیت کاربران ایرانی جلوگیری می‌کند.
اپل همچنین در دو سال گذشته، چندین بار به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه آنلاین خود اقدام کرده و تابستان سال گذشته بود که این روند با حذف برنامه‌های ایرانی مانند تاکسی‌یاب و سفارش غذا و خرید آنلاین، حاشیه‌ها را افزایش داد. این موضوع در رسانه‌های خارجی نیز بازتاب داشت. نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: «با اینکه شرکت اپل در ایران به صورت رسمی دارای نمایندگی نیست اما ایرانی‌های بسیاری از محصولات آن نظیر گوشی‌های هوشمند آیفون، آی‌پد، آی‌پاد و سایر محصولات و سرویس‌های آن استفاده می‌کنند و حذف برنامه‌ها و اپلیکشن‌های ایرانی از فروشگاه اپ‌استور، مشکلات و محدودیت‌هایی برای آنها ایجاد خواهد کرد.»
بر این اساس برخی کاربران ایرانی اعتراض خود را در فضای مجازی اعلام کردند و حتی کمپینی در فضای مجازی و توییتر و با هشتگ #StopRemovingIranianApps به معنی «به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی خاتمه دهید» تشکیل شد. همچنین برخی از فعالان حوزه فضای مجازی و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های ایرانی که اقدام حذف اپلیکیشن‌ها از اپ‌استور به نوعی بازار آنلاین آنها را دچار مشکل می‌کند، با ارسال نامه‌ای رسمی از تیم کوک -مدیرعامل اپل- درخواست کردند که این اقدام را متوقف کند و کاربران می‌توانند آن را امضا کنند. با وجود این این روند متوقف نشده و حتی در روزهای اخیر هم اتفاق مشابهی برای برخی از پیام‌رسان‌های بومی ما رخ داده است.
در شرایط حذف از اپ‌استور چه باید کرد؟
اما با توجه به اهمیت استفاده از نرم‌افزارهای بومی و از طرفی تعداد قابل توجه آیفون‌دارهای ایرانی، اپلیکیشن‌های بومی باید روشی جایگزین برای نصب داشته باشند. حسین مرادقلی - مدیر فناوری یک شرکت تاکسی اینترنتی - در این خصوص می‌گوید: راهکار اول ما راه‌اندازی وب‌اپلیکیشن بود. از آنجایی که بازخورد کاربران ما نشان از تمایل به استفاده از اپلیکیشن روی آی‌اواس داشت، ناگزیر شدیم که از راه جایگزین برای نصب اپلیکیشن استفاده کنیم. تمامی شرکت‌هایی که اپلیکیشن آنها مشمول حذف از اپ‌استور شده‌اند به طور مستقیم یا غیرمستقیم از حساب Enterprise اپل استفاده می‌کنند.
امیرحسن موسوی –سرپرست روابط عمومی یک فروشگاه آنلاین - نیز در گفت‌وگو با ایسنا، درباره روش‌های جایگزین دانلود و نصب اپلیکیشن‌هایی که از اپ استور حذف شده‌اند، توضیح می‌دهد: کاربران می‌توانند از پتانسیل بازارهای اپلیکیشن داخل کشور که برای آی‌اواس ایجاد شده استفاده کنند و یا از وب‌سایت همان اپلیکیشن، نرم‌افزار مورد نظر را دانلود کنند که کاربران ایرانی از هر دو شیوه استفاده می‌کنند.
او با بیان اینکه هر تغییری که ایجاد شود، در همان ابتدا مشکلاتی را هم برای کاربران و هم برای شرکت‌ها به همراه دارد، می‌گوید: به هر حال ما باید بتوانیم خود را سریع با شرایط تطبیق دهیم و هنر ما در این است که مشکلات را حل کنیم و با کمترین هزینه‌ها این جابه‌جایی لازم برای اپلیکیشن‌ها اتفاق بیفتد. البته نمی‌توان گفت کاملا مشکل حل شده زیرا قاعدتا شرایط کمی سخت‌تر شده اما قطعا نسبت به ابتدای ماجرا شرایط بهتر شده است.
امنیت روش‌های جایگزین چطور تامین می‌شود؟
از طرفی یکی از نکاتی که شرکت اپل بر آن تاکید دارد، امنیت گوشی‌های آیفون است که با نصب از طریق اپ استور به آن تاکید می‌شود. حتی سایر فروشگاه‌های آنلاین مانند کافه‌بازار و گوگل‌پلی هم قواعد خود را دارند که اپلیکیشن‌های ایرانی تنها با رعایت آنها می‌توانند در خروجی فروشگاه‌ها قرار گیرند. به همین دلیل لازم است حتی در صورت حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه‌هایی مانند اپ‌استور و جایگزینی روش‌های دیگر برای نصب این اپلیکیشن‌ها، این امنیت به نحوی تضمین شود.
مرادقلی در این باره می‌گوید: اپل در سایت خود مجموعه قواعدی را منتشر کرده است که تمام اپلیکیشن‌هایی که در اپ‌استور منتشر می‌شوند، باید از آنها تبعیت کنند. مثلا اپلیکیشن اسنپ به مدت دو سال روی اپ‌استور قرار داشت و ما به این قواعد پایبند بودیم و هرگز قابلیت‌هایی را که با قواعد اپل برای اپ‌استور تناقض داشته باشد به اپلیکیشن اضافه نمی‌کنیم. بنابراین در صورت حل محدودیت‌های اپل، اپلیکیشن فعلی این تاکسی اینترنتی استاندارد لازم را برای بازگشت به اپ‌استور دارد.
موسوی نیز درباره تضمین امنیت مورد نظر کاربران معتقد است: اپلیکیشن‌ها و کسب‌وکارهایی این حوزه از مواردی هستند که کاربران داخل کشور به آن اعتماد دارند. ما هم تمام تلاشمان را کردیم که تمام پروتکل‌های امنیتی رعایت شود و هم مشتریان این اعتماد را داشتند که اپلیکیشن را نصب کنند. بنابراین بیشتر استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچکتر که در ابتدای کار خود هستند، ممکن است با مشکل امنیت مواجه شوند.
اما محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- همان زمان به موضوع حذف اپلیکیشن‌های ایرانی واکنش نشان داده و وعده داد این موضوع را پیگیری حقوقی کند و از طرف دیگر از طرف وزارت امور خارجه نیز اعلام شد که موضوع در حال پیگیری است و حتی اگر تعاملی دراین زمینه صورت نگیرد، وزارت ارتباطات دستش در این زمینه خالی نیست. با وجود این، اپلیکیشن‌های قبلی به اپ‌استور بازنگشته و حتی برنامه‌های جدیدی هم به لیست حذف شده‌ها اضافه شده‌اند. همین موضوع باعث شده شرکت‌ها راه‌حلی جایگزین ارایه کرده و خود را محدود به تحریم‌های اپل و دیگر فروشگاه‌های آنلاین نکنند.
بنابراین در شرایطی که برخی از پیام‌رسان‌های ایرانی از فروشگاه آنلاین اپ‌استور حذف شده‌اند و امکان نصب و دانلود آنها برای دارندگان آیفون ممکن نیست و ممکن است همین اتفاق در فروشگاه‌های آنلاین دیگر هم بیفتد، افرادی که تمایل به دانلود و نصب این برنامه‌ها دارند، می‌توانند به وب‌سایت رسمی این پیام‌رسان‌ها مراجعه کرده و از همان جا برنامه را برای نصب، دریافت کنند. کما اینکه این فرآیند برای برخی از پیام‌رسان‌ها هم تاکنون اتفاق افتاده است.
ایسنا