گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال نرسیدن بوئینگ‌های خریداری شده توسط ایران شدت گرفته است. امضای قرارداد برای خرید هواپیمای سوخو و همچنین در گرفتن بحث‌های دامنه‌داری در این‌باره که آیا هواپیماهای روس تامین‌کننده نیاز ایران هستند یا نه، این احتمال را قوت بخشیده است که نه‌تنها بوئینگ‌ها که ایرباس‌ها هم به ایران نمی‌رسند.
در این میان آنچه مورد توجه قرار گرفته این است که آیا ایران از نظر مالی خسارتی دیده است یا نه. مشاور وزیر راه و شهرسازی می‌گوید یک ریال از پول ایران سوخت نمی‌شود.
قصه تکراری هواپیما
خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی کشور قصه‌ای تکراری است. حداقل در سال‌های اخیر بار‌ها رسانه‌ها به این موضوع واکنش نشان داده‌اند و انبوهی از اظهار نظرات در این‌باره انجام شده است. ایران در پسابرجام موفق به انعقاد قرارداد خرید هواپیما شد. بر‌اساس قراردادهای امضا شده ناوگان هوایی کشور با بیش از 200 فروند ایرباس، بوئینگ و ای.تی.آر تجهیز می‌شد، اما از مجموع این هواپیما تنها 11 فروند به ایران رسید و در میان هواپیماهای تحویلی خبری از بوئینگ‌ها و بچه بوئینگ‌ها نبود. با تشدید اقدامات ضد ایرانی آمریکا این احتمال مطرح شد که بوئینگ‌ها به‌زودی به ایران نمی‌رسند، حال آنکه تحویل ده‌ها فروند ایرباس خریداری شده به ایران نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. هر چند ما با عدم دستیابی به هواپیماهای بوئینگ و ایرباس متضرر می‌شویم، اما یادآوری این نکته ضروری است که ما فعلا پولی بابت این هواپیما‌ها نداده‌ایم که هم پول‌مان رفته باشد و هم ناوگان هوایی‌مان همچنان فرسوده بماند.
2 فروند ای. تی.آر در راه ایران
مشاور وزیر راه و شهرسازی درباره وضعیت فاینانسرهای هواپیما هم گفت: واقعیت این است که وقتی رئیس‌جمهوری آمریکا و خزانه داری این کشور به‌صورت مستمر با شرکت‌ها و بانک‌های خارجی به‌ویژه بانک‌های کشور چین تماس می‌گیرند و می‌گویند با ایران همکاری نکنید طبیعی است که احتیاط‌هایی ایجاد می‌شود. اینکه بدانیم ما چه منابع و امکاناتی داریم به بعد از 22 اردیبهشت موکول می‌شودکه فضای جدید را ارزیابی کنیم و امکانات را بسنجیم. به گزارش ایلنا، اصغر فخریه کاشان افزود: ما 10 سال در بدترین شرایط تحریم زندگی کردیم، خرید و فروش کردیم، فاینانس جذب کردیم و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را به سمت کشور هدایت کردیم. او تاکید کرد: واقعیت این است که کشورمان در شرایط خاصی قرار دارد و هر روز شرایط ایران تغییر می‌کند و طبیعتا متناسب با شرایط خاص باید سرمایه‌گذاری کنیم چراکه رفتار دنیا با ایران رفتار یکسان و قابل پیش‌بینی نیست و یک‌طرفه و زورگویانه است. ما هم دفاع از منابع ملی را دنبال می‌کنیم بنابراین طبیعی است که با چنین رفتارهایی روبه‌رو باشیم. مشاور وزیر راه و شهرسازی گفت: البته این شرایط تنها شامل حال خرید هواپیما نمی‌شود و در تمام حوزه‌های تجارت با چنین شرایطی مواجه هستیم. به‌گفته او با صراحت می‌گویم که همه دقت‌ها را در قراردادها انجام داده‌ایم که اگر تحریم‌ها بازگردد یک ریال از پول کشورمان از دست نرود. اگر پولی بابت پیش پرداخت ارائه شده صد‌درصد امن است به این معنا مطلقا امکان اینکه سوخت شود، وجود ندارد. فخریه کاشان عنوان کرد: در سال جاری میلادی انتظار داریم که ایرباس وارد شود اما واقعیت این است که در مورد ایرباس خدمات پس از فروش برای ما بسیار اهمیت دارد. باید مطمئن باشیم هواپیمایی که تحویل می‌گیریم ضمانت و پشتیبانی دارد و اگر تحریمی هم رخ دهد مشکلی در این حوزه پیش نمی‌آید. مذاکرات درباره ایرباس روی این بحث‌ها است که ترامپ ایجاد کرده است و باید محکم کاری شود.
سوخو هم مجوز اوفک می‌خواهد
او همچنین گفت: امسال دو فروند‌ای تی آر به‌زودی وارد کشور می‌شود و در اجرای قرارداد ای.تی.آر هیچ‌مشکلی وجود ندارد. فخریه کاشان در پاسخ به این سوال که آیا قرار است که هواپیماهای شرقی مانند سوخو یا اجاره‌ای یا دست دوم در شرایط جدید جای ورود هواپیماهای جدید غربی را بگیرند؟ گفت: صحبت‌هایی که درباره خرید هواپیماهای سوخو در میان است اما اگر سوخو هم بخواهد به ایران هواپیما بفروشد با مقررات فعلی باید مجوز آمریکا را دریافت کند اما اگر بخواهد از قطعات آمریکایی بکاهد تا نیازی به اخذ مجوز اوفک نداشته باشد، آن هواپیما دیگر نمی‌تواند سوخو باشد. اما می‌تواند راه‌حل باشد. او افزود: 40درصد قطعات سوخو از آمریکا تامین می‌شود بنابراین فروش این هواپیما روسی هم نیازمند مجوز اوفک است. مشاور وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: آرزوی بنده نوسازی ناوگان هوایی کشورمان از طریق هواپیماهای نو، دست دوم جوان، سوخو و... است چراکه عمر ناوگان هوایی کشورمان بسیار زیاد است و می‌تواند ایمنی سفرهای هوایی را به خطر بیندازد. اما به دوستانی که می‌گویند سوخو و هواپیماهای دست دوم باید خریداری شود یا اینکه باید به سراغ اجاره هواپیما برویم باید بگویم که تمام این مسیرها را طی کرده‌ایم و این اقدامات هم نیازمند مجوز آمریکا است. او در پاسخ به این سوال که اگر 22 اردیبهشت امریکا از برجام خارج شود سرنوشت قراردادهای خرید هواپیما چه خواهد شد؟ گفت: سخت است که از امروز شرایط احتمالی را پیش‌بینی کنیم و بگوییم چه شرایطی پیش می‌آید. اما این قراردادها بستگی به عکس العمل اروپایی‌ها دارد. اگر اروپایی‌ها مستقل از آمریکا و بدون نیاز به مجوزهای آمریکایی همکاری‌های خود را با ایران ادامه دهند در این صورت هیچ‌مشکلی پیش نمی‌آید و روال ورود هواپیماهای جدید ادامه خواهد داشت. او افزود: اما اگر اروپاهایی‌ها به تبع اینکه آمریکا از برجام خارج شده بگویند که تحریم‌های قبلی برگشته است و ما باید در همکاری با ایران احتیاط کنیم، بسیاری از حوزه‌ها از جمله خرید هواپیما تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
آرمان