کلاف سردرگم صنعت چرم کشورنساجی و پوشاک 

چرم‌سازی از نمونه فعالیت‌ها و صنایعی به شمار می‌رود که  قدمت دیرینی در ایران دارد، مطالعات و بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد،خرید و فروش چرم پس از حمله مغولان به ایران،از رونق بسیاری برخوردار بوده است.

اسنادی که از نوشته‌های خواجه رشید الدین فضل الله به جای مانده،موید این واقعیت است که شهر های تبریز و شیراز در دوره مذکور به عنوان مراکز عمده چرم‌سازی در ایران به شمار می‌رفته‌اند و البته صدها سال بعد و در زمان حکومت قاجارها، همدان به عنوان قطب برجسته چرم‌سازی در ایران مطرح و شهره می‌شود.

البته تبریز نیز از نمونه شهرهایی به شمار می‌رود که در زمینه تولید چرم، بسیار توانمند بوده و اساسا نخستین کارخانه چرم‌سازی (بصورت نیمه صنعتی) برای نخستین بار در ایران در سال 1308 هجری شمسی در همین شهر احداث و راه‌اندازی شده است.

آنچنان که گزارش‌ها و کتب تاریخی به جای مانده نشان می‌دهد،چرم یکی از عمده محصولاتی به شمار می‌رفته که در دوارن قاجار به کشورهایی همچون هند، عثمانی(ترکیه امروزی) و روسیه صادر می‌شده است.

سه سال بعد در شهر همدان نیز کارخانه  چرم‌سازی با بهره گیری از تجهیزات و ادوات پیشرفته مشغول به فعالیت می‌شود و به تدریج هر آنچه می گذرد بر تعدد و تکثر این کارخانه‌ها افزوده می‌شود.

آنچنان که شواهد و قرائن نشان می‌دهد،عموما کشورهایی در صنعت چرم سازی توانمند هستند که دامداری به عنوان یکی از پیشه‌های شایع در آنها مرسوم بوده است ، زیرا صنعت چرم با عرصه دامداری قرابت و تنیدگی بسیاری دارد.

ضعف در سرمایه‌گذاری، جدی‌ترین چالش صنعت چرم سازی کشور

یکی از مشکلات عمده صنعت چرم‌سازی ایران به این عارضه معطوف می‌شود که سرمایه‌گذاریِ بخش خصوصی در آن،کافی و مطلوب نیست به نوعی بخش عمده سرمایه گذاری ها به واسطه شرکت‌های دولتی انجام می‌پذیرد.

با توجه به این اصل که نقش آفرینی بخش خصوصی یکی از مولفه‌های اساسی در رشد و شکوفایی فعالیت‌های تولیدی و صنعتی(منظور نظر صنایع خرد و متوسط )محسوب می‌شود، به تبع در چنین شرایطی و به دلیل خلاء حضور بخش خصوصی نمی توان آنچنان که باید شاهد رشد و شکوفایی قابل توجهی در این صنعت بود.

محمد صارمی، یکی از فعالان حوزه چرم سازیِ سنتی،با اشاره به مطلب فوق بیان کرد: در طول یک دهه اخیر، برخی از کارخانه‌ها و مراکز چرم سازی به بخش خصوصی واگذار شده است اما به دلیل جاری بودن مشکلات اقتصادیِ متعدد،فعالان این بخش نتوانسته اند آنچنان که شایسته و بایسته است در این حوزه به توفیقات برجسته ای نائل شوند.

وی افزود:اگرچه حضور بخش خصوصی در بخش‌های صنعتی، تولیدی و اقتصادی امری ضروری است  و از آن به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی در رشد و توسعه و شکوفایی یاد می شود، اما دستیابی به موفقیت‌های چشمگیر صرفا با نقش آفرینی بخش خصوصی محقق نخواهد شد و به موازات این ضرورت،تامین برخی پیش نیازهای دیگر نیز الزامی است، در غیر اینصورت، ظهور نارسایی و شکست در طرح‌های اقتصادی و تولیدی دور از ذهن نخواهد بود،آنچنان که در سالیان گذشته بسیاری از حوزه‌های واگذار شده به بخش خصوصی دچار ورشکستگی و بحران و مشکلات عدیده شده‌اند.

صارمی گفت:یکی دیگر از چالش‌های پیش روی این صنعت، به عدم توجه کافی به ذائقه مصرف کننده و لحاظ کردن ابتکار و خلاقیت در طراحی‌ها، متناسب با سلیقه و نیاز روز برمی‌گردد.

وی افزود:متاسفانه، بسیاری از طرح های به اصطلاح داخلی نیز با الگوبرداری از طراحی‌های خارجی، تولید و عرضه می شوند و کمتر شاهد یک طرح بومی و داخلیِ نو و جوان پسند هستیم، اگر هم الگویی مبنای تولیدکنندگان قرار می‌گیرد، به نوعی طراحی آن از نمونه‌های خارجی الگوبرداری شده و این در شرایطی است که کشوری همچون ترکیه در صنعت مذکور،هر روز با طرح‌ها و الگوهای جدید در حال تسخیر بازار کشورهای مختلف است.

این فعال در صنعت چرم‌سازی بیان کرد:ماشین آلات قدیمی،فرسوده و مستهلک یکی دیگر از مشکلات پیش روی این صنعت به شمار می رود که تبعات منفی این نقیصه هم در قیمت تمام شده محصولات تولید و هم در ظِرافت طرح‌ها، بروز پیدا می‌کند.

تاثیرات مخرب کاهش قدرت خرید مردم بر بازار چرم /واردات بی رویه خطری جدی برای صنعت چرم سازی

علی مردانی،یکی از توزیع کنندگان محصولات چرمی در استان البرز، با اشاره به رکود عمیق و سنگینی که در بازار محصولات چرمی وجود دارد،مطرح کرد:در سالیان نه چندان دور ،بسیاری از مردم به خرید و تهیه کیف،کفش،کمربند و دیگر محصولات چرمی مبادرت می‌ورزیدند اما متاسفانه امروز،ضریب متقاضیان خرید چنین محصولاتی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

وی افزود:کاهش قدرت خرید مردم از یکسو و واردات مصنوعات چرمی با قیمت‌های بسیار  پایین(در مقایسه با محصولات تولید شده از چرم اصل)باعث سلب رونق از بازار محصولات و تولیدات چرمی در ایران شده است.

وی افزود:در صورت افزایش ضریب تولید و استفاده از تجهیزات مدرن و به روز،به تدریج قیمت تمام شده محصولات چرمی ایرانی نیز کاهش پیدا می‌کند و با اطلاع رسانی هر چه بیشتر برای عموم مردم و اقدامات حمایتیِ دستگاه های ذی ربط می‌توان مجددا رونق را به این صنعت قدیمی در ایران بازگرداند و این امر،ضرورتی است که می باید در سالجاری که به حمایت از کالای ایرانی مزین شده است به نحو شایسته‌ای عملیاتی شود.

خرید چرم نیم ساخت ایرانی از سوی خارجی‌ها و فروش مجدد آن به چندین برابر قیمت

چندی پیش،سعید حیاتی،رئیس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی در تشریح مشکلات پیش روی صنعت چرم ایران،بیان کرد:متاسفانه به دلیل مشکلات و رکود اقتصادی موجود،در سالیان اخیر، بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی،به ناچار،چرم نیم ساخت را به ترکیه ای ها و ایتالیایی‌ها می فروشند و دو کشور اشاره شده نیز پس از پالایش چرم های مذکور،آن را با ارزش افزوده چندین برابری، مجدد روانه بازار ایران می‌کنند.

وی افزود: افزایش هزینه انرژی،مالیات و نیروی انسانی باعث می‌شود،هزینه تمام شده محصولات تولیدی بصورت مضاعفی افزایش یابد و همین امر موجب می شود،متقاضیان چنین محصولاتی به خرید محصولات تولید شده با چرم‌های مصنوعی، تمایل هر چه بیشتری پیدا کنند.

حیاتی بیان کرد:در این میان،برخی کشورها با اختلاط چرم طبیعی و چرم مصنوعی به تولید برخی محصولات مبادرت می ورزند(که به تبع در چنین شرایطی هزینه تمام شده کالای تولیدی با کاهش هر چه بیشتری همراه می‌شود)و به تبع با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی خرید چنین تولیداتی برای متقاضیان با سهولت هر چه بیشتری انجام می پذیرد که البته نباید از نظر دور داشت برخی از توزیع کنندگان این محصولات را تحت عنوان چرم اصل به مشتریان عرضه می کنند که تشخیص اصالت این تولیدات نیز برای بسیاری از افراد، امری بسیار دشوار خواهد بود.

وی افزود:اخذ مالیات‌های سنگین،از دیگر مشکلات فعالان این عرصه به شمار می‌رود و مجموعه این عوامل باعث شده است در سالیان اخیر بسیاری از تولید کنندگان محصولات چرمی، به فعالیت خود خاتمه دهند.

واردات بی‌رویه و قاچاق، معضل صنعت چرم‌سازی کشور

چندی پیش،جواد حسینی خواه،عضو انجمن صنایع چرم ایران نیز در گفت و گویی با رسانه ها در تشریح مشکلات پیش روی صنعت مذکور اظهار کرد: کمبود نقدینگی و گردش مالیِ پایین از نمونه معضلات این عرصه به شمار می رود و به تبع در این شرایط،امکان فعالیت طبیعی در چنین عرصه‌ای سخت و دشوار خواهد بود و در شرایط موجود بسیاری از تولیدکنندگان صرفا به زمان حال می‌اندیشند و همین امر،ماندگاری و پایداری‌شان را در بازار تضعیف می‌کند.

وی افزود:متاسفانه در کشور، با مشکل نیروی انسانیِ متخصص(در حوزه چرم سازی و فعالیت‌های مرتبط با آن)مواجه هستیم و می‌طلبد با همیاری و همگرایی دولت و بخش خصوصی،توامان با یکدیگر این نارسایی ها مرتفع شود.

عباس ترکمان،نایب رئیس انجمن صنایع چرم ایران نیز با اشاره به معضل قاچاق محصولات چرمی از سوی ترک ها به ایران، گفت:متاسفانه ترکیه با چنین اقداماتی در صدد پرکردن خلاء‌های صادراتی خود است.

وی افزود:فعالان عرصه چرم سازی ترکیه برای صادرات هر چه بیشتر،برنامه‌های مدونی تعریف و طراحی کرده اند و حتی در شرایط نامساعد اقتصادی نیز از تولید دست نمی‌کشند.

ترکمان گفت:در مجموع،صنعت چرم‌سازی برای 500 هزار نفر در ایران اشتغالزایی ایجاد کرده و با این اوصاف و با عنایت به چنین ظرفیتی، می‌طلبد با اتخاذ تدابیر ویژه،چاره اندیشی لازم برای برون رفت از مشکلات موجود در بخش اشاره شده، مد نظر قرار گیرد.

باشگاه خبرنگاران