بسیاری از شهروندان به دلیل ترس از گیرافتادن در آسانسور با قطع ناگهانی برق از طریق پله تردد می‌کنند. صاحبان مشاغل نیز معتقدند که با این روند کارایی قبلی خود را از دست داده‌اند و در اوج ساعات کار به دلیل نبود برق متحمل زیان شده‌اند. همچنین با بالارفتن دمای هوا، این روزها نیاز به وسایل سرمایشی بیش از هر زمانی احساس می‌شود و به دلیل وابستگی بیشتر کولرها و پنکه‌ها به نیروی برق، خاموشی‌های مکرر بر حجم نارضایتی‌ها می‌افزاید. علاوه بر این، همزمانی خاموشیها با پخش مسابقات جام‌جهانی اعتراض بسیاری از فوتبال‌دوستان را که تعداد آنها هم کم نیست، به دنبال داشته است. در این شرایط از مسئولان ذی‌ربط انتظار می‌رود به جای مقصردانستن شهروندان و هشدارهای مداوم برای اعمال قطعی برق که گاهی به تهدید تبدیل می‌شود، با مدیریت صحیح توزیع برق، رفاه حال شهروندان را تامین کنند. همچنین نباید مسئولیت‌ها را به ارائه برنامه خاموشی مناطق و شهرهای مختلف محدود کرد، چراکه در هر صورت این خاموشیها آثار منفی خود را بر اقتصاد و جامعه می‌گذارد؛ چه‌بسا که در این مدت برخی سازمان‌ها، شرکت‌ها و واحدهای تولیدی زیان‌های گاه جبران‌ناپذیری را متحمل شدند.
همه‌ساله با شروع فصل تابستان کاستی‌هایی در تامین آب به وجود می‌آید. اما تفاوتی که امسال با سال‌های گذشته دارد، این است که خاموشی نیز به این موضوع اضافه شده. ساخت نیروگاه تنها برای پاسخگویی به ۲۰۰ ساعت مصرف برق در زمان پیک موضوعی بود که پارسال بر زبان وزیر نیرو جاری شد و اردکانیان اعلام کرد که این برنامه هیچ توجیه اقتصادی ندارد و باید متوقف شود. با اعلام این برنامه هیچ مشترکی تصور نمی‌کرد که این فشار تنها بر دوش آنها بیفتد. بر همین اساس، قطعی‌های مکرر برق در مناطق مختلف ایران و در ساعات گرم روز باعث شده تا مشترکان به‌شدت کلافه شوند. گرچه مسئولان وزارت نیرو به طور تلویحی از اواخر سال گذشته اعلام کردند که کاهش بارش‌ها و استفاده‌نکردن از ظرفیت کامل نیروگاه‌های برقابی از یک سو و نساختن نیروگاه جدید به میزان 2000 تا 3000 مگاوات کسری 5000 تا 6000 مگاواتی را در تابستان امسال در پی دارد، اما موضوعی که وزارت نیرو به آن توجهی نداشت این بود که مردم سال‌هاست به دلیل ارزانی و قیمت پایین انرژی به مصرف برنامه‌ریزی‌شده برق بی‌اعتنا هستند. بر اساس گزارش‌های رسیده برخی مناطق در طول روز تا سه‌بار هم خاموشی را تجربه می‌کنند و کار آنها تحت‌تاثیر این موضوع قرار دارد. در این بین مسئولان ذی‌ربط، مصرف بی‌رویه برق را دلیل قطعی‌ها عنوان می‌کنند و خواهان مدیریت مصرف برق از سوی مردم هستند. روابط عمومی وزارت نیرو نیز در این زمینه گفته است: سیستمی در حال اجراست که وقتی مصرف برق یک منطقه بالا می‌رود، برق آن منطقه به شکل خودکار قطع می‌شود و معتقد است این به معنای خاموشی نیست، بلکه این روش مدیریت بار قلمداد می‌شود. حال در صورت اجرای چنین سیستمی مشترکان کم‌مصرف نیز قربانی بی‌ملاحظگی پرمصرف‌ها می‌شوند. از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان مدیریت نادرست توزیع را علت اصلی خاموشی‌های اخیر قلمداد می‌کنند. در واقع مسئولان ذی‌ربط به‌جای ارائه الگوی صحیح مصرف و توزیع مناسب برق، تنها ساعات کار ادارات را از هشت صبح به شش صبح تغییر داده‌اند و مدام هشدار به خاموشی مجدد می‌دهند. اما همین تغییر ساعات ادارات نیز معضلی جدید را برای شهروندان به وجود آورده است. به عنوان مثال درصد زیادی از افرادی که در تهران مشغول به کارند ساکن کرج یا شهرهای اطرف هستند که اگر بخواهند شش صبح سرکار حاضر باشند، باید ساعت چهار صبح بیدار شوند.
خاموشیها برنامه‌ریزی‌شده نیست
اکثر مشترکان برق بر این باور هستند که دولت از ماه‌ها قبل که به‌خوبی می‌دانست کسری 5000 تا 6000 مگاواتی برق که به معنای خاموشی گسترده است، دارد، باید اقدامات لازم را انجام می‌داد تا در تابستان، خاموشی برق مشترکان را غافلگیر نکند. اما مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو چندی پیش توضیح داد که خاموشی‌های اخیر در تهران برنامه‌ریزی‌شده نیست و بروز چنین اتفاقاتی تا زمان خروج از پیک مصرف کاملا طبیعی است. میثم جعفرزاده با بیان اینکه با توجه به وضعیت شبکه برق و محدودیت‌هایی که در ایام پیک به وجود می‌آید، ممکن است در برخی مناطق دچار خاموشی شویم، اظهار کرد: هیچ‌کدام از این خاموشیها به دلیل نقص فنی و یا خروجی واحدی از مدار نیست، بلکه به دلیل گرم‌شدن هوا شاهد خاموشی هستیم. اما این پایان ماجرا نبود. گلایه‌ها و شکایات در روزهای اخیر معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی را هم به واکنش واداشت. همایون حائری که بر این باور است ظرفیت تولید برق در کشور بسیار بالاست و در این شرایط تنها باید مدیریت مصرف از سوی مشترکان صورت گیرد، گفت: اگر هر مشترک تنها ۱۰درصد صرفه‌جویی برق داشته باشد، قطعا مشکلی به نام خاموشی وجود نمی‌آید. بر این اساس باید به دنبال تغییر سیاست‌های مصرف و افزایش تعرفه برق پرمصرف‌ها باشیم. او با تاکید بر اینکه تاکنون هیچ‌گونه خاموشی برنامه‌ریزی‌شده وجود نداشته است، عنوان کرد: طی چند روز اخیر به دلیل افزایش دما و به‌تبع آن رشد چشمگیر مصرف به ناچار مدیریت‌های اضطراری انجام شده تا رشد مصرف برق سیستم را دچار اختلال نکند. این اظهارنظرات و شرایط پیش‌رو حکایت از این موضوع دارد که امسال خاموشی مهمان خانه‌های همه شهرها و استان‌هاست و لازم است که بیش از گذشته مدیریت مصرف در دستور کار مشترکان خانگی، تجاری و کشاورزی قرار بگیرد تا شاید با این اقدام بتوان تا حدودی خاموشیها را دور زد. زیرا به نظر می‌رسد مدیران ذی‌ربط تصمیم ندارند تقصیر را بر عهده بگیرند و صرفا به هشدار و اخطار بسنده می‌کنند. مقصر جلوه‌دادن شهروندان در کمبودها و بحران‌های مختلف را به‌کرات می‌توان در تبلیغات محیطی و تلویزیونی به چشم دید. علاوه بر این به نظر می‌رسد مدیران انتظار دارند مردم خود راه‌حلی برای برون‌رفت از بحران پیدا کنند. حال تفاوتی ندارد که این بحران زلزله باشد یا قطعی آب و برق. به عنوان مثال در زمان ریزش ساختمان پلاسکو یکی از مجریان ورزشی صداوسیما به دلیل انتقاد از مدیریت شهری به دلیل اظهارنظر غیرتخصصی با تذکر و برخورد جدی مواجه شد، اما این روزها از محبوبیت او برای تذکردادن به مردم و منزه جلوه‌دادن مسئولان در حوزه مدیریت آب و برق سوءاستفاده می‌شود. البته این بدان معنی نیست که مردم به شکل بی‌رویه از آب و برق استفاده کنند، بلکه انتظار می‌رود شهروندان نیز با درک شرایط از الگوی صحیح مصرف استفاده کنند. از سوی دیگر با اعمال جریمه نسبت به مشترکان پرمصرف و درنظرگرفتن مشوق‌هایی بر کم‌مصرف‌ها می‌توان تا حدودی سرانه مصرف برق را کاهش داد. چنان‌که هشدارهای روزهای اخیر باعث شد میزان مصرف برق بین شهروندان کاهش یابد. صرفه‌جویی‌های روزهای گذشته برق در بخش‌های مختلف موجب شد پیک(اوج) مصرف از کانال هشداردهنده ۵۶هزار مگاوات خارج شود و به کانال ۵۴ زار مگاوات بازگردد. امید می‌رود با ادامه این روند دیگر شاهد خاموشیها نباشیم و همان‌طور که مردم با مسئولان همکاری کردند، مدیران نیز با مردم همراه شوند.
آرمان