با اینکه زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشورمان محسوب می‌شود اما مسائل مختلف با سد راه توسعه صادرات، از سرخی روز افزون آن کاسته است.
زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی در کشور مان محسوب می‌شود که توسعه صادرات آن می تواند ارزش افزوده مناسبی رانصیب کشور کند این درحالی است که مسائل و موضوعات مختلف با سد راه صادرات از سرخی روز افزون آن کاسته و آتشی بر جان تولیدکنندگان انداخته است.
آمارها نشان می دهد علی رغم آنکه زعفران جز سه محصول عمده صادراتی در بخش کشاورزی است اما همچنان بیشترین حجم صادرات این محصول به زعفران فله‌ای اختصاص دارد که به این ترتیب با وجود تولید بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران، سهم چندانی از بازارهای جهانی نداریم چرا که پس از صادرات فله به کشورهای اروپایی به ویژه اسپانیا و همچنین افغانستان، این محصول پس از فرآوری و بسته بندی مجدد به عنوان تولیدات داخلی به دیگر کشورها صادر می‌شود که این امر موجب شده نام زعفران ایرانی در بازارهای جهانی بر سر زبان‌ها نباشد.
البته ماجرا تنها به این جا ختم نمی‌شود چرا که قاچاق پیاز زعفران در سایه غفلت مسئولان در حال خروج از مرزهای کشور است که این امر برای بزرگترین تولیدکننده زعفران یک خطر به شمار می‌رود. اگر متولیان این صنعت توجهی به این موضوع نداشته باشند، درآینده‌ای نه چندان دور با افزایش سطح زیر کشت محصول در کشورهای رقبا، دیگر جایی در بازارهای هدف نخواهیم داشت.
براین اساس به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از آخرین وضعیت صادرات فله، قاچاق پیاز زعفران و دیگر مشکلات پیش روی تولیدکنندگان با خبرشویم:
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با انتقاد از صادرات فله‌ای طلای سرخ ایرانی اظهار کرد: با توجه به آنکه بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود،اما متاسفانه این محصول ارزشمند ایرانی به اسم سایر کشورها ناشی از صادرات فله به بازارهای هدف صادر می‌شود.
وی افزود: بسیاری از کشورهای توسعه یافته روی برند و بسته‌بندی محصولات خود کار می‌کنند در حالیکه تجار ایرانی اقدام به صادرات فله‌ای محصولات نظیر کشمش،پسته، زعفران و ... می‌کنند که درنهایت این امر موجب سواستفاده بسیاری از رقبا می‌شود.
نورانی با اشاره به اینکه در ایران چند شرکت به صورت محدود روی بسته‌بندی صادراتی محصولات خود کار می کنند،بیان کرد: این امر کافی نیست،چرا که بسیاری از کشورهای پیشرفته برای هر یک از صادرکنندگان خود ،کد شناسه‌ای روی محصول درج می‌کنند تا در صورت بروز مشکل،صادرکننده مربوط مورد انتقاد قرار گیرد.
این مقام مسئول با انتقاد از جدی نگرفتن بحث برندینگ درایران گفت: با وجود آنکه این امر ضرر و زیان هنگفتی به محصولات با ارزش و منحصر به فرد ایرانی وارد کرده است، اما تا کنون در هیچ از یک رسانه‌ها تبلیغات وسیعی برای کالاهای ایرانی صورت نگرفته است و از آن جا که بسیاری از صادرکنندگان خرده پا و جز هستند، نتوانسته‌اند برای تبلیغات نشان تجاری خود در دنیا هزینه‌های بازاریابی را پرداخت کنند. درنهایت این امر منجر به سو استفاده افغان‌ها و دیگر رقبا از زعفران ایرانی و بسته بندی و صادرات مجدد آن به بازارهای هدف شده است.
وی ادامه داد: با وجود آنکه بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود، اما متاسفانه آمار صادراتی کمتر از اسپانیاست در حالیکه تولید زعفران در اسپانیا یک دهم ایران نیست.
به گفته نورانی توزیع زعفران با برند اسپانیا به بازارهای دنیا موجب شده که ترنول آن کشور بیش از ایران باشد.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با بیان اینکه گرفتن ضرر در هر زمانی منفعت است،اظهار کرد: این گونه نیست که مسئولان و صادرکنندگان ایرانی بگویند که دیگر نمی‌توان برای جلوگیری از سو استفاده رقبا کاری را انجام داد چرا که نبود متولی صادرات و هدف‌گذاری برای این امر یکی از دلایل اصلی سو استفاده رقبا در بازارهای هدف به شمار می‌رود.
وی درپایان تصریح کرد: در گذشته سازمان توسعه صادرات داشتیم که هم اکنون این سازمان به توسعه تجارت تغییر یافته است، اما بیشترین حرف و حدیث‌ها متوجه واردات بوده و همواره از صادرات غافل شده‌ایم.
سرنخ اصلی سو استفاده از زعفران ایرانی در دست دولت است
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران، با بیان اینکه سرنخ اصلی سو استفاده رقبا از زعفران ایرانی دست دولت است، اظهار کرد: وقتی دولت شرایطی فراهم می کند که به صورت قانونی و غیر قانونی زعفران و پیاز زعفران توسط افغان‌ها یا شرکای ایرانی از کشور خارج شود،بدیهی است که با معضل سو استفاده از محصول به نام ایرانی در بازارهای هدف به اسم سایر کشورها روبرو شویم.
وی افزود: با توجه به آنکه در سیاست جدید ارزی دولت،صادرات به افغانستان از سپردن تعهد ارزی و بازگشت ارز 4200 تومانی به سیستم بانکی مستثنی است؛بنابراین سو استفاده از برند ایرانی ناشی از مقررات ایجاد شده توسط دولت است.
حسینی ادامه داد: با وجودآنکه زعفران ایرانی به سمت افغانستان سرازیر می‌شود، این امر جای سوال است که چرا باید مقررات صادرات زعفران به افغانستان مستثنی از کشورهای دیگر باشد و همواره ما با دست خود سودهای هنگفتی را نصیب افغان‌ها کنیم.
این مقام مسئول با انتقاد از قاچاق بی رویه پیاز زعفران بیان کرد: با توجه به توسعه سطح زیر کشت زعفران در افغانستان این امر جای سوال است که چرا دولت از خروج غیر قانونی پیاز زعفران جلوگیری نمی‌کند.
وی ادامه داد: با وجود کشت زعفران در افغانستان و مصرف ناچیز محصول در این کشور، تا کنون هیچ یک از مسئولان از خود سوال نکرده‌اند که چه بلایی سر این حجم از صادرات زعفران ایرانی به افغانستان می آید.
عضو شورای ملی زعفران با اشاره به ضرورت توقف صادرات این محصول ارزشمند ایرانی به افغانستان بیان کرد: بنده معتقدم که هرچه سریع‌تر باید جلوی صادرات رسمی و غیر رسمی این میزان زعفران به افغانستان گرفته شود چرا که صادرات یک گرم زعفران به افغانستان خیانت به کشاورزان است.
وی با بیان اینکه با صادرات فله‌ای زعفران به افغانستان، منافع ملی به تاراج می‌رود، تصریح کرد: این درحالی است که با وجود هشدارهای متعدد گوش شنوایی نیست چرا که هم اکنون شاهد خروج انبوه زعفران و پیاز زعفران از مرزها هستیم، ما از افغان‌ها مهمان نوازی می‌کنیم اما آنها این سرمایه ملی را به تاراج می‌برند.
باشگاه خبرنگاران