ثابت نگه‌داشتن قیمت آهن در بورس کالا از یکسو و رشد قیمت محصولات فولادی از سوی دیگر مشکلات عدیده‌ای را برای فعالان زنجیره فولاد به‌خصوص مصرف‌کننده به‌وجود آورده است.
نویسنده:
آزاده حسینی
ثابت نگه‌داشتن قیمت آهن در بورس کالا از یکسو و رشد قیمت محصولات فولادی از سوی دیگر مشکلات عدیده‌ای را برای فعالان زنجیره فولاد به‌خصوص مصرف‌کننده به‌وجود آورده است. در‌حالی‌که طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت تولید فولاد کشور بیش از میزان مصرف است و نباید شاهد گرانی فولاد باشیم اما روز به روز فاصله بین قیمت‌های بورس و بازار بیشتر می‌شود. در همین حال برخی کاستی‌ها از ناتوانی حضور تمام متقاضیان برای خرید در بورس کالا و مشخص نشدن میزان سود زنجیره فولاد بعد از بورس کالا و خرده‌فروشی و همچنین نامشخص بودن میزان موجودی که واحدها در انبارها می‌توانند داشته باشند تا به‌عنوان محتکر شناخته نشوند، باعث شده تا چالش در بازار آهن وارد فاز جدیدی شود. برخی فعالان بازار دلیل این تفاوت قیمت‌ها را عرضه اندک محصولات فولادی به‌خصوص به دلیل قیمت‌گذاری دستوری در بورس و انگیزه نداشتن بخش خصوصی برای حضور در بورس عنوان می‌کنند و معتقدند تا زمانی که بازار به‌صورت دستوری دستکاری می‌شود نمی‌توان شاهد بازگشت تعادل به بازار بود.
محمد‌علی زمانی، مدیر عامل یکی از واحدهای فولادی رشد قیمت‌های اخیر بازار را مرتبط با روند و میزان عرضه و معاملات شمش فولاد در بورس کالا طی چهار ماه ابتدای سال جاری می‌داند و معتقد است با مقایسه آن با دوره مشابه سال قبل و پایین بودن آن می‌توان به یکی از دلایل افزایش قیمت‌های اخیر محصولات فولادی رسید.وی تصریح کرد: کمبود مواد اولیه (شمش فولاد خام) با هدف قرار دادن بخش خصوصی تولید‌کننده محصولات فولادی، آینده هرگونه سرمایه‌گذاری را در کشور مورد تهدید جدی قرار داده است.
زمانی تاکید کرد: در این راستا، تحلیل نقطه به نقطه مولفه‌های اقتصادی در علم اقتصاد فارغ از کنترل روند آن هیچ‌گاه پاسخ مناسبی در بر نداشته و در این خصوص اگر عرضه ۷۵۰ هزار تنی و معاملات ۳۷۰ هزار تنی چهار ماه سال ۹۴ و بعد از آن عرضه ۲۶۵ هزار تنی و معاملات ۲۰۲ هزار تنی چهار ماه سال ۹۵ را با اطلاعات شمش فولادی در بورس کالا طی چهار ماه سال جاری مقایسه کرده و مورد بررسی دقیق قرار دهیم روند کاهش عرضه، خود را به خوبی نشان می‌دهد.این تولید‌کننده محصولات میانی فولادی گفت: از طرفی عرضه فولاد خام مورد نیاز صنایع تولید‌کننده محصولات فولادی (واحدهای نوردی) کشور صرفا از محل 2.5 میلیون تن تولید فولاد خوزستان بوده و در بورس کالا نیست و تولید شمش فولادی مجموع واحدهای دیگر بالغ بر 7.5 میلیون تن در واحدهای قوس‌الکتریکی است که طی مدت چهار ماه ابتدای سال و به‌طور اخص از نیمه تیر ماه به بعد هیچ‌گونه عرضه‌ای نداشته‌اند.
وی با اشاره به میزان تولید مقاطع طویل در کشور گفت: در کل آنچه کمبود عرضه شمش فولادی نامیده می‌شود با توجه با آمارهای رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین انجمن تولیدکنندگان فولاد، مجموع تولید محصولات طویل توسط واحدهای نوردی جز ذوب آهن و نیشابور که شمش مورد نیاز خود را در همان واحدها تولید و مصرف می‌کنند، در سال ۹۶ حدود 5.5 میلیون تن بوده که تقریبا زیر ۵۰ درصد ظرفیت نسبی و اسمی واحدهای نوردی است و دور از واقعیت هم نیست.وی افزود: از سویی تولید واحدهای شمش فولادی با استفاده از کوره‌های القایی که مورد مصرف بخشی از نوردکاران مذکور است تقریبا سالانه ۲ میلیون تن بوده و الباقی یعنی 3.5 میلیون تن دیگر توسط واحدهای قوسی تامین شده است.وی تاکید کرد: درستی این اطلاعات را می‌توان با مراجعه به سامانه کدال و اطلاعات رسمی شرکت‌های فولادساز که سهم عمده تامین این شمش را داشته‌اند در سال ۹۶ و همچنین تفاوت معنادار آن در گزارش‌های چهار ماه سال جاری بررسی کرد.
وی درخصوص ساماندهی بازار، ضمن انتقاد از نحوه کنترل قیمت‌ها در بورس گفت: برای کنترل قیمت محصولات فولادی در کشور باید برنامه‌ریزی جدی برای عرضه مکفی شمش فولادی با قیمت متناسب با شرایط حاکم بر روند اقتصادی (در مورد نرخ ارز و سهم ارزی مولفه‌های تولید در کارخانه‌های فولادسازی و...) صورت بگیرد تا عامل کمبود در روند قیمت‌گذاری چرخه بعدی تولید و توزیع برطرف شود.زمانی افزود: همچنین تولیدکنندگان محصولات نوردی نیز متعهد باشند بر اساس ضرایب قیمتی مصوب وزارت صمت در این خصوص نسبت به عرضه و توزیع محصولات خود اقدام کنند وگرنه صرفا با فشار بر فولاد خوزستان و عرضه‌های دستوری این شرکت به‌تنهایی در تامین نیاز بازار، جز آسیب رساندن به سرمایه ملی نتیجه دیگری در بر نخواهد داشت و لذا باید از پتانسیل‌های تولید و عرضه تمام واحدهای تولید‌کننده فولاد در مسیر ایجاد آرامش در بازار استفاده کرد.
در همین راستا یکی از فعالان بازار آهن نیز ضمن اشاره به امنیتی شدن فضای بازار گفت: با توجه به کنترل قیمت‌ها در بورس و باز شدن امکان سوء‌استفاده برخی از خریداران و سپس امنیتی شدن و ورود سازمان تعزیرات به ماجرا برای کنترل، بازار با چالش‌های جدی همراه شده است.وی تصریح کرد: از یکسو هنوز دستور‌العمل مشخصی درخصوص قیمت‌های خرده‌فروشی در بازار اعلام نشده و بازار آهن در حال حاضر خود را با قیمت‌های بازار ثانویه وفق می‌دهد و میزان سود مشخصی برای زنجیره فولاد بعد از عرضه در بورس اعلام نشده است.وی افزود: از سوی دیگر با ورود سازمان تعزیرات به بازار آهن، این بازار وارد چالش دیگری شده چرا که میزان مشخصی نیز برای موجودی انبار واحدها اعلام نشده و به احتکار و گرانفروشی متهم می‌شوند و هر روز خبری از پلمب برخی انبارها به دلیل احتکار کالا شنیده می‌شود تا جایی که این موضوع باعث رشد قیمت آهن در نخستین روز هفته شد.
دنیای اقتصاد