پالایشگاههای فاز 9 و 10 میدان پارس جنوبی اسفند ماه 1387 پس صرف میلیاردها تومان تبلیغات به طور رسمی افتتاح شد و مقرر شده بود در کوتاه ترین زمان ممکن بخش فراساحلی و چاههای دریایی این دو فاز مشترک با قطر هم راه اندازی شوند.
تاکنون 845 روز از افتتاح رسمی این دو فاز مشترک گازی می گذرد و با وجود وعده های مختلف شرکت ملی نفت ایران هنوز 75 درصد از چاههای گازی فازهای 9 و 10 پارس جنوبی قادر به تولید گاز طبیعی از مخزن مشترک با قطر در آبهای خلیج فارس نیستند.
در طرح توسعه فاز 9 و 10 پارس جنوبی حفاری 24 حلقه چاه گازی برنامه ریزی شده و قرار بود با تکمیل و راه اندازی این تعداد چاه دریایی روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز ترش از پارس جنوبی استخراج و برای شیرین سازی به پالایشگاههای ساحلی ارسال شود.
با وجود آماده بودن پالایشگاههای خشکی فاز 9 و 10 پارس جنوبی در زمستان سال 1387 اما به دلیل توقیف کشتی حامل تجهیزات سرچاهی و درون جاهی این پروژه، عملا امکان افتتاح رسمی این پروژه پنج میلیارد دلایر وجود نداشت اما مسئولان وقت با وجود ناآماده بودن چاه‌ها اقدام به افتتاح نمایشی این فازها کردند.
در مراسم افتتاح این پروژه در عسلویه مسئولان وقت وزارت نفت وعده دادند که تا شهریور ماه سال 1388 چاههای این دو فاز مشترک گازی راه اندازی می شود اما در نهایت اردیبهشت ماه سال 1389 ابتدا چهار چاه و سپس آذر سال گذشته سه چاه راه اندازی شدند.
در شرایط فعلی بر اساس اعلام مسئولان شرکت نفت و گاز پارس روزانه 18 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از چاههای فاز 9 پارس جنوبی استخراج می شود و این در حالی است که 16 حلقه چاه گازی ایران در خلیج فارس بدون استفاده باقی مانده اند.
هدف از طرح توسعه فاز 9 و 10 پارس جنوبی تولید روزانه 50 میلیون مترمکعب گاز، استخراج روزانه 80 هزار بشکه میعانات گازی برای صادرات، سالانه یک میلیون تن اتان برای مصرف پتروشیمی، سالانه یک میلیون و 50 هزار تن گاز مایع (ال.پی.جی) و روزانه 400 تن گوگرد است.
به عبارت دیگر، تاخیر در راه اندازی هر چاه مشترک گازی در پارس جنوبی علاوه بر عدم تولید گاز گاز طبیعی منجر به توقف تولید میعانات گازی، گوگرد گرانول، پروپان، بوتان، هگزان و پروپان به عنوان برشهای گران قیمت گاز طبیعی را به همراه دارد.
عدم النفع هر فاز پارس جنوبی چند میلیارد دلار است؟
برآوردهای کارشناسی شده در سطح کلان شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد در شرایط فعلی ارزش هر یکهزار متر مکعب گاز تولیدی پارس جنوبی با قیمتهای منطقه ای حدود 140 دلار (قیمت گاز وارداتی از ترکمنستان) بوده و به عبارت دیگر اگر هر فاز استاندارد پارس جنوبی روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز تولید کند حدود 3.5 میلیون دلار زیان فقط از محل عدم تولید گاز نصیب اقتصاد ملی می شود.
از سوی دیگر، ظرفیت تولید میعانات گازی هر فاز استاندارد پارس جنوبی روزانه 40 هزار بشکه است که با احتساب قیمت بشکه ای 100 دلاری روزانه چهار میلیون دلار در این بخش و با در نظر گرفتن عدم تولید مایعات گازی شامل اتان، متان، بوتان، پنتان، هگزان و گوگرد گرانول هم روزانه بیش از 1.5 میلیون دلار ضرر عاید کشور می شود.
بر این اساس، با یک محاسبه ساده تاخیر در راه اندازی هر فاز پارس جنوبی روزانه 9 میلیون دلار، ماهانه 270 میلیون دلار و سالانه حدود 3.3 میلیارد دلار در پایین ترین وضع زیان را نصیب اقتصاد ملی می کند و از این رو در بهترین شرایط تاکنون عدم راه اندازی 16 حلقه چاه فاز 9 و 10 پارس جنوبی حدود 6 میلیارد دلار زیان را برای اقتصاد کشور به ارمغان آورده است.
موسی سوری خرداد ماه امسال درباره دلایل تاخیر در راه اندازی چاههای فازهای 9 و 10 پارس جنوبی و عدم النفع چند میلیارد دلاری عدم برداشت گاز از این دو فاز به مهر گفته بود: در آینده هفت چاه جدید گازی در مدار بهره برداری قرار می گیرد و مطابق با برنامه زمان بندی تا پایان آذر ماه امسال تمامی چاههای گازی این دو فاز مشترک با قطر به طور کامل راه اندازی خواهند شد.
وی با اعلام اینکه تاخیر به وجود آمده در این دو فاز مشترک گازی را قبول داریم، اظهار داشت: اما با تلاش متخصصان داخلی سعی در کاهش زمان راه اندازی فازهای مختلف پارس جنوبی داریم.
حمیدرضا کاتوزیان رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم اخیرا با تاکید بر اینکه تا سال 1391 هم چاههای باقیمانده فاز 9 و 10 پارس جنوبی وارد مدار بهره برداری نخواهند شد به مهر گفته است: امسال روی گاز هیچ یک از فازهای پارس جنوبی حساب نمی کنیم.
قطر با گاز پارس جنوبی چه می کند
قطر به عنوان مهمترین شریک صنایع نفت و گاز ایران حدود دو سوم گاز پارس جنوبی را در اختیار دارد و اخیرا با استفاده از تکنولوژی های جدید همچون حفاریهای هوشمند افقی و یا ایجاد مخازن ذخیره سازی برای تخلیه کامل گازهای ترش پارس جنوبی خیز برداشته است.
هم اکنون قطر با ایجاد 77 میلیون تن سالانه تولید گاز مایع (LNG) بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده LNG به چهار گوشه جهان است و حتی اخیرا قراردادهای 25 ساله ای با شرکتهایی از انگلیس، آرژانتین، هند، چین و تایلند برای صادرات گازهای ترش پارس جنوبی امضا کرده است.
موسسه کیو.ان.بی کپیتال اخیرا با انتشار گزارشی درباره آخرین وضعیت تولید و صادرات LNG شریک گازی ایران در میدان مشترک پارس جنوبی، اعلام کرده است: سال گذشته میلادی قطر با صادرات 55 میلیون و 700 هزار تن گاز طبیعی مایع شده (ال.ان.جی) بزرگترین صادر کننده این کالای استراتژیک اقتصادی در جهان بوده است.
در همین حال انگلیس با پیشی گرفتن از ژاپن و با واردات 10 میلیون و 200 هزار تن LNG، به بزرگترین مشتری گاز مایع کشور قطر در سال 2010 تبدیل شده است.
در شرایط فعلی قطر با دراختیار گرفتن 14.6 درصد از کل تجارت جهانی ال.ان.جی از سال 2006 میلادی تاکنون به عنوان بزرگترین صادرکننده LNG در بازار جهانی تبدیل شده است.
از سوی دیگر، قطر با افزایش 53 درصدی (55 میلیون و 700 هزار تن) صادرات ال.ان.جی در سال 2010 میلادی بالاترین رشد تجارت جهانی گاز را در اختیار گرفته است.
این در حالی است که در کنار تاخیر در راه اندازی چاههای فاز 9 و 10 پارس جنوبی، طرح توسعه تمامی فازهای جدید و موجود این میدان مشترک گازی هم با تاخیرهایی روبرو هستند و قطعا ادامه وضع موجود شانس توسعه 35 ماهه فازهای این میدان مشترک را به حداقل کاهش می دهد.
خبر گزاری مهر