فروش محصولات پتروشیمی در بورس کالا به نرخ ارز 4200 تومانی، سبب شده دلالان به خرید از بورس کالا و فروش محصولات به نرخ ارز آزاد در بازار یا صادرات آن اقدام و سود سرشاری عاید خود کنند.
این روند سبب رشد قیمت ها شده و در نتیجه تولیدکنندگان بخش پایین دستی و مصرف کنندگان، از دسترسی به مواد اولیه ارزان محروم شوند.
اما دولت به تازگی تصمیم به پالایش و واقعی سازی تقاضاها در بورس کالا کرد که بر اساس آن، سقف رقابت برای معاملات محصولات پتروشیمی برداشته شده و آزاد می شود.
بر این اساس، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت شامگاه دیشب (پنجشنبه) از آزاد شدن سقف رقابت معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا خبر داد و گفت: از هفته آینده در عرضه محصولات پتروشیمی سقف رقابت، آزاد خواهد شد.
تاکنون سقف معاملات، 10 درصد در روز بوده که دلالان با استفاده از این موضوع، اقدام به خرید از بورس و فروش آن به نرخ آزاد به مصرف کنندگان واقعی می کردند.
اما با آزاد شدن سقف معاملات، امکان دسترسی تولید کنندگان به محصول در بورس افزایش یافته و سود دلالان کاهش می یابد که به تدریج باعث حذف آنها خواهد شد.
حمایت از آزاد شدن سقف معاملات پتروشیمی
پیش از این احمد مهدوی ابهری نیز در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره برداشته شدن سقف معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا، با تاکید بر لزوم حذف دلالان و واقعی سازی تقاضاها در بورس کالا گفت: اکنون از یک سو تولیدکننده بالادستی سود آنچنانی نمی برد و قیمت برای مصرف کننده نهایی یعنی مردم افزایش زیادی داشته است؛ در واقع، سود اصلی نصیب دلالان می شود.
«برداشته شدن سقف معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا می تواند با پایین آوردن قیمت مواد اولیه ای که به دست تولیدکنندگان می رسد، باعث کاهش قیمت محصول نهایی تولید شده نیز شود.»
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی به افزایش تقاضای محصولات پتروشیمی در بورس کالا پس از نوسانات نرخ ارز اشاره کرده و گفته بود: از ابتدای سال 96 تا 20 شهریور پارسال تقاضای محصولات پتروشیمی، 2 میلیون و 622 هزار تومان بود اما در مدت مشابه امسال به هفت میلیون و 704 هزار تومان رسیده که رشد حدود 300 درصدی را نشان می دهد.
وی با انتقاد از این مساله تصریح کرده بود: «مگر چه اتفاقی در کشور افتاده که این میزان تقاضا بالا رفته است؟ آیا کارخانه های جدیدی افتتاح شده و یا ظرفیت تولید بالا رفته است؟»
به گفته مهدوی ابهری، بررسی ها نشان می دهد که چنین اتفاقی نیفتاده و دلالان اقدام به خرید محصولات از بورس و فروش چند برابری آن در بازار آزاد می کنند.
با توجه به مشکلاتی که در بازار معاملات پتروشیمی رخ داده و جولان دلالان را به دنبال داشته، حمایت ها از حذف سقف معاملات با هدف کنار گذاشتن دلالان رو به افزایش است.
حسین عبده تبریزی عضو شورای عالی بورس نیز در این باره گفت: چند ماه است که شورای عالی بورس و سازمان بورس، مخالفت جدی و مستدل خود را با فروش محصولات بر مبنای دلار 4200 تومانی محصولات پتروشیمی و فلزی در بورس اعلام کرده اند.
وی با بیان اینکه همه قبول دارند این معاملات به معنای توزیع رانت و گتسرش فساد است، افزود: اما عده ای نگران بالا رفتن قیمت ها برای مصرف کننده نهایی هستند، غافل از اینکه مدتهاست قیمت ها خود را با دلار نرخ آزاد منطبق ساخته اند.
عضو شورای عالی بورس، به آزادسازی سقف معاملات محصولات فولادی در بورس اشاره کرد و گفت: خوشحالم که معاملات همه فلزات و فولاد از رانت رهایی یافت و از چهارشنبه، معاملات فولاد در بورس کالا عادی شد.
عبده تبریزی ابراز امیدواری کرده بود که مساله پتروشیمی نیز حل و از روز شنبه معاملات آن در فضای رقابتی انجام شود.
در هفته ای که گذشت، سقف معاملات فولاد در بورس کالا برداشته شد که گام مهمی برای واقعی کردن قیمت ها و حذف دلالان به شمار می رود.
جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با ارسال نامه ای به حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران خواستار برداشته شدن سقف رقابت محصولات فولادی در بورس کالای ایران شده است.
به دلیل آزادسازی سقف معاملات فولاد در بورس کالا و همچنین احتمال آزادسازی سقف محصولات پتروشیمی، شاخص بورس در روز چهارشنبه شاهد رکوردشکنی تاریخی بود.
ایرنا