اشتغال و بیکاری از مسیر دانشگاه

در گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منعکس شد
بیکاری فارغ‌التحصیلان در کدام رشته‌ها بیشتر است؟
دنیای اقتصاد- وضعیت اشتغال و بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به نوعی بیانگر تطبیق سیاست‌های آموزش عالی با برنامه‌های اشتغالزایی است؛ این امر از آن رو حائز اهمیت است که همواره بازار کار به عنوان یکی از دغدغه‌های افراد در حین آموزش و پس از اتمام دوران تحصیل در سطح آموزش عالی بوده است.
در حالی که مشاهدات عینی در سطح جامعه به نوعی مبین بازماندن بسیاری از تحصیلکردگان نظام آموزش عالی کشور از بازار کار یا اشتغال آنها در حوزه‌های غیر مربوط به رشته تحصیلی است، گزارش منتشر شده از سوی خبرگزاری مهر که بر مبنای اطلاعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دست آمده نیز به نوعی این مشاهدات را تایید می‌کند. طبق این گزارش، بیشترین نرخ بیکاری مربوط به رشته‌های صنعت و فرآوری، کامپیوتر و روزنامه‌نگاری است. کمترین نرخ بیکاری نیز با 9/3 درصد متعلق به رشته خدمات حمل‌ونقل است.
براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از سرشماری نفوس و مسکن سال 90، بیش از سه میلیون و 100 هزار نفر جمعیت بیکار در کشور وجود دارد که از این تعداد یک میلیون نفر زن و دو میلیون و 200 هزار نفر مرد هستند. گزارش مرکز آمار همچنین بیانگر آن است که تعداد کل دانش‌آموختگان مقطع عالی کشور در سال 90 نسبت به پنج سال قبل چیزی در حدود سه میلیون و 612 هزار و 542 نفر افزایش یافته است.
مساله بالا بودن آمار بیکاران جوان کشور به نوعی دیگر در بررسی بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله نیز مشهود است؛ چرا که بیشترین درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در سنین 20 تا 30 سال قرار می‌گیرند. این گروه سنی در بهار امسال نرخ بیکاری 6/28 درصدی را تجربه کردند. مردان تا 24 سال در فصل اول سال 8/25درصد و زنان 5/39 درصد بیکاری را تجربه کردند. اما آن گونه که خبرگزاری مهر به نقل از آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گزارش داده، حدود 900 هزار نفر از کل بیکاران کشور را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند که بالاترین تعداد بیکاران در رشته‌های صنعت و فرآوری، کامپیوتر، هنر و روزنامه‌نگاری قرار دارند.
براساس آمار منتشر شده از اشتغال و بیکاری 23 رشته اصلی دانشگاهی، کمترین نرخ بیکاری با 9/3 درصد متعلق به رشته خدمات حمل‌ونقل است، به طوری که از تعداد هشت هزار و 68 نفر تحصیلکردگان این حوزه، تعداد هفت هزار و 754 نفر شاغل و 313 نفر بیکار هستند. پس از آن نیز رشته‌های تربیت معلم و علوم تربیتی با 7/7 درصد و بهداشت با هشت درصد، کمترین نرخ بیکاران را به خود اختصاص داده‌اند.
طبق همین اطلاعات، بیشترین تعداد بیکاران نیز مربوط به رشته صنعت و فرآوری است که از کل 39 هزار و 795 نفر تحصیلکرده این رشته تعداد 23 هزار و 223 نفر شاغل و تعداد 16 هزار و 572 نفر نیز بیکار هستند. پس از آن، بیشترین نرخ بیکاری با 4/30 درصد مربوط به رشته کامپیوتر و 3/30 درصد متعلق به رشته روزنامه‌نگاری و اطلاع‌رسانی است.
مساله‌ای که در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد، تاخیر در ورود به بازار کار برخی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که این مساله می‌تواند به نوعی منجر به ایجاد انباشت تقاضا در بازار کار شود، به طوری که در هر چند سال‌ یک بار به واسطه تقاضاهای قبلی برای اشتغال و ورود جمعیت جدیدی از تحصیلکردگان به بازار کار، با حجم انبوهی از تقاضا مواجه می‌شویم.
در این میان موضوع ناهمگونی آموزش و آموخته‌های تئوریک دانشگاه‌ها با نیاز واقعی بازار کار نیز به منزله معضلی است که گریبانگیر بسیاری از فارغ‌التحصیلان می‌شود. به عبارت دیگر، امروز افرادی که از مسیر دانشگاه به سمت بازار کار حرکت می‌کنند، با نوعی تفاوت اساسی در دانش تئوریک و نیاز بازار کار مواجه می‌شوند که این مساله باعث سخت‌تر شدن پذیرش متقاضیان کار توسط کارفرمایان می‌شود.
در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای جبران خلأ آموزش‌های دانشگاهی و نیاز بازار کار از طریق ارائه آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای صورت پذیرفته و به گفته مقامات فعال در حوزه فنی و حرفه‌ای، این آموزش‌ها توانسته مشکلات ورود به بازار کار کارجویان دانشگاهی را تا حدودی حل کند.

روزنامه دنیای اقتصاد