در دوره اعمال تحریم‌های هسته‌ای یعنی اواخر دهه هشتاد، واردات گسترده برخی از فرآورده‌های استراتژیک و پر طرفدار نفتی به ویژه بنزین یکی از پاشنه های آشیل صنعت نفت کشور بود به طوری که غربی ها برای فشار به جمهوری اسلامی ایران در نخستین گام، دست بر روی واردات سوخت کشور گذاشتند و تحریم فروش بنزین خیلی زود به سناریویی روی میز رئیس جمهور آمریکا تبدیل شد.
با عبور از تحریم‌های هسته ای و بازگشت تحریم‌های غیرقانونی دولت «دونالد ترامپ» حالا تولید و مصرف فرآورده‌های نفتی نه تنها نقطه ضعف صنعت نفت کشور نیست که حتی یکی از سناریوهای مقابله با تحریم نفت، صادرات انواع فرآورده‌های نفتی به ویژه گازوئیل و حتی بنزین است.
به عبارت دیگر، در طول پنج سال گذشته با توسعه پارس جنوبی، افزایش تولید گاز و جایگزین شدن گاز طبیعی به جای سوخت های مایع در سبد سوخت و انرژی کشور از یک سو و توسعه و بهره برداری طرح های بهبود کیفیت و افزایش ظرفیت پالایشگاه های جدید و موجود نفتی عملا نه تنها کشور از واردات انواع سوخت بی نیاز شده که حتی آماده صادرات بنزین و گازوئیل می‌شود.
این گزارش حاکی است علیرضا صادق آبادی، معاون وزیر نفت هفته گذشته با اشاره به افزایش 50 درصدی تولید بنزین و گازوئیل یورو چهار کشور در طول حدود یکسال گذشته تاکنون، گفت: با بهره برداری از دو فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس، طرح بهبود کیفیت پالایشگاه تبریز و بندرعباس و طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه نفت اصفهان عملا این افزایش تولید اتفاق افتاده است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی همچنین با اشاره به بهره برداری از سومین فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس تا آذرماه امسال، تصریح کرد: با اضافه شدن ۱۴ میلیون لیتر گازوئیل یورو چهار پالایشگاه بندرعباس، تولید روزانه گازوئیل یورو چهار کشور به ۴۲ میلیون لیتر می‌رسد که حدود ۷۵ درصد گازوئیل بخش حمل‌ونقل را شامل می‌شود.
ایران آماده عضویت در باشگاه صادرکنندگان بنزین شد
در کنار افزایش ظرفیت تولید گازوئیل، ظرفیت تولید محصول پرطرفدار نفتی بنزین هم افزایشی بیش از 50 درصدی را تجربه می کند و پیش بینی می‌شود با بهره برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان، ظرفیت تولید روزانه بنزین کشور هم برای نخستین بار از مرز 100 میلیون لیتر در روز عبور کند.
صادق‌آبادی معاون وزیر نفت با اشاره به اینکه با تولید روزانه ۳۰ میلیون لیتر بنزین در فازهای اول و دوم پالایشگاه خلیج فارس هم اکنون تولید روزانه ۹۷ میلیون لیتر بنزین در کشور به نتیجه رسیده است، تاکید کرده است: با اتمام فاز سوم و افزایش تولید روزانه بنزین پالایشگاه ستاره خلیج فارس به ۴۰ میلیون لیتر تا پایان سال، تولید بنزین کشور به حدود روزانه ۱۰۷ میلیون لیتر افزایش می‌یابد.
این مقام مسئول شرط آغاز صادرات بنزین ایران را مدیریت مصرف و افزایش میزان ذخایر راهبردی کشور عنوان کرده و یادآور شده است: هم‌اکنون موازنه تولید و مصرف بنزین در کشور مثبت بوده و به‌تدریج و با بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه خلیج فارس و افزایش ذخایر راهبردی، امکان صادرات این محصول فراهم می‌شود.
علاوه بر این، ساخت چهارمین فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم آغاز شده به طوری که عملیات سیویل این طرح با ظرفیت فرآورش 120 هزار بشکه میعانات گازی آغاز شده که بهره‌برداری از این پروژه هم افزایش روزانه 12 میلیون لیتری تولید بنزین یورو چهار را به ارمغان می آورد.
بندرعباس هاب جدید تولید گازوئیل پاک
در راستای اجرا و تکمیل مرحله به مرحله طرح بهبود کیفیت و افزایش ظرفیت پالایشگاه نفت بندرعباس، واحد تصفیه هیدروژنی این پالایشگاه با هدف تولید روزانه 14 تا 16 میلیون لیتر گازوئیل پاک و کم گوگرد به بهره برداری رسیده است.
با بهره برداری از این طرح علاوه بر تولید گازوئیل با گوگرد کمتر از 50 پی.پی.ام امکان جمع آوری و بازیافت روزانه 120 تا 130 تن گوگرد هم فراهم می شود.
هاشم نامور، مدیرعامل پالایشگاه نفت بندرعباس با بیان اینکه در شرایط فعلی پیشرفت ساخت و بهره‌برداری از طرح بهیود کیفیت و افزایش ظرفیت پالایشگاه بندرعباس به مرز 90 درصد رسیده است، گفت: با اجرای این طرح علاوه بر تولید گازوئیل کم گوگرد، امکان تولید روزانه 12 میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو چهار تا پایان سال جاری فراهم می‌شود.
در این طرح، احداث واحدهای مهمی همچون تصفیه نفتای سبک و سنگین، تبدیل کاتالیستی، ایزومریزاسیون، تصفیه هیدروژنی گازوئیل، تصفیه گاز با آمین، تصفیه آب‌های ترش، بازیافت و جامدسازی گوگرد، مخازن جدید و همچنین واحدهای جدید آب، برق و بخار از جمله واحدهای تولید برق، بخار، آب‌شیرین کن و واحد آب گردشی خنک‌کننده، ازت، هوا، سوخت پیش بینی شده است.
واحد بنزین‌سازی این پروژه شامل سه ﺑﺨﺶ اصلی ﺗﺼﻔﯿﻪ ﻧﻔﺘﺎی ﺳﻨﮕﯿﻦ، اﮐﺘﺎن‌اﻓﺰا و اﺣﯿﺎی ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺴﺖ بوده که در طول دو سال گذشته واحد ﺗﺼﻔﯿﻪ نفتا (NHT) و اکتان‌افزا (OCT) و احیا برای تولید بنزین پاک تاکنون راه اندازی شده اند.
در ادامه تکمیل و راه‌اندازی واحدهای این پروژه، بخش ﺗﺼﻔﯿﻪ هیدروژنی ﻧﻔﺘﺎی سبک (LNHT) واحد ایزومریزاسیون نیز در پایان اسفند سال ۹۶ تکمیل شد که همراه با واحدهای بنزین‌سازی اسفندماه پارسال به طور رسمی به بهره‌برداری رسیدند.
واحد تصفیه هیدروژنی نفت گاز پالایشگاه بندرعباس با ظرفیت ۵۰ هزار بشکه در روز که از نظر ظرفیت اسمی بزرگترین واحد پالایشگاه بوده به بهره‌برداری رسید و ظرفیت تولید گازوئیل مرغوب این پالایشگاه به حدود 14 تا 16 میلیون لیتر در روز رسید.
بهره‌برداری از طرح جدید توسعه پالایشگاه نصف جهان
در کنار پالایشگاه تبریز، بندرعباس و ستاره خلیج فارس، طرح جدید توسعه پالایشگاه نفت اصفهان هم در قالب طرح جدید تقطیر 120 هزار بشکه ای هم هفته گذشته به بهره برداری رسید.
ناصر خیری با اشاره به بهره برداری از سومین واحد تقطیر پالایشگاه اصفهان، گفت: ظرفیت اسمی پالایشگاه اصفهان240 هزار بشکه بوده که با توجه به نیاز کشور تاکنون مجبور بودیم130 هزار بشکه بیشتر از ظرفیت اسمی پالایشگاه، محصولات نفتی تولید کنیم که این سوددهی پالایشگاه را بین10 تا20 درصد کاهش داده و از طرف دیگر مشکلات فنی ایجاد می‌کرد.
به گفته معاون توسعه و مهندسی پالایشگاه اصفهان با راه اندازی واحد تقطیر سوم پالایشگاه اصفهان، 15 هزار بشکه از خوراک نفت این پالایشگاه کاسته شده اما حدود 36 هزار بشکه به تولید محصولات سبک نفتی همچون بنزین، گازوییل و نفت سفید افزوده خواهد شد.
عرضه گازوئیل پرگوگرد در جایگاه‌ها متوقف می‌شود
همسو با افزایش ظرفیت تولید گازوئیل یورو چهار، عرضه این محصول با گوگرد کمتر از 50 پی.پی.ام و استاندارد یورو چهار اتحادیه اروپا هم علاوه بر کلانشهرها در شهرهای کوچک و متوسط کشور هم با افزایش همراه شده است.
سید محمدرضا موسوی‌خواه درباره آخرین وضعیت عرضه گازوئیل پاک در کشور، گفت: با بهره برداری از طرح های جدید افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت گازوئیل در پالایشگاه های بندرعباس، ستاره خلیج فارس و تبریز، عرضه این سوخت با استاندارد یورو چهار هم در 9 استان کشور آغاز شده است.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با افزایش تولید گازوئیل یورو چهار در پالایشگاه بندرعباس، تمام جایگاه‌های سوخت استان‌های هرمزگان، بوشهر، کرمان، یزد، فارس و محور مواصلاتی چابهار زیر پوشش این سوخت پاک قرار می‌گیرند، بیان کرد: با اجرای پروژه ارتقای کیفیت پالایشگاه تبریز هم استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان به طور کامل زیر پوشش توزیع گازوئیل یورو چهار قرار می‌گیرند.
این مقام مسئول همچنین خاطرنشان کرد: مطابق با برنامه زمان بندی تعریف شده تا پایان بهمن ماه امسال گازوئیل یورو چهار به صورت سراسری در کل کشور عرضه می‌شود.
در مجموع با آغاز تحریم غیر قانونی آمریکا، عرضه بنزین و گازوئیل با استانداردهای یورو دو و گوگرد بالا نه تنها در جایگاه‌های سوخت متوقف می‌شود که در کنار توقف عرضه سوخت پرگوگرد، ایران در کنار خودکفایی آماده صادرات این فرآورده‌های استراتژیک نفتی خواهد شد.
فارس