اخیرا زمزمه‌هایی شنیده شد که حاکی از تمایل عراق برای تهاتر کالا با گاز صادراتی ایران بوده است. اکنون نیز گفته می‌شود طرف عراقی از پرداخت هزینه گاز به یورو سر باز می‌زند.
حجم صادرات گاز ارتباط مستقیمی با چهار عامل مقدار تولید، میزان مصرف داخلی، میزان تقاضای خارجی و روابط سیاسی و تجاری دارد و از ایران انتظار می‌رود به عنوان بزرگ‌ترین دارنده مخازن گازی جهان، اثر منفی چهار عامل مذکور را خنثی کرده و جایگاه واقعی خود را در بازار گاز جهان پیدا کند. بر اساس برنامه‌ریزی وزارت نفت در سال گذشته، قرار بود میزان صادرات گاز طبیعی ایران که در سال ۱۳۹۴، ۳۰ میلیون مترمکعب در روز بود به ۱۹۵ میلیون مترمکعب تا پایان سال ۱۳۹۹ برسد. اکنون با اعمال مجدد تحریم‌ها و تنگ شدن عرصه انتقالات پولی و بانکی، ایران با مشکلات جدی در زمینه دریافت پول صادرات خود مواجه شده است. آمریکا در ماه گذشته اعلام کرد که به برخی کشورهای طرف معامله ایران، مهلت کوتاه‌مدتی داده است تا به تدریج واردات نفت و گاز خود از ایران را به صفر برسانند. در این میان اعلام شد که عراق از معافیت 45روزه‌ای برخوردار شده است که نمی‌تواند جوابگوی نیازهای این کشور به صنعت نفت و گاز ایران باشد. اکنون عراق که هم‌پیمان ایران نیز محسوب می‌شود میان تحریم‌های آمریکا و نیاز به واردات گاز ایران، بلاتکلیف مانده است.
یکه‌تازی آمریکا در عراق برای افزایش فشار
چندی پیش خبری منتشر شد مبنی‌بر اینکه عراق به ایران پیشنهاد کرده در ازای گازی که از ایران وارد می‌کند، اقلام غذایی بدهد. در همان زمان سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی این خبر را دروغ رویترز دانست و گفت: عراقی‌ها پیشنهاد کرده‌اند پول گاز را با دینار پرداخت کنند. سیدحمید حسینی - سخنگوی اتحادیه نفت، گاز و پتروشیمی - در گفت‌وگویی با ایسنا در مورد خبری مبنی بر اینکه دو مقام عراقی به رویترز خبر داده‌اند که این کشور با ایران برای مبادله اقلام غذایی در برابر تامین گاز و نیرو توافق کرده‌اند، اظهار کرد: این خبر صحت ندارد و خبرسازی رویترز است؛ او افزوده بود: نه بنادر عراق ظرفیت آن را دارند که به ایران اقلام غذایی بدهند و نه عراق تولیدکننده مواد غذایی است. مقامات ایران اعلام کرده بودند که عراقی‌ها اصرار دارند با اینکه قرارداد یورویی است، پول را با دینار پرداخت کنند و به هیچ وجه آمادگی پرداخت غیر از دینار را ندارند. بعد از آن طبق توضیحی از سوی امیرحسین زمانی‌نیا - معاون وزیر نفت- اعلام شد که شرکت ملی گاز موافق دریافت پول گاز با دینار نیست و مذاکرات ادامه دارد. در این راستا، سیدحمید حسینی نیز با تاکید بر اینکه کابینه دولت عراق هنوز شکل نگرفته است، اظهار کرد: بسیاری از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها در عراق هنوز فعال نشده‌اند و نظام تصمیم‌گیری در این کشور وضعیت مشخصی ندارد. کابینه در انتظار تکمیل شدن است تا بتواند امور را سر و سامان بدهد. او افزود: آمریکا از این شرایط حداکثر استفاده را می‌کند و خزانه‌داری‌اش، بانک مرکزی عراق را تحت فشار گذاشته است؛ در شرایطی که همه مسئولان عراقی از جمله رئیس جمهور، رئیس مجلس، نخست وزیر و دیگران صراحتا از عدم همراهی با تحریم‌های آمریکا علیه ایران خبر داده‌اند، اما ظاهرا بانک مرکزی عراق، رفتار دیگری در پیش گرفته است. حسینی با اشاره به جلسه پنج‌شنبه هفته گذشته بانک مرکزی عراق با سایر بانک‌های این کشور، گفت: در این جلسه بانک مرکزی عراق سایر بانک‌های این کشور را گرد هم آورده است و وزارت خزانه‌داری آمریکا در این جلسه اعلام کرده است که حق ندارید با اشرار کار کنید که یکی از روسای بانک‌ها اعتراض کرده است که منظور شما از اشرار دولت ایران است یا ملت ایران؟ مسئولان بانک مرکزی عراق تاکنون هیچ موضع‌گیری دیگری نکرده‌اند. اما اینکه بانک‌های عراق از تعامل دیناری با ایران ممنوع شوند می‌تواند مساله‌ساز شود. مواضع بانک مرکزی عراق باید به‌صورت جدی پیگیری شود. او درباره نیاز عراق به گاز و برق ایران در زمستان گفت: نیاز عراق به گاز و برق در فصل زمستان برخلاف ایران کاهش پیدا می‌کند و نیاز عمده آنها در تابستان و برای وسایل سرمایشی است. از سوی دیگر اینکه ایران بخواهد صادرات خود به عراق را قطع کند، کار ساده‌ای نیست و در روابط دو کشور تاثیر می‌گذارد و من فکر نمی‌کنم ایران سیاستی برای قطع صادرات گاز به عراق داشته باشد. مشکلات بانک‌های عراقی با ایران به پیش از آغاز تحریم‌ها باز می‌گردد؛ سال گذشته نیز وزیر نفت گفته بود در فرآیند صادرات گاز به عراق مشکلاتی از نظر پرداخت وجود دارد و بانک‌های ایران با عراق هماهنگ نمی‌شوند، دلیل این موضوع این است که بانک‌های عراق در اختیار آمریکا هستند. قرارداد ایران با عراق، بر اساس پرداخت پول و نه تهاتر کالا، بسته شده و ایران حتی رضایت خود را مبنی بر دریافت یورو نیز اعلام کرده است؛ اما به نظر می‌رسد این بار آمریکا توانسته از بانک مرکزی عراق به عنوان متحدی قوی برای فشار مضاعف بر ایران استفاده کند.
آرمان