میوه از نمونه محصولاتی به شمار می‌رود که می‌توان آن را به نوعی در دایره اقلام و ضروریات اساسی (خوراکی و غذایی ) مردم قرار داد.
به واقع در صورت کاهش ضریب مصرف این محصول، بستر و زمینه رشد و افزایش بیماری‌ها نیز تشدید خواهد شد و از حیث سلامت عمومی جامعه و پیشگیری از تَزایُدِ هزینه‌های درمانی، مصرف میوه ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار می‌رود.
با همه این اوصاف، افزایش قیمت میوه و بالا رفتن قیمت‌ها در حوزه‌های گوناگون، قدرت خرید بسیاری از خانوارهای ایرانی که در زیرگروه طبقه متوسط و دهک‌های ضعیف جامعه قرار می گیرند را تحت الشعاع قرار داده و این موضوع برای بازار میوه نیز نوید بخش به نظر نمی رسد و می طلبد دستگاه‌های ذی ربط با اتخاذ تدابیر مقتضی، شرایط لازم را برای کاهش قیمت این محصول اساسی فراهم کنند.
بدون تردید،گرانی برخی از میوه‌های خاص، باعث می شود امکان خرید آن برای طبقات متوسط و ضعیف جامعه سخت و دشوار شود که طرح این موضوع به معنای لزوم تحقق این ایده آل و توان خرید عموم مردم نسبت به خرید تمامی میوه‌های موجود نیست و در واقع می توان با خرید بسیاری از میوه های موجود در بازار، فقدان میوه‌های گران قیمت را در میان جامعه هدف و اقشار ضعیف جامعه از حیث اقتصادی پُر کرد، اما حصول این امر زمانی میسر خواهد شد که افزایش قیمت میوه، صرفا در خصوص برخی از میوه‌های خاص، ظهور کند، در صورتی که متاسفانه بازار فعلی میوه و افزایش قیمت‌ها،صرفا به برخی میوه‌های خاص خلاصه نمی‌شود و تقریبا گرانی‌ها به تمامی یا به تعبیر دیگر اکثر قریب به اتفاق میوه‌ها،تسری پیدا کرده است.
آنچنان که گزارش‌های مرکز آمار ایران و اعداد و ارقام منعکس شده در رسانه‌ها نشان می‌دهد، میوه با 78 درصد تورم، نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، در صدر میزان تورم و گرانی اقلام و محصولات موجود در بازار قرار دارد.
این در شرایطی است که غیر از محدودی از میوه‌ها همچون موز و...که در مناطق گرمسیری کشت می‌شوند، تقریبا تمامی میوه‌های موجود در بازار از امکان کشت و تولید داخلی برخوردار هستند و اساسا طبیعت و اقلیم چهار فصل ایران،به گونه‌ای است که امکان تولید بسیاری از میوه‌ها در داخل کشور را فراهم کرده است.
سود اصلی بازار میوه،به جیب واسطه‌ها می‌رود
سعید نور محمدی، یکی از توزیع کنندگان میوه در استان البرز، با اشاره به کاهش محسوس و قابل توجه میزان خرید میوه از سوی بسیاری از اقشار جامعه به نسبت سال‌های نه چندان دور گذشته، اظهار کرد: ریشه این مساله به کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قابل توجه نرخ میوه باز می‌گردد و این واقعیتی است که تحلیل آن مستلزم تخصص و هوش چندانی نیست.
وی افزود: نارسایی های اقتصادی، موضوعی مبرهن است و اساسا شرایط به نحوی پیش رفته که امروزه بسیاری از مسئولان جامعه وک لیه اقشار اجتماعی کشور، از مشکلات اقتصادی به عنوان اصلی‌ترین چالش پیش روی کشور یاد می کنند و به تبع بازار میوه نیز از گزند این نارسایی‌ها مصون نمانده است.
این فعال (در حوزه بازار میوه) گفت:انتظار می رود از سوی رسانه‌ها در ارتباط با بازار میوه روشنگری شود و قطعا در سایه تحلیل و بررسی صحیح این مشکلات می‌توان به توفیقات هر چه بیشتری نائل شد و بر مشکلات فائق آمد در غیر این صورت با انکار نارسایی‌های اقتصادی نمی‌توان راهکاری صحیح و منطقی برای رفع مشکلات پیش‌بینی کرد.
نورمحمدی تصریح کرد:برخی از مردم گمان می‌کنند عامل اصلی گرانی میوه، باغدار یا خرده فروش است، در صورتی که هر دو طیف اشاره شده، از وضعیت موجود، ناخرسند هستند و در این میان سود اصلی به جیب واسطه‌ها و دلال‌ها می‌رود که بعضا بصورت سلیقه‌ای و با در نظر گرفتن نبض عرضه و تقاضا در بازار به قیمت‌گذاری مبادرت می ورزند.
وی افزود: یقینا هر آنچه بر قیمت میوه افزوده شود، از ضریب فروش محصول مذکور در واحدهای خرده فروشی کاسته خواهد شد و این به ضرر توزیع‌کنندگان خرد در بازار خواهد بود.
این فعال در حوزه توزیع میوه گفت: کشاورزان و باغداران نیز همواره در سالیان گذشته با مشکلات عدیده ای مواجه بوده‌اند و به تبع این مشکلات متحمل خسارات فراوانی شده‌اند و نارسایی‌های این چنینی در کنار برخی از چالش‌ها همچون کم آبی،سرمازدگی و...مزید بر علت شده تا عرصه فعالیت برای زارعان و باغداران محدود شود.
سید رضا نورانی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان میوه نیز در گفت و گویی با رسانه‌ها در ارتباط با افزایش قیمت میوه و سبزیجات در یکسال اخیر گفت: نقش دلال‌ها و واسطه‌ها در ارتباط با قیمت‌گذاری میوه در بازار انکار ناپذیر است و به دلیل برخی از نظارت‌های ضعیف، شاهد نوسانات قیمتی قابل توجهی در حد فاصل میان باغات و خرده فروشی‌ها هستیم و یقینا با نظارت شدید و دقیق‌تر می توان اختلاف قیمت میان دو بخش اشاره شده را به حداقل ممکن کاهش داد.
وی سرمازدگی در فروردین و اردیبهشت ماه سالجاری را به همراه افزایش هزینه تولید (قیمت تمام شده) از دیگر عوامل موثر در تَزایُدِ نرخ میوه مطرح کرد.
تحمیل خسارت چندین هزار میلیارد تومانی سرمازدگی به باغداران
علی محمد شاعری،عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، در تشریح عوامل موثر در افزایش قیمت میوه، گفت:یکی از ریشه‌های گرانی در بازار میوه به جو روانی ایجاد شده (در بازار) باز می‌گردد که البته در کنار این مورد ، عوامل دیگری همچون افزایش هزینه حمل و نقل و بالا رفتن نرخ کود، سم، نهاده‌های کشاورزی نیز در این خصوص اثرگذار است.
وی افزود: میزان خسارت ناشی از سرمازدگی به باغات در سالجاری، حدود 8 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و به تبع مجموعه این عوامل دست به دست هم داده تا قیمت‌ها در بازار میوه روند صعودی به خود گیرد.
برهم خوردن نظام عرضه و تقاضا، همواره از دلایل تاثیرگذار در افزایش قیمت کالاها و محصولات به شمار می رود، امری که به زعم برخی از کارشناسان، ریشه بخشی از گرانی های فعلی را باید در این نقیصه جستجو کرد.
در این میان،برخی معتقدند مشکلی در تولید وجود ندارد و برخی نارسایی‌ها در نظام توزیع، افزایش دستمزد نیروی انسانی و در یک کلام بالا رفتن قیمت تمام شده باعث افزایش قیمت میوه شده است. (البته در خصوص میزان خسارت ناشی از سرمازدگی اختلاف نظر وجود دارد و برخی از مسئولان همچون حسن صابری، رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، ضریب خسارات را 11 هزار میلیارد تومان اعلام کرد)
البته نباید این واقعیت نادیده گرفته شود که به هر ترتیب بروز سرمازدگی باعث نابودی بخش قابل توجهی از میوه‌ها خواهد شد و به تبع همین موضوع بر روی میزان و تناژ تولید تاثیرگذار است و طبیعتا با برهم خوردن میزان عرضه و تقاضا شاهد نوسانات شدید قیمتی در محصولات مربوطه همچون میوه و...خواهیم بود.
شفافیت،پایداری تولید،حمایت از باغداران و حذف حلقه‌های واسطه اثرگذار در کنترل قیمت میوه
مجتبی شادلو، نایب رئیس اتحادیه باغداران استان تهران، با اشاره به کاهش عرضه و نقش آن در افزایش قیمت میوه اظهار کرد : با این وجود،کمبود قابل توجهی در ارتباط با توزیع میوه در بازار احساس نمی‌شود.
وی افزود: با نظارت دقیق‌تر از مبداء (باغات) تا مقصد ( توزیع خرده فروشی‌ها ) می‌توان در دفع نفوذ دلالان و واسطه‌ها و مهار تاثیرگذاری آنها در افزایش قیمت‌ها موفق‌تر عمل کرد.
به زعم این مقام مسئول، ایجاد زنجیره‌های متعدد در تولید از راهکارهای تاثیرگذار در شفافیت و پایداری تولید به شمار می‌رود و با حصول این امر می‌توان در کنترل قیمت‌ها، موفق تر از گذشته اقدام کرد.
شادلو می‌گوید: در شرایطی که سرمازدگی در برخی مناطق باعث نابودی 100 درصدی تولید شده به تبع بالا رفتن قیمت‌ها غیر منتظره نخواهد بود.
مصطفی محمودی،یکی از باغداران فعال در غرب استان تهران، بیان کرد:حمایت از باغدار، مصداق بارز حمایت از تولید است و انتظار می‌رود با پیش‌بینی و تعریف تدابیر و تمهیدات مقتضی و هوشمندانه، از بار سنگین خسارات تحمیلی به فعالان حوزه باغداری و کشاورزی، کاسته شود و قطعا با تحقق این امر، یکی از عوامل اثرگذار در کنترل بازار تامین خواهد شد و به تبع آن کوتاه شدن دست واسطه‌ها و دلال‌ها از این بازار نیز، نقش مثبت تعیین‌کننده‌ای در کنترل قیمت‌ها خواهد داشت.
وی افزود:با حمایت از باغداران می‌توان به توفیقات اقتصادی بسیاری دست یافت و قطعا تحقق این امر در توسعه صادرات غیر نفتی از یکسو و افزایش فرصت‌های شغلی از سوی دیگر مثمر خواهد بود.
محمودی در خاتمه یادآوری کرد: باغداران و کشاورزان در حوزه تولید، از مظلوم‌ترین اقشار به شمار می‌روند که باید با توجه هر چه بیشتر به این گروه، از ظرفیت‌های بالقوه و استعدادهای خدادادی موجود در کشور در راستای توسعه تولید محصولات باغی و زراعی به بهترین نحو ممکن بهره برد.
باشگاه خبرنگاران