امسال دولت چند ماه دیرتر از زمان مقرر، به فکر تنظیم بازار میوه شب عید افتاده و همین امر، کار را برای دولتمردان دشوار می‌کند. چند روز قبل، حسین شیرزاد، رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در جلسه تنظیم بازار میوه شب عید، از برنامه‌ریزی برای ذخیره سازی ٧٠ هزارتن میوه برای تنظیم بازار شب عید ٩٨، خبر داد و اعلام کرد: ٣٠ هزار تن سیب درختی و ٤٠ هزارتن پرتقال برای عید ٩٨ ذخیره سازی می‌شود؛ همچنین ٢٠ درصد پرتقال و ٢٠ درصد سیب درختی نیز میزان ذخایر احتیاطی است.
در این میان در حالی که برخی عنوان می‌کنند به دلیل کاهش تولید سیب درختی در سال جاری، برای تنظیم بازار شب عید باید واردات این محصول به عنوان یک گزینه مدنظر باشد، یکی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: میزان ذخیره‌سازی سیب به مقداری است که ٣٠ هزارتن شب عید را تامین می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه نگاه حمایتی دولت باید تقویت شود، افزود: کالاهایی هستند که واردات آنها نیاز به ارز دارد و ما نباید ارز را صرف واردات سیب درختی کنیم؛ بلکه می‌توانیم در بحث صادرات اقداماتی انجام دهیم؛ بعنوان مثال بحث صادرات سیب در برابر واردات موز را، فعلا متوقف کنیم.
با این حال فعالان بخش خصوصی معتقدند صادرات محصولات در هیچ زمانی و به هر دلیلی نباید محدود شود؛ چراکه به بازارهای صادراتی، هزینه زیادی تحمیل می‌کند و بهترین راهکار تنظیم بازار در حال حاضر، عدم ورود دولت به این حوزه است، در همین زمینه سیدرضا نورانی اظهار داشت: تجربه سالیان گذشته نشان می‌دهد خرید و ذخیره‌سازی میوه شب عید، جز اینکه هزینه اضافی برای دولت داشته باشد، نتیجه دیگری ندارد و سودی به مصرف کنندگان نمی‌رساند.
وی اضافه کرد: ما قبلا پیشنهاد داده بودیم اگر قرار است ذخیره‌سازی انجام شود، این کار باید از سوی تشکل های تولیدی، صادراتی و یا شرکت تعاونی زنجیره سیب ایران در زمان پیک تولید انجام شود تا حمایت مستقیم از تولیدکنندگان شود که چنین اتفاقی رخ نداد.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، با بیان اینکه امسال قرار بود که وزارت صمت، کار ذخیره سازی را در شهریور انجام دهد، اما در یکی دو هفته گذشته مطرح شده که وزارت جهاد کشاورزی این کار را انجام خواهد داد، افزود: تاکنون هیچ کدام از این وزارت خانه‌ها موفق نشده اند که این کار را به سرانجام برسانند و در حال حاضر نیز، سیبی روی درخت نمانده که بتوانند خریداری کنند.
نورانی ادامه داد: در حال حاضر دولت فقط می‌تواند سیب مورد نیاز برای ذخیره سازی را از سردخانه ها تهیه کند که سیب موجود در سردخانه نیز، یا متعلق به صادرکنندگان است یا واسطه ها و تولیدکنندگان که سیب کمی در سردخانه‌ها دارند.
وی اضافه کرد: تولید پرتقال نسبت به سال گذشته بیشتر است و دولت نباید در بازار و ذخیره سازی آن دخالت کند؛ چون ذخیره سازی برای زمانی است که پیش‌بینی می‌شود محصول کم است و در پایان سال، با کمبود مواجه خواهیم شد، وقتی تولید انبوه است نیازی به دخالت دولت نیست.
نورانی تصریح کرد: در حال حاضر، برداشت محصول پرتقال به اواخر خود رسیده و دولت برای خرید باید وارد سردخانه‌ها و انبارها شود که این کار، جز هزینه بری و ایجاد تشنج در بازار، حاصلی ندارد.
وی درباره مباحث مطرح شده مبنی بر کاهش تولید سیب درختی و نیاز به واردات این محصول و محدود کردن صادرات آن، اضافه کرد: تجارت جاده‌ای دو سویه است، هیچ زمانی نباید برای صادرات محدودیت ایجاد کرد؛ چراکه برای بازارهای صادراتی هزینه‌های سنگینی را در بر دارد، اگر در بازار داخل با کمبود مواجه شد، باید صادرکننده را موظف کنیم همان کالا را وارد و با قیمت منطقی و مناسب عرضه کند تا نه بازار داخل آسیب ببیند و نه بازارهای صادراتی را از دست بدهیم.
نورانی تاکید کرد: بنابراین در شرایط فعلی، به هیچ عنوان صلاح نیست که دولت وارد بازار میوه شود. به ویژه اکنون که برای ورود به این حوزه، دیر شده و میوه ای هم روی درخت نیست که دولت بتواند آن را خریداری کند.
وی درباره اینکه آیا عدم حضور دولت، منجر به نابسامانی بازار میوه در ایام عید نخواهد شد؟، گفت: خیر، چنین اتفاقی رخ نمی دهد و شاید رانت‌هایی در این زمینه ایجاد شود. دولت باید اقدامات نظارتی خود را قوی تر انجام دهد و بر عرضه میوه از میادین عمده فروشی تا خرده فروشی‌ها، نظارت کامل داشته باشد.
نورانی ادامه داد: متاسفانه ما شرح وظایف را رها کرده و احتمالات را مدنظر قرار داده‌ایم که ممکن است میوه گران شود، اگر گران شد، کسی که صادر کرده وظیفه دارد وارد کند و به قیمت منطقی عرضه نماید.
وی گفت: ذخیره سازی سیب در این فصل منطقی نیست و موجب افزایش قیمت کاذب خواهد شد.
نورانی تصریح کرد: به محض اینکه خبر خرید سیب و پرتقال توسط دولت منتشر شود، این محصولات گران می شود، پس در این زمان حساس، دخالت در بازار اقدام صحیحی نیست. دولت نباید درگیر خرید و فروش های غیرفصلی شود، بلکه تنها باید در زمان عرضه نظارت خود را بیشتر و زمانی که کمبودی در این هنگام ایجاد می‌شود، اقدام به نرخ‌گذاری کند.
وی تاکید کرد: در حال حاضر باید تنها از صادرکنندگانی که صادرات انجام می‌دهند، تعهد بگیرند که در شرایط اضطرار واردات انجام دهند.
مهر