در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اجرای طرح های پالایشی برای تولید بنزین که کالایی استراتژیک به شمار می رود، شتاب گرفت به طوری که کشور به خودکفایی رسید.
ایران در سال های گذشته ناچار به واردات 10 تا 20 میلیون لیتر بنزین در روز بود اما امسال پس از راه اندازی فازهای پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و همچنین چند طرح توسعه در پالایشگاه هایی مانند بندرعباس توانست به خودکفایی رسیده و واردات را متوقف کند.
با تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس میزان تولید بنزین از مرز روزانه 100 میلیون لیتر عبور کرده که اکنون میزان تولید آن بالاتر از میزان مصرف داخلی است.
دستیابی به این حجم از تولید، نوید این را می دهد که ایران می تواند آرزویی دیرینه در صنعت نفت کشورمان را تحقق ببخشد و به صادرکننده بنزین در جهان تبدیل شود.
اما مشخص نیست در صورت اجرا نکردن طرح های مدیریت مصرف، این خودکفایی ادامه داشته باشد؛ با توجه به شدت رشد مصرف سوخت در ایران، این احتمال وجود دارد که نه تنها آرزوی صادرات بنزین بر باد برود، حتی ناچار به واردات نیز شویم.
دستیابی به رکورد تولید روزانه 105 میلیون لیتر بنزین
آمارها نشان می دهد میزان تولید بنزین کشور به روزانه 105 میلیون لیتر رسیده است که نسبت به مدت مشابه پارسال رشد 67 درصدی دارد.
معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده های نفتی دیروز (یکشنبه) با تشریح جزئیات افزایش تولید گفت: ظرفیت تولید بنزین کشور در آبان ماه پارسال، 63 میلیون لیتر در روز بود که این مقدار در دی ماه پارسال با تثبیت تولید در فاز یک پالایشگاه ستاره خلیج فارس 24 درصد افزایش یافت و به 78 میلیون لیتر در روز رسید.
وی، ظرفیت تولید بنزین در نیمه نخست امسال را 95 تا 97 لیتر در روز اعلام کرد و ادامه داد: اکنون در حال آماده‌سازی برای افزایش ظرفیت تولید بنزین و یک جهش بزرگ برای آخر هفته جاری هستیم.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، با تولید روزانه 105 میلیون لیتر بنزین در کشور افزون بر تامین نیاز داخل، حدود 20 میلیون لیتر نیز تفاوت تولید و مصرف در نیمه دوم سال خواهیم داشت.
تکمیل پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دولت های یازدهم و دوازدهم
عامل اصلی جهش در تولید بنزین کشور، تکمیل و راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس است که با عزم دولت های یازدهم و دوازدهم به سرانجام رسید.
قرار است فاز سوم این پالایشگاه در روزهای پیش رو راه اندازی شود، این پالایشگاه، بزرگترین طرح پالایشی کشور برای تولید بنزین به شمار می رود.
پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس که در دولت های یازدهم و دوازدهم به بهره برداری رسیده، برگ برنده ایران در زمان تحریم به شمار می رود که می تواند علاوه بر حفظ خودکفایی، برنامه های تحریم بنزین و بحران آفرینی در کشور را ناکام بگذارد.
پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در شرایطی راه‌اندازی شد که ممکن بود با وجود افزایش مصرف بنزین، واردات این فرآورده با مشکل روبرو شود.
قرارداد ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اواسط دهه 1380 به امضا رسید و قرار بود در چهار سال، با افزایش تولید بنزین و خودکفایی کشور در این فرآورده راهبردی هر چه زودتر ساخته شود اما این هدف هیچگاه محقق نشد و ساخت آن به دلیل تحریم و سوءمدیریت طبق برنامه پیش نرفت و بارها به تاخیر افتاد.
در نهایت، در دولت یازدهم بخش هایی از مرحله نخست این پالایشگاه به بهره برداری رسید و در تیرماه امسال نیز فاز 2 با حضور رییس جمهوری به طور رسمی راه اندازی شد که با راه اندازی آن تراز تولید و مصرف بنزین در کشور، مثبت شد. فاز سوم نیز قرار است در چند روز آینده راه اندازی شود.
سه فاز این پالایشگاه از ظرفیت تولید روزانه 36 میلیون لیتر بنزین و 14 میلیون لیتر گازوییل با استاندارد یورو4 اتحادیه اروپا برخوردار است؛ با انجام طرح های مطالعاتی قرار شده که فاز چهارم این پالایشگاه نیز ساخته شود.
علیرضا صادق آبادی معاون وزیر نفت در این باره گفت: همه مراحل پیش راه اندازی و راه‌اندازی فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس از سوی نیروهای داخلی شرکت و بدون حضور نمایندگان شرکت‌های خارجی انجام شده است.
وی ادامه داد: منابع مالی این پروژه با اتکا به تولید محصولات داخلی پالایشگاه تامین شده است؛ ضمن آنکه فاز دوم و سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس با اتکا به منابع داخلی تکمیل شد؛ این امر بدون حمایت‌های وزیر نفت امکان پذیر نبود.
رقابت تمام نشدنی تولید و مصرف بنزین
با توجه به اینکه میزان مصرف بنزین در ماه های سرد سال به علت کاهش سفرهای برون شهری، کاهش می یابد، اکنون میزان تولید از مصرف پیشی گرفته و تراز مصرف مثبت شده است اما این روند، ماندگار نخواهد بود.
با پایان ماه های سرد سال و رسیدن تعطیلات نوروز و بهار و تابستان، دوباره شاهد جهش بزرگ در مصرف خواهیم بود که می تواند همه تولید داخل را ببلعد.
در حالی که میزان مصرف در روزهای سرد سال به طور میانگین به روزانه بیش از 70 میلیون لیتر می رسد، با آغاز فصل گرما و رشد سفرهای برون شهری، حجم مصرف از مرز روزانه 100 میلیون لیتر نیز فراتر خواهد رفت.
در تابستان امسال میزان مصرف رشد قابل توجهی داشت به طوری که در 31 تیرماه رکورد بی سابقه مصرف 121 میلیون لیتر در کشور به ثبت رسید.
استفاده نکردن بهینه سوخت، ورود سالانه یک میلیون خودروی جدید، ارزانی قیمت سوخت، تردد خودروهای بی کیفیت و قاچاق از دلایل اصلی رشد مصرف بنزین در کشور محسوب می شوند.
اگرچه میزان تولید و ذخایر سوخت در کشور کافی است، اما با توجه به وضعیت بحرانی مصرف سوخت، در ماه های اخیر ساماندهی وضعیت مصرف سوخت و مدیریت آن در دستور کار دولت، مجلس و نهادهای ذیربط قرار گرفته است.
در نخستین گام قرار شده که استفاده از کارت سوخت در زمان سوخت گیری اجباری شود و بر این اساس، طرح ثبت نام کارت سوخت برای خودروهای فاقد سوخت انجام شده است.
کارشناسان معتقدند هر چند استفاده اجباری از کارت سوخت، گامی آغازین برای اجرای طرح های مدیریت مصرف سوخت به شمار می رود، اما به تنهایی کافی نیست و باید با سایر ابزارها مانند سهمیه بندی و یا ابزارهای قیمتی همراه باشد.
ایرنا