قیمت گوشت قرمز طی هفته های اخیر در بازار افزایش بسیار چشمگیری داشته و واردات و توزیع گوشت تنظیم بازاری نیز در ساماندهی بازار تاثیر محسوسی نداشته است. افزایش نرخ این کالا در حدی بوده که گاها مردم حتی مجبور هستند برای خرید آن از غرفه‌های میادین میوه و تره بار، در صف های طولانی در انتظار بمانند و نتوانند این کالا را به میزانی که احتیاج دارند، خریداری کنند. سهمیه‌بندی شدید و برخورد بد غرفه‌داران در میادین میوه و تربار نیز به دامنه مشکلات مردم افزوده است. چندی قبل هم سازمان میادین میوه و تره بار اعلام کرد که عرضه گوشت منجمد طرح تنظیم بازار با ارائه کارت ملی انجام می شود که این مساله جنجال های زیادی را در پی داشت.
نوسان به قدری شدید است که نمی‌توان قیمت را اعلام کرد!
هفته گذشته، (یکشنبه نهم دی ماه) اتحادیه گوشت گوسفندی قیمت هرکیلوگرم شقه بدون دنبه گوسفندی را برای مصرف کنندگان بین ۷۱ تا ۷۲ هزارتومان اعلام کرد. اما در هفته جاری، اتحادیه مذکور اعلام کرد به دلیل نوسانات شدید قیمت، اعلام نرخ ممکن نیست، در همین زمینه علی اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی گفت: قیمت‌ها بسیار متغیر است و به همین دلیل نمی‌توان قیمت اعلام کرد.
وی با بیان اینکه مشکل کمبود دام داریم،افزود: کمبود عرضه دام زنده در میادین مشکل‌ساز شده است.
قاچاق تشدید شده است
تشدید قاچاق از جمله مهمترین دلایلی است که از سوی فعالان این حوزه برای گرانی گوشت مطرح می شود.ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی درباره اینکه برخی دلیل کمبود دام را قاچاق و برخی کاهش تولید عنوان می کنند، اضافه کرد: بحث قاچاق در این زمینه مطرح است، قاچاق دام با افزایش نرخ دلار بسیار افزایش داشته و در کمبود بازار تاثیرگذار بوده است.
واردات گوشت ۲۱.۳ درصد افزایش یافت
در کنار بحث قاچاق، عده ای کاهش تولید را دلیل کمبود دام زنده در بازار عنوان می‌کنند. اما وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی تولید اظهار می کند که برای تولید هیچ مشکل خاصی پیش نیامده و تولید به روال گذشته در حال انجام است؛ مشکل کاهش آمار کشتار است. وقتی تولید تغییر نکرده اما کشتار کاهش یافته، این نشان می‌دهد دام به صورت زنده از کشور خارج می‌شود و این مساله بحث خروج غیرقانونی دام از کشور و قاچاق آن را تایید می کند.
در هشت ماه اول امسال ۱۰۶ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز به کشور وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۱.۳ درصد رشد دارد.
در همین زمینه مختارعلی عباسی، مدیرکل مرکزاصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی با بیان اینکه براساس آمار سال ۹۶، حدود ۴۶ میلیون راس گوسفند و ۱۸.۵ میلیون راس بز داریم، اظهارداشت: حدود ۲۸۸ هزارتن گوشت قرمز از جمعیت گوسفند و ۹۲ هزارتن گوشت قرمز از جمعیت بز کشور تولید می‌شود.
وی افزود:در هشت ماه اول سال ۹۶، ۸۷ هزار تن گوشت قرمز وارد شده که این عدد در مدت مشابه سالجاری به ۱۰۶ هزار و ۵۰۰ تن افزایش یافته به عبارتی معادل ۲۱.۳ درصد در واردات گوشت طی ۸ ماهه امسال رشد داشتیم .
مدیرکل مرکزاصلاح نژاددام وبهبود تولیدات دامی با اشاره به اینکه به طور متوسط سالانه نیاز به واردات حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزارتن گوشت داریم، گفت: این عدد بسته به شرایط تولید، نیاز و ثبت سفارش در هر سال متفاوت است.
عباسی با بیان اینکه برای جمعیت دامی و تولید آن نیز اتفاقی رخ نداده است،افزود: این دام‌ها یک سیکل تولید مثلی سالانه دارند که آن را طی می‌کنند؛ وبیماری خاصی که گله‌ها را درگیر کرده باشد، مواجه نبوده ایم یا اینکه کشتار زیادی اتفاق نیفتاده که جمعیت دامی را کاهش دهد.
کاهش ۹.۴ درصدی کشتار دام /خروج غیرقانونی جمعیت قابل توجهی دام از کشور
وی با اشاره به اینکه آمار کشتار دام نشان می دهد که کشتار در سالجاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹.۴ درصد کاهش یافته است، اضافه کرد: کاهش کشتار دام، بررسی های میدانی ما و گزارش های نهادهای ناظر نشان دهنده خروج غیرقانونی جمعیت قابل توجهی از دام سبک ازکشور است.
عباسی با بیان اینکه ما طی هفته جاری سفرهایی به استانهای جنوبی برای بررسی بیشتر این مساله خواهیم داشت، ادامه داد:براساس قانون نظام جامع دامپروری، وظیفه جلوگیری از خروج غیرقانونی دام از کشور بر عهده نیروی انتظامی است که بعد از گزارش این نهاد، تعزیرات حکومتی و دیگر نهادهای مربوطه وارد عمل می شوند، ممانعت از قاچاق، وظیفه وزارت جهاد کشاورزی نیست اما ما بررسی کردیم و دیدیم که این موضوع در مقادیرمختلف در استانهای کشور وجود دارد و انجام می‌شود.
کاهش کشتار دام، بررسی‌های میدانی ما و گزارش‌های نهادهای ناظر نشان‌دهنده خروج غیرقانونی جمعیت قابل توجهی از دام سبک ازکشور است.
این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه ما تلاش زیادی کردیم تا آماری در این زمینه به دست آوریم، گفت: موفق نشدیم به جمع بندی آماری در این زمینه برسیم که البته طبیعی هم هست چون اگر آمار داشته باشیم نمی توان این اقدام را خروج غیرقانونی نامید.
عباسی تصریح کرد: انتقال دام از استانهای مرکزی به سمت استانهای نوار مرزی افزایش یافته که ما نمی‌توانیم مانع این کار شویم چرا که گردش دام در داخل کشور آزاد است.
وی افزود: این دام‌ها به تدریج به نوار مرزی منتقل و به شکل های مختلف از کشور خارج می‌شوند.
علت اصلی افزایش قیمت گوشت، صعود قیمت ارز است
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۵، حدود یک میلیون و ۳۵۰ هزار راس دام از کشور صادر شد، افزود: این میزان صادرات در آن سال، نوساناتی را که امسال با آن مواجه شده‌ایم، در بازار ایجاد نکرده بود.
عباسی با اشاره به اینکه عامل اصلی این مسائل تغییرات نرخ ارز است،گفت: طی سال‌های ۹۴ تا ۹۶، قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته است، از تیرماه امسال که بحث تغییرات نرخ ارز مطرح شد، قیمت گوشت نیز روند صعودی پیدا کرد. بخش زیادی از این افزایش قیمت طبیعی است.
وی ادامه داد: در گذشته جریان واردات دام به کشور مطرح بود یعنی دام از استانهای مرزی و کشورهای همسایه وارد می‌شد اما الان با نرخ جدید دلار این مساله به صرفه نیست و جریان عکس شده یعنی کسانی که در گذشته دام را به صورت غیرقانونی وارد می‌کردند در حال حاضر تلاش می‌کنند که آن را به صورت غیرقانونی خارج کنند.
همه نهاده‌های دامی با افزایش قیمت مواجه بوده اند به عنوان مثال قیمت کنسانتره حدود ۲۷ درصد، ذرت سیلویی ۳۳ درصد و یونجه ۳۴ درصد افزایش یافته است.
مدیرکل مرکزاصلاح نژاد دام وبهبود تولیدات دامی با بیان اینکه افزایش قیمت گوشت قرمز بخشی طبیعی و بخشی نیز ناشی از جو روانی است، اظهارداشت: بررسی که روی نهاده های دامی و ...انجام دادیم،نشان می دهد همه نهاده‌های دامی این افزایش قیمت‌ها را تجربه کرده اند به عنوان مثال قیمت کنسانتره حدود ۲۷ درصد، ذرت سیلویی ۳۳ درصد و یونجه ۳۴ درصد افزایش یافته است.
این مقام مسئول با بیان اینکه میانگین کشوری افزایش قیمت گوشت قرمز را مورد بررسی قرار داده ایم، گفت: قیمت هرکیلوگرم دام سبک زنده(گوسفند) در آذرماه سال گذشته ۱۶ هزار و ۳۰۰ تومان بوده که امسال این عدد به ۲۴ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده است.
عباسی گفت: همچنین قیمت گوشت مخلوط گوسفندی در آذرماه ۹۶ درب قصابی ۳۹هزارتومان بوده که امسال این عدد به ۵۷ هزارتومان رسیده است.
وی درباره اینکه گفته می شود با خروج غیرقانونی دام سنگین از کشور نیز مواجه هستیم،ادامه داد: هر چه که الان از مرز خارج شود، آن طرف مرز قیمتش چند برابر است و سود فراوانی به دنبال دارد. حتی اگر چیزی که خارج می شود یک جوجه باشد.
صادرات با وضع تعرفه آزاد شود
عباسی با بیان اینکه نقل و انتقال دام سنگین از دام سبک دشوارتر است،گفت: صادرات دام از کشور همچنان ممنوع است.
وی درباره احتمال آزاد شدن صادرات گفت: صادرات منطقی است به شرط اینکه برای آن تعرفه وضع شود. در این صورت همه آمار و اطلاعات به صورت دقیق ثبت می‌شود و می توان آن را کنترل کرد. دستگاه‌های نظارتی باید با جدیت به موضوع قاچاق دام ورود کنند چون در صورت ادامه این روند ممکن است در کنار دام های پرواری، دام های مولد نیز از کشور خارج شوند که این اتفاق خطرناکی برای تولید کشور است.
عباسی با بیان اینکه براساس قانون جامع دامپروری در واردات و صادرات تعرفه باید به نحوی وضع شود که به نفع تولیدکننده داخلی باشد،ادامه داد: ما باید با وضع تعرفه صادرات را کنترل کنیم چون برای هرچه محدودیت ایجاد شود، راه های غیرقانونی برای انجام آن ایجاد می‌کنند.
وی تصریح کرد: کنترل خروج غیرقانونی دام باید به طور جدی پیگیری شود و ارگان‌هایی که در این زمینه مسئولیت دارند باید با جدیت وارد عمل شوند چون در صورت ادامه این روند ممکن است در کنار دام های پرواری، دام‌های مولد نیز از کشور خارج شوند که این اتفاق خطرناکی برای تولید کشور است.
واردات دام زنده باعث کاهش موثر قیمت می‌شود
عباسی مباحث مطرح شده مبنی بر واردات دام زنده توسط شرکت پشتیبانی امور دام، افزود: این بحث مطرح است و برای آن اقداماتی نیز صورت گرفته اما واردات نیز مشکلات خاص خود را دارد. اگر مجوز صادر و این حجم دام وارد کشور شود قطعا در کاهش قیمت بسیار موثر خواهد بود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تولید مثل گوسفند بصورت فصلی است، اضافه کرد: هر سال بطور طبیعی در آبان ماه کمترین جمعیت گوسفند و بز کشور را داریم. باتوجه به اینکه در اواخر زمستان زاد و ولدها انجام می شود ما در اردیبهشت ماه بیشترین جمعیت را در این زمینه داریم.
عباسی گفت: پیش بینی ما این است که در اواخر دی و بهمن، باتوجه به اینکه دام‌های پرواری سبک و سنگین وارد بازار می‌شوند، قیمت کاهش یابد.
فروش گوشت های تنظیم بازاری به رستوران‌ها و کبابی‌ها!
براساس این گزارش، در کنار خروج غیرقانونی دام از کشور بحث دیگری که باعث افزایش قیمت گوشت و عدم ثمربخشی توزیع گوشت های تنظیم بازاری شده است، خروج این نوع گوشت ها از چرخه توزیع و اختلالاتی است که در سایه کم توجهی دستگاه‌های نظارتی در این حوزه ایجاد شده است.
گوشت تنظیم بازاری در فرایند توزیع و پیش از رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی، بدلیل ضعف شبکه توزیع و فقدان نظارت، به کبابی ها و رستوران ها و سایر امکان فروخته می شود
در همین زمینه یک منبع آگاه اظهارداشت: گوشت تنظیم بازاری که وارد شده، باید به قیمت حدود ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شود اما ایراداتی در چرخه توزیع این گوشت‌های وارداتی وجود دارد که گاهی موجب می شود این کالاها سر از جای دیگری در بیاورند و به صورت آزاد به فروش برسند.
وی افزود: بعد ازاینکه این گوشت‌ها از شرکت پشتیبانی امور دام خارج می‌شود تا توزیع گردد و به دست مصرف کننده نهایی برسد، بدلیل ضعف شبکه توزیع و فقدان نظارت، توسط عده ای از این چرخه خارج شده و به کبابی‌ها، رستوران‌ها و اماکن دیگری فروخته می‌شود. این منبع آگاه گفت: یکی از دلایلی که گوشت را با کارت ملی عرضه می‌کردند همین مساله بوده است.
وی با بیان اینکه حضور دلال‌ها و واسطه‌ها و عدم نظارت یکی دیگر از دلایل گرانی گوشت است،اضافه کرد:برخی فروشندگان به صورت خودسرانه، قیمت محصولات را افزایش می‌دهند. یا اینکه برخی صنوف با هم هماهنگ می‌کنند که از فردا فلان کالا را به فلان قیمت مشخص عرضه کنند و در نتیجه این اتفاقات رخ می‌دهد.
به نظر می رسد، اختلالات گسترده در سیست‌های ناظر و ضعفی که در این حوزه وجود دارد، دلیل اصلی نابسامانی بازار گوشت باشد . خروج غیرقانونی دام و همچنین خارج شدن گوشت های تنظیم بازاری از چرخه توزیع که سبب کمبود این کالا در بازار شده می‌تواند در آستانه ایام عید اختلالات جدی در بازار مصرف ایجاد کند.
مهر