از جمله موانع پیش روی بازگشت شرکت‌های ایرانی به بازارهای جهانی به جز تحریم، رقابت مخرب شماری از شرکت‌های ایرانی در بازارهای جهانی است؛ به طوری که برخی از آنها با هدف از خارج کردن سایر شرکت‌های ایرانی، اقدام به ارزان فروشی محصولات در بازار سایر کشورها می‌کنند که این رقابت مخرب به وضع قوانین ضد دامپینگ علیه محصولات کشورمان منجر شده است.
ترکیه و برخی بازارهای آسیایی از مهم‌ترین مقاصد صادرات پتروشیمی ایران به شمار می‌روند که رقابت مخرب پتروشیمی‌ها در آنها دردسرساز شده و بارها قوانین ضد دامپینگ در آنها وضع شده است.
پس از رایزنی ایران، برخی محدودیت‌ها در بازارهای هدف برطرف شده اما ترکیه همچنان برای برخی پلیمرهای ایران، تعرفه‌های بالا وضع کرده است.
برای حل این مشکل، جلوگیری از رقابت مخرب، ساماندهی بازارهای صادراتی و کسب منافع حداکثری برای کشور، پیشنهادهایی برای یکپارچه سازی صادرات مطرح شده اما به علت مقاومت برخی هلدینگ‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی‌ها تاکنون این اقدامات به نتیجه نرسیده است.
نکته جالب توجه در وضع قوانین ضد دامپینگ علیه صادرات پتروشیمی ایران، وجود برخی گمانه زنی‌ها درباره فشارهای عربستان و سایر رقبای منطقه‌ای ایران است.
اکنون عربستان، مهم‌ترین رقیب ایران در تولید و صادرات محصولات پتروشیمی در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود که در سایه رقابت سیاسی و اقتصادی تلاش می‌کند جای ایران را در بازارهای صادرات نفت، فراورده و پتروشیمی پر کند.
صادرات پتروشیمی ایران به صورت یکپارچه و تحت مدیریت غول‌هایی یکپارچه مانند «سابیک» انجام می‌شود، اما در صادرات پتروشیمی ایران هیچ تمرکز و سیاستگذاری منسجمی وجود نداشته و ده‌ها شرکت و صادرکننده در حال رقابت و «زدن زیرآب یکدیگر» هستند.
** اراده محکمی برای یکپارچه‌سازی صادرات پتروشیمی نیست
مدیرعامل یک شرکت بازرگانی پتروشیمی با اشاره به پراکندگی در روند صادرات محصولات پتروشیمی، گفت: اراده محکمی برای یکپارچه‌سازی صادرات محصولات پتروشیمی وجود ندارد، به نظر می‌رسد که لازم است دولت واردات این ماجرا شود.
«مهدی شریفی نیک نفس» با بیان اینکه رییس جمهوری دستوری برای همراهی وزارتخانه‌های مرتبط در این باره صادر کرده‌اند، ادامه داد: امیدواریم این طرح با سرعت بیشتری پیگیری شود تا بتوان به صورت متمرکز در بازارهای جهانی فعالیت کرد.
وی تاکید کرد منافع کلان کشور در صورتی تامین می‌شود که صادرات محصولات پتروشیمی به صورت یکپارچه انجام شود. شریفی نیک نفس اضافه کرد: البته صادرات پراکنده توسط شرکت‌های پتروشیمی در زمان تحریم‌ها می‌تواند مزایایی داشته و باعث انعطاف پذیری شود.
مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی درباره رقابت مخرب صادرکنندگان پتروشیمی در بازارهای جهانی گفت: این رقابت مخرب هنوز وجود دارد. وی افزود: گاهی شرکت های ایرانی با هدف رقابت مخرب با یکدیگر، قیمت‌های صادراتی را کاهش می دهند که باعث بروز مشکلاتی شده است، به عنوان مثال، دولت ترکیه به علت زیان تولیدکنندگان ترکیه‌ای در مقابل صادرکنندگان ایرانی، اقدام به وضع قانون ضد دامپینگ علیه صادرات برخی محصولات پتروشیمی ایران کرده است.
به گفته وی، دولت ترکیه تلاش می کند با وضع این تعرفه‌ها از شرکت‌های خود حمایت کند.
وی پیش از این گفته بود: در حالی که ترکیه برای صادرات پلیمر ایران تعرفه 6.5 درصدی وضع کرده است، شرکت‌های دیگر مانند سابیک عربستان با تعرفه صفر درصد به این کشور صادرات دارند که باعث کاهش قدرت رقابت شرکت های ایرانی شده است.
مدیرعامل پیشین شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز چندی پیش گفت: شرکت‌های پتروشیمی نه تنها در حوزه صادرات بلکه باید در حوزه خرید کالا و تجهیزات نیز مدیریتی یکپارچه اعمال کنند.
«عباس شعری مقدم» با اشاره به تصمیم شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده متانول در صنعت پتروشیمی ایران برای راه اندازی یک کنسرسیوم صادراتی، افزود: تصمیم شرکت‌های تولیدکننده متانول برای صادرات یکپارچه محصولات به نوعی زمینه اتحاد و انسجام شرکت‌های پتروشیمی را در بازار جهانی و در حوزه صادرات و تجارت محصولات پتروشیمی فراهم می‌کند.
به گفته شعری مقدم، اجرای طرح یکپارچه سازی صادرات و بازرگانی محصولات پتروشیمی در کشور نه فقط به گفت و گو با مدیران نیاز دارد بلکه به قانع کردن سهامداران شرکت‌ها و هلدینگ‌های فعال در صنایع پتروشیمی کشور نیز نیازمند است. ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی با راه اندازی طرح های جدید اکنون به 64 میلیون تن در سال رسیده است.
مجموع صادرات مجتمع‌های پتروشیمی از ابتدای امسال تا پایان آذر به بیش از هشت میلیارد و 946 میلیون دلار رسید که نسبت به پارسال اندکی افزایش یافته است.
مجموع ارزش پارسال محصولات پتروشیمی تولیدی در کشور 17 میلیارد و یکصد میلیون دلار بود که حدود 12 میلیارد دلار مربوط به صادرات می‌شد. ارزش محصولات پتروشیمی عرضه شده در بازارهای داخلی نیز پنج میلیارد دلار بود.
ایرنا