هیئت وزیران به پیشنهاد مشترک سازمان برنامه و بودجه کشور، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره ماده (۱۷) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور - مصوب ۱۳۹۵- آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۷) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور (تداوم فعالیت حساب ذخیره ارزی) "را به تصویب رسانید.
در اجرای تکلیف مقرر در تبصره ماده (۱۷) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، آیین نامه اجرایی ماده یادشده را که با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذیربط از جمله وزارت اموراقتصادی و دارایی تهیه نموده و در تاریخ ۲۰ /۱۲ /۱۳۹۶ به تصویب ستاد تدوین آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و اسناد راهبردی قانون برنامه ششم توسعه و قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور نیز رسیده است و برای تصویب در هیئت وزیران ارائه نمود.
موضوع پس از طرح و بررسی در کمیسیون اقتصاد نهایتاً درجلسه ۲۳ دی ماه ۱۳۹۷ هیئت وزیران آیین‌نامه اجرایی ماده یادشده را به تصویب رسانید.
متن آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۷) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور بدین شرح است.
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف - سازمان برنامه و بودجه کشور.
ب- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
پ - حساب ذخیره ارزی: حساب ذخیره ارزی موضوع ماده (۶۰) اصلاحی قانون برنامه سوم توسعه، ماده (۱) قانون برنامه چهارم توسعه، ماده (۸۵) قانون برنامه پنجم توسعه و ماده (۱۷)قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور.
ت - هیئت امناء هیئت امنای حساب ذخیره ارزی.
ث - بودجه سالانه: قوانین بودجه سنواتی کشور.
ج- بانک عامل: بانک‌های ایرانی که عاملیت اعطای تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی را عهده‌دار می‌باشند.
چ- پوشش: وجوه تخصیص یافته از محل منابع حساب ذخیره ارزی بابت طرح‌های تسهیلاتی که توسط بانک مرکزی قابل پرداخت می‌باشد.
ح- دوره تأمین مالی: مجموع دوره‌های استفاده، تنفس و بازپرداخت طرح‌های استفاده‌کننده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی.
خ - تعهدات: تعهدات ایجادشده از محل حساب ذخیره ارزی به موجب قوانین و مقررات مربوط.
د- تسهیلات اعطایی: تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی به عاملیت بانک‌های عامل به بخش‌های دولتی و غیردولتی، خصوصی و تعاونی.
ماده ۲- هیئت امنای حساب ذخیره ارزی متشکل از اعضای کمیسیون اقتصاد و دبیرخانه آن نیز دبیرخانه کمیسیون اقتصاد است.
ماده ۳- موجودی (دارایی) حساب معادل مانده حساب ذخیره ارزی حاصل از عواید نفت خام در پایان سال ۱۳۹۴ و همچنین مانده مطالبات حساب از اشخاص (دولتی، غیردولتی، خصوصی و تعاونی ناشی از تسهیلات اعطائی از محل موجودی حساب مذکور در ابتدای سال ۱۳۹۵ با رعایت ماده (۱۸) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور - مصوب ۱۳۹۴- می‌باشد.
ماده ۴- عواید حاصل از صادرات نفت اعم از نفت خام و میعانات گازی به صورت نقدی و تهاتری و درآمد دولت از خالص صادرات گاز پس از کسر مصارف ارزی پیش‌بینی شده در جداول بودجه سالانه با رعایت قوانین مربوط به حساب ذخیره ارزی واریز می‌شود.
ماده ۵- بانک مرکزی به موجودی حساب ذخیره ارزی با نرخی که شورای پول و اعتبار تعیین می‌نماید، هر سه ماه یکبار به ارز مربوط سود پرداخت می‌نماید.
ماده ۶- مصارف و تعهدات حساب ذخیره ارزی پس از کسر منابع لازم برای اجرای تبصره ماده (۲۲) آیین‌نامه اجرایی ماده (۲۰) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و ایفای باقیمانده تعهدات قبلی دارای پوشش به طرح‌های تسهیلاتی بخش‌های دولتی، غیردولتی، خصوصی و تعاونی در طول دوره تأمین مالی مطابق ضوابط مربوط، شامل موارد زیر است:
الف - تأمین کسری بودجه عمومی دولت ناشی از کاهش منابع ارزی حاصل از صادرات نفت خام، گاز و میعانات گازی نسبت به ارقام پیش‌بینی شده در بودجه سالانه.
تبصره - چنانچه معادل ریالی درآمد ارزی حاصل از نفت خام، گاز و میعانات گازی کمتر از رقم پیش‌بینی شده در بودجه سالانه باشد، بانک مرکزی موظف است بلافاصله مطابق با اعلام سازمان برنامه و بودجه کشور، تمام یا بخشی از کسری یادشده را از موجودی نقدی حساب ذخیره ارزی برداشت و معادل ریالی آن را به نرخ ارز روز (رسمی) اعلامی بانک مرکزی تا سقف درآمد مصوب ردیف مربوط در بودجه سالانه، به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز نماید.
ب- اعطای تسهیلات مورد نیاز صنایع دفاعی کشور.
پس تعهدات موضوع ماده (۱۸) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور موضوع افزایش سرمایه بانک‌های دولتی از محل وصولی‌های حساب ذخیره ارزی) و آیین‌نامه اجرایی مربوط.
ت - تعهدات موضوع بند(ج) ماده (۳۳) قانون برنامه ششم توسعه (موضوع افزایش سرمایه بانک کشاورزی از محل بازپرداخت تسهیلات پرداخت شده از محل حساب ذخیره ارزی).
ث - واریز پنجاه درصد (۵۰/) مانده نقدی حساب در پایان هر سال به حساب صندوق توسعه ملی موضوع جزء (۴) بند (ج) ماده (۱۶) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور).
ج- اختصاص معادل ریالی مبلغ سه میلیارد (۰۰۰ر۰۰۰ر۳۰۰۰) دلار در طول اجرای قانون برنامه ششم توسعه از محل حساب ذخیره ارزی پس از کسر سهم صندوق توسعه ملی با اولویت طرح‌های (پروژه‌های نیمه تمام آموزشی، پرورشی و تربیت‌بدنی آموزش و پرورش به منظور افزایش ایمنی و مقاوم‌سازی مدارس و فضاهای پرورشی و ورزشی وزارت آموزش و پرورش (موضوع بند (ث) ماده (۶۳) قانون برنامه ششم توسعه).
چ - سایر تکالیف محوله قانونی.
ماده ۷- انجام مصارف و تعهدات موضوع ماده (۶) این آیین‌نامه تا سقف موجودی نقدی حساب ذخیره ارزی می‌باشد.
ماده ۸- درخواست تسهیلات موردنیاز صنایع دفاعی از محل حساب ذخیره ارزی، از طرف وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و از طریق یکی از بانک‌های عامل (به انتخاب وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح) پس از بررسی و ارزیابی گزارش‌های توجیه فنی، مالی و اقتصادی طرح توسط بانک عامل، به هیئت امنا جهت اتخاذ تصمیم منعکس می‌شود. ضمانت بازپرداخت تسهیلات فوق برعهده بانک عامل خواهد بود.
ماده ۹- طرح‌های قبلی مصوب هیئت وزیران و هیئت امنا که فاقد پوشش از محل حساب ذخیره ارزی می‌باشند به شرح جدول پیوست که تأیید شده به مهر دفتر هیئت دولت است، لغو می‌شوند. موارد استثناء مجدداً به تصویب هیئت امنا خواهد رسید.
ماده ۱۰- حسابداری و نگهداری منابع و مصارف حساب ذخیره ارزی بر عهده بانک مرکزی می‌باشد.
تبصره- بانک مرکزی موظف است گزارش گردش عملیات سالانه حساب ذخیره ارزی را پس از رسیدگی و اظهارنظر نسبت به آن توسط سازمان حسابرسی به تفکیک بانک‌های عامل به هیئت امنا ارائه نماید.
ماده ۱۱- پیگیری وصول اقساط تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی (اعم از اصل، سوده وجه التزام تأخیر تأدیه دین) و واریز آن به حساب مزبور به عهده بانک‌های عامل است. بانک‌های عامل.
مکلف‌اند نتیجه پیگیری‌های انجام شده در خصوص وصول اقساط تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی را هر شش ماه یکبار به تفکیک به بانک مرکزی اعلام نمایند.
ماده ۱۲- بانک مرکزی مکلف است گردش عملیات حساب ذخیره ارزی را در پایان هر ماه به تفکیک بخش‌های دولتی و غیردولتی و به تفکیک بانک‌های عامل به هیئت امنا ارائه نماید.
ماده ۱۳- تعیین اولویت و سقف انجام مصارف و تعهدات ماده (۴) این آیین‌نامه، تصمیم‌گیری در خصوص درخواست‌ها و ابهامات طرح‌های استفاده‌کننده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی ازجمله دوره تأمین مالی (دوره استفاده، تنفس و بازپرداخت) و نیز تعیین شرایط و ضوابط تسهیلات اعطایی به صنایع دفاعی و مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه و موارد تعیین شده در این آیین‌نامه بر عهده هیئت امنا می‌باشد.
فارس