سال گذشته سهم عراق از مقاصد صادراتی ما، 14درصد از کل صادرات بود که امسال به بیش از 20درصد افزایش پیدا کرده است. در سالهای قبل که صادرکنندگان شرط پیمانسپاری ارزی را نداشتند، مشکلی در زمینه صادرات کالا و دریافت مبالغ آن، وجود نداشت؛
بدین شیوه که صادرکنندگان از طریق سیستمهای صرافی، پول خود را دریافت میکردند یعنی خریدار عراقی ارز خود را تحویل صرافی میداد و صرافی هم به صادرکننده ایرانی ریال پرداخت میکرد. اما امسال بانک مرکزی در پی مسائلی که برای کشور پیش آمد، اصرار بر بازگشت ارز به چرخه ارزی کشور داشت؛ این در حالی بود که سیستمی برای اجرای این دستورالعمل وجود نداشت و صادرکننده نمیتوانست ارز خود را در نیما عرضه کند. مشکل صادرکننده این بود که حسابی در عراق نداشت که بهعنوان حساب بانکی خود که ارز در آن وجود دارد معرفی کند. از سوی دیگر نیز، بانک مرکزی، دینار را در معاملات تجاری به رسمیت نمیشناخت و اصرار داشت در معاملات، دلار یا یورو دریافت کند. اما به نظر میرسد اکنون با توافقاتی که در سفر عبدالناصر همتی به عراق انجام شده است، از این پس دینار به رسمیت شناخته و پذیرفته شود که صادرکننده یا مشتری او، ارز را به شبکه بانکی یعنی بانکهای ایرانی داخل عراق تحویل داده و صادرکننده معادل ریالی آن را دریافت کرده و مشکل پیمانسپاری ارزی خود را حل کند. در سفر آقایهمتی اعلام شد که حتی بانکهای عراقی هم حاضرند در اجرای این روش مشارکت کنند. اگر این شرایط قطعی شود برای صادرات ایران بسیار مفید خواهد بود. بانک مرکزی احتمالا در بانکهای عراق هم حساب افتتاح خواهد کرد و در این صورت دست صادرکننده باز خواهد شد که پول خود را یا در بانکهای ایرانی پرداخت کند یا در بانکهای عراقی. لذا دوباره شتاب رشدی که در صادرات کالاهای تجاری به عراق داشتهایم، برقرار خواهد شد و نگرانی ما که کاهش صادرات بود، برطرف میشود. همچنین در حوزه صادرات برق و گاز به عراق باید توجه داشت که در شش ماه گذشته، عراق به هیچوجه از پرداخت بهای گاز و برق وارداتی خود از ایران سر باز نزده است اما از آنجا که یوور ارز رایجی در اقتصاد عراق نیست و عراق درآمد یورویی ندارد وقتی بخواهد درآمدهای دلاری خود را به یورو تبدیل کند، بهویژه آنکه قرار باشد مقصد آن ایران باشد، معمولا دچار مشکل میشود. عراقیها مدتهاست اعلام میکنند مشکلی برای پرداخت پول برق و گاز ایران ندارند اما میتوانند آن را بهصورت دینار پرداخت کنند تا مشمول تحریمهای آمریکا نشوند. اما از آنجا که قرارداد گاز بر مبنای یورو و قرارداد برق بر مبنای دلار بود، ما اصرار داشتیم که بر همین مبنا طلب خود را دریافت کنیم. اکنون به نظر میرسد پذیرفتهایم که دینار نیز قابل تبدیل به بقیه ارزهاست و امکان خرید بسیاری از کالاها توسط دینار وجود دارد؛ لذا عاقلانه است در راستای هدف توسعه روابط تجاری دو کشور، دینار را بپذیریم و برای خود و طرف عراقی مشکلی ایجاد نکنیم.
آرمان