افزایش صادرات و عدم اتکا به صادرات نفتی از جمله اهدافی است که هم در سند چشم انداز و هم در سیاست های اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار گرفته است به گونه ای که بررسی بندهای مختلف این سیاست ها نشان می دهد باید تفاوت ماهوی بین صادرات و خام فروشی قائل شد.
در اقتصاد مقاومتی، سیاست گذاری و برنامه ریزی برای افزایش صادرات محصولات نهایی و خلق ارزش افزوده و جلوگیری از خام فروشی مورد تاکید است وخام فروشی در تعارض با ادبیات اقتصاد مقاومتی است.
بررسی صادرات غیرنفتی در ۱۰ ماه گذشته از سال جاری حکایت از آن دارد که نه تنها عمده اقلام صادراتی کشور همچنان نفتی است، بلکه اکثر این محصولات به نوعی مواد خام و فاقد ارزش افزوده هستند.
برخی از این اقلام به لحاظ چرخه تولید در زمره مواد خام بوده و معمولا فرایند پیچیده‌ای روی آنها انجام نشده و محصول نهایی تلقی نمی‌شوند که برای اقتصاد کشور ارزش افزوده داشته باشند؛ حداکثر امتیازی که می توان برای برخی از این محصولات قائل شد، نیمه خام بودن آنها است.
به عنوان مثال میعانات گازی که در صدر جدول مذکور نشسته است، در دسته‌بندی‌ها جزء مواد خام محسوب می شود؛ همچنین پروپان مایع شده ناشی از گاز نفتی تفکیک شده و بوتان ناشی از گاز تفکیک شده هم جزو محصولات نیمه خام دسته بندی می شوند.
متانول، اوره و پلی اتیلن نیز در بین محصولات پتروشیمی جز دسته بندی نیمه خام بوده و نمی توانند به عنوان پیشتاز صادرات غیرنفتی محسوب شوند.
همچنین قیر نفت محصول خام محسوب می شود چراکه ناشی از قدیمی بودن پالایشگاه ها است و صادرات آن، ارزش افزوده بالایی را نصیب کشور نمی کند.
محصولات نیمه تمام از آهن و فولاد نیز در دسته بندی محصولات نیمه خام قرار دارند.
البته در بین این ۱۵ محصول، نام سکوهای شناور یا غوطه ور حفاری یا استخراج نیز به چشم می خورد که طی ۱۰ ماه سال جاری، به میزان ۶۵۹ میلیون و ۳۹۵ هزار دلار صادرات داشته است.
در مجموع از ۳۶ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار صادرات کل ۱۰ ماه گذشته از امسال، ارزش صادراتی این ۱۵ قلم بیش از ۱۶ میلیارد و ۳۵۷ میلیون دلار بوده است.
به گزارش مهر، از رقم مربوط به صادرات این ۱۵ قلم، در خوشبینانه ترین حالت سه ردیف شامل محصولات نیمه تمام از آهن و فولاد، قیر نفت و سکوهای شناور یا غوطه ور حفاری یا استخراج با ۲ میلیارد و ۴ میلیون دلار دارای ارزش افزوده اندک یا زیاد است و مابقی یعنی ۱۴ میلیارد و ۳۵۲ میلیون و ۸۱۹ هزار دلار ماده خام و فاقد ارزش افزوده تلقی می شود.
براین اساس ۸۷.۷ درصد از ۱۵ قلم عمده صادراتی کشور را مواد خام تشکیل می دهد.
خبرگزاری مهر