روز دوشنبه بیژن زنگنه در هیاتی به ریاست علی لاریجانی تهران را به مقصد پکن ترک کرد. زنگنه گفته است هدف از این سفر بررسی وضع همکاری شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی‌آی) در فاز ۱۱ پارس جنوبی است.
حضور شرکت‌ها، تجهیزات و حتی لایسنس‌های چینی در صنعت نفت ایران به تحریم‌های اولیه بازمی گردد. زمانی که ایران تقریبا در محاصره تحریم‌ها قرار گرفته بود و نقل و انتقالات مالی و همچنین تامین سرمایه به سختی امکان پذیر بود، چینی ها اقداماتی را در جهت کمک به اقتصاد ایران انجام دادند؛ البته این انتفاع یک طرفه نبود و حضور شرکت های چینی در صنعت نفت ایران اعتبارآفرین بود و نفع اقتصادی و درآمدی زیادی هم برای شرکت های چینی داشت. البته چشم بادامی ها خلف وعده هایی هم داشتندکه باعث شد پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، بیژن زنگنه، وزیر نفت، آنها را از پروژه های نفتی خلع ید کرد.
با امضای برجام فرش قرمزی برای شرکت های اروپایی در صنعت نفت ایران پهن شد و رفت و آمد هیات های اقتصادی کشورهای اروپایی یکی پس از دیگری در فرودگاه های تهران به زمین می نشست. در نتیجه این رفت و آمدها این شد که فاز۱۱ پارس جنوبی به تشخیص وزیر نفت با ترک تشریفات و برگزاری مناقصه به کنسرسیومی متشکل از شرکت توتال فرانسه، سی‌ان‌پی‌سی‌آی چین و شرکتی داخلی با سهم ۱۹ درصدی سپرده شد. رهبری این کنسرسیوم نیز باتوجه به آورده سرمایه ای به توتال رسید.
دهه ۸۰ آغاز ورود گسترده چشم بادامی ها در صنعت نفت
علی حسینی، کارشناس حوزه انرژی در پاسخ به اینکه برآیند حضور شرکت های چینی در صنعت نفت ایران را چطور ارزیابی می کنید، گفت: حضور شرکت های چینی به دوران تحریم های اقتصادی اولیه باز می گردد، یعنی دهه ۸۰. در آن دوره زمانی همانند حال حاضر، شرکت های اروپایی ایران را ترک کردند. در آن شرایط شرکت های چینی فرصت حضور در صنعت نفت ایران را پیدا کردند.
وی ادامه داد: شرکت های نفتی چینی در دهه ۸۰ در حال قدرت گرفتن بودند و صنعت نفت ایران نیز محل خوبی برای حضور چینی ها بود، البته شرکت های چینی به قدرتمندی شرکت های اروپایی نبودند اما با توجه به شرایط اقتصادی ایران می توانستند گزینه مناسبی برای فاینانس و توسعه پروژه های نفتی ایران باشند.
حسینی گفت: با توجه به اینکه شرکت های نفتی چینی هم تراز شرکت های اروپایی نبودند، توانستیم با دست بازتری با آنها مذاکره کرده و قراردادهای خوبی نیز منعقد کنیم که مربوط به اواخر دهه ۸۰ است.
شرکت های چینی پیشرفت کردند
به گفته این کارشناس انرژی، چینی ها قصد داشتند تا در صنعت نفت یک رابطه راهبردی با ایران داشته باشند، اما ما در این سال های اخیر و به ویژه پس از امضای برجام برخورد گرمی با آنها نداشتیم، این در حالی است که کمپانی های نفتی چین اکنون به لحاظ سرمایه ای، فناوری، توانمندی اجرا و ... قدرتمند شده اند و در سطح شرکت های اروپایی قرار دارند.
وی تاکید کرد: اگر نگاه بلندمدت داشتیم نباید تحت تاثیر سیاست ها قرار گرفته و تنها با اروپایی ها یا تنها با چینی ها مذاکره می کردیم بلکه روش عاقلانه این بود که از تمام ارتباطات و توانمندی ها در جذب سرمایه گذاری استفاده کنیم.
وی در پاسخ به اینکه چینی‌ها در پروژه میادین غرب کارون بد عهدی کردند باید چه می کردیم، تصریح کرد: ما سه میدان نفتی آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی و یادآوران را تحت قرارداد بیع متقابل با چینی ها منعقد کردیم. در بین این سه میدان، آزادگان به سی ان پی سی آی و یادآوران نیز به ساینوپک سپرده شد. وضعیت توسعه در میدان آزادگان جنوبی مطلوب بود، هرچند مشکلاتی وجود داشت اما مدیریت شد. در میدان یادآوران نیز شرایط به همین منوال بود، اما خلف وعده چینی ها در میدان نفتی آزادگان شمالی بود که باعث شد وزیر نفت آنها را خلع ید کند.
حسینی با بیان اینکه اقدام به خلع ید چینی‌ها در پروژه آزادگان شمالی از منظر وزارتی اقدام مناسبی بود، افزود: اما این تصمیم مدبرانه نبود و نباید چکشی برخورد می‌کردیم چرا که ما جایگزینی برای چینی ها در نظر نگرفته بودیم و تکلیف آن بعد از گذشت ۶ سال همچنان روشن نشده است. بنابراین اگر امروز بخواهیم مجدد با چینی ها برای این پروژه مذاکره کنیم، به هیچ عنوان چهره مناسبی ندارد. از سویی دیگر با توجه به توانمند شدن شرکت های چینی اکنون برای مذاکره با آنها به پتانسیلی معادل مذاکره با توتال فرانسه نیاز داریم.
خبرگزاری مهر