چالش اصلی پیش روی صادرات محصولات کشاورزی چیست؟

با وجود اقلیم ۴ فصل کشور و پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی در کشور، جایگاه ما در بازارهای هدف به دلیل موانع متعدد سد راه صادرات تعریفی ندارد. این درحالی است که با رفع این موانع امکان توسعه صادرات محصولات کشاورزی و حضور در بازارهای جهانی وجود دارد.

طی سالهای اخیر هرازگاهی محصولات کشاورزی ایران به دلایل متعدد از بازارهای هدف برگشت میخورد که این موضوع یکی از موانع سد راه توسعه صادرات و حضور کمرنگ در بازارهای جهانی محسوب میشود.

آقای شاهپور علایی مقدم رئیس سازمان حفظ نباتات گفت: در ابتدای دولت بخشی از محصولات کشاورزی ما بدلیل نداشتن اطلاعات بستر تولید برگشت میخورد، اما طی ۸ ماه اخیر با طراحی سامانه تولید محصولات سالم و بهداشتی هیچ محصولی عودت داده نشده است.

علایی مقدم گفت: پس از سالیان سال افتراق و جدایی بین بهداشت گیاهی و سلامت محصولات گیاهی با درایت وزیر جهاد کشاورزی سامانهای برای محصولات کشاورزی برای تولید داخل و صادرات ایجاد شده است که در نهایت این امر موجب شده طی ۸ ماه اخیر هیچ محصولی برگشت نخورد. لذا این امر بیانگر نظم در تولید محصولات کشاورزی و فرایندمحور بودن و مدیریت بهینه آفتکشها است.

گرچه شناسنامه دار شدن محصولات کشاورزی تا حدی منجر به رفع موانع صادراتی شده است، اما هنوز چالش های دیگری سد راه صادرکنندگان قرار دارد که فعالان تشکل ها امیدوارند که هرچه سریع تر با رفع این موانع به جایگاه اصلی خود در بازار هدف دست یابیم.

ممنوعیتهای یک شبه صادرات مانع حضور جدی در بازارهای هدف

آقای صدرالدین نیاورانی نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات کشاورزی گفت: در شرایط کنونی با مشکلات زیرساختهای صادرات همچون کانتینرهای یخچالدار، کمبود هواپیمای کارگو و مشکلات نقل و انتقال ارز روبرو هستیم.

به گفته او، زمانیکه مبلغ صادرات به بالای ۵۰ هزار دلار برسد، امکان حمل توسط صادرکننده به ایران ندارد که در نهایت شرایط تحریم منجر به از دست دادن بازارها شده است.

نیاورانی می گوید: بستهبندی نامناسب محصولات از دیگر معضلات صادرات است، لذا بستهبندی متناسب با بازارهای جهانی باید تغییر کند.

نایب رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی گفت: با توجه به تاکید دولت بر کشت قراردادی، تولید برای صادرات باید صورت گیرد.این درحالی است که با قانون های یک شبه همچون تعرفه و ممنوعیت های یک شبه امکان صادرات وجود ندارد. هر چند صادرکنندگان با تمام تلاش به کار خود ادامه می دهند که صادرات متوقف نشود.

دولتمردان با اتخاذ سیاست ممنوعیت های یک شبه در اتاق های دربسته بدون نظربخش خصوصی تنها به بخش تولید و صادرات ضربه میزنند.

ایجاد نظامردیابی محصولات گامی برای شناسنامهدار شدن محصولات

آقای هومن فتحی مدیرکل دفتر بین الملل وزارت جهاد کشاورزی گفت: بنابر آمارهای جهانی تعداد برگشتی های محصولات کشاورزی ایران در مقایسه با دیگر کشورها به خاطر مصرف سموم پایین بسیار ناچیز است. براین اساس محصولات تولیدی ایران جزو محصولات سالم و بازار پسند محسوب میشود.

به گفته او، در مقطعی که فلفل دلمههای صادراتی به روسیه عودت داده شد، روسیه ۱۷ محصول از ۲۳ کشور را ممنوع کرد که خوشبختانه با تلاش وزارت جهاد، سازمان حفظ نباتات و وزارت امور خارجه ظرف مدت زمان یک تا ۲ ماهه ممنوعیت رفع شد.

فتحی میگوید: میزان بازگشت محصولات کشاورزی در مقایسه با حجم صادرات رقمی نیست، به همین خاطر باید قدردان کشاورزان بود.

مدیرکل دفتر بینالملل وزارت جهاد گفت: در یکسال اخیر اهتمام بی سابقهای بر شناسنامهدار شدن محصولات شد که در گامنخست ایجاد نظام برای ردیابی محصولات است.

فراهم نبودن زیرساخت تعهد ارزی چالشی پیش روی صادرات

آقای رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: در کمیسیون مجلس موانع و مشکلات سد راه رونق صادرات را مطرح کردیم که رئیس جمهور برای ۴ وزیر و رئیس بانک مرکزی نامه را انعکاس دادند که متاسفانه بهرغم گذشت ۲ ماه از اینموضوع وزرا و رئیس بانکمرکزی پاسخگو نبودند که این امربیانگر بیتوجهی به تشکلهاست.

به گفته او، گرچه وارد کردن ارز حاصل از صادرات جزو وظایف صادرکنندگان است، اما از مسئولان که تعهد ارزی از صادرکننده میگیرند، انتظار میرود که زیرساختهای لازم برای ورود ارز فراهم شود چرا که صادرکنندگان میوه و ترهبار نمیتوانند ارز را در یکجا بلوکه کنند.

نورانی میگوید:در بحث صادرات به جای مشوق صادراتی، تصمیمات تنبیهی اتخاذ میشود که در نهایت این موضوع مشکلاتی برای افراد دارای کارت بازرگانی ایجاد میکند به طوری که ناچارا به سمت و سوی کارتهای یکبار مصرف میروند تا تعهد ارزی داده نشود. به همین خاطر تقاضا داریم که تعهد ارزی تا زمان راهاندازی سیستم بانکی ما با بینالملل برداشته شود.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: در پیک تولید برای برخی محصولات آب بر تعرفه گذاشته میشود، درحالی که این محصولات تولید شدند،چنانچه صادر نشوند، دولت ضررش را به عنوان یارانه باید پرداخت کند. لذا در تصمیمگیریها باید برنامهریزی صحیح صورت گیرد چرا که اتخاذ اینتصمیمات در پیک تولید مانع توسعه صادرات میشود.

او مشکلات زیرساختهای جادهای و دریایی را از دیگر موانع صادرات دانست و گفت: با توجه به فرسودگی کانتینرهای یخچال دار، مجوز واردات این کانتینرها باید به بخش خصوصی داده شود تا نوسازی جادهای طی مدت زمان یکسال ایجاد شود، البته در اینخصوص نیازی به سرمایهگذاری دولتی نداریم.

بنابر گفته نورانی، وزارت جهاد با هماهنگی تشکل های تعاونی روستایی میتواند باغات را شناسنامهدار کند، اما در شرایط کنونی فقدان شناسنامه منجر به چالش صادرات نشده است چرا که خیلی از کشورها بدنبال شناسنامه نیستند، بلکه بدنبال عدم باقی مانده سموم در محصولات هستند.

با توجه به آنکه یکی از مشکلات اساسی تولید عدم شناسنامه محصول از مزرعه و باغ محسوب می شود، اخیرا بنابر تاکید وزیر جهاد سامانه نظام ردیابی محصولات راهاندازی شده است که امیدواریم با رفع دیگر چالشها به جایگاه اصلی صادرات دست یابیم چرا که در شرایط کنونی سالانه بیش از ۱۲۰ میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور تولید میشود و در صورت استفاده حداکثری از ظرفیتها، امکان افزایش تولید وجود دارد.