مخالفان دیروز شبنم همچنان خاطرش را می‌خواهند

تضاد در تصمیمگیریهای بین دولتی، عملا بخشهایی از بازار را تحت تأثیر قرار داده و به دنبال آن نگرانی فروشندگان و فعالان بخشهای اقتصادی را به همراه داشته است.

واردات بیرویه در دولت گذشته و رونق بازار قاچاق و مبادی غیرقانونی واردات کار را به جایی رسانید که داد و فریاد برخی تولیدکنندگان و منتقدین به هوا خاست و دولت چارهای جز اجرای طرحهایی چون ایران کد و شبنم برای نظارت بر واردات قانونی و جلوگیری از واردات غیرقانونی نداشت.

اما طرح شبنم که بعد از گذشت دو سال، رفته رفته جای خود را در میان مردم پیدا میکرد و خریداران به مرور عادت کردند که برای خرید محصولات بهتر است که برای اطلاع از اصل یا قاچاق بودن آن نگاهی به برچسب شبنم داشته باشند، با دستور دولت کنونی به کما رفت و جلوی اجرای آن گرفته شد.

حال که با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت این طرح جمعآوری شده زیرا به گفته وی این طرح در مقابل قاچاق ضعیف بوده و عملا به قاچاق رسمیت داده است، سری به بازار موبایل زدیم تا نظر و تحلیل فروشندگان و بعضا فروشندگانی که زمانی با شبنم مخالف بودند را در ارتباط با این موضوع جویا شویم.

*ویترینها هنوز مزین به شبنم هستند*

در حالی که پشت اکثر ویترینها، جعبههای موبایل دارای برچسب شبنم هستند، اولین پرسش خود را از محمد جواهری که زمانی از مخالفان پر و پا قرص اجرای شبنم بود، با این مضمون که آیا با جمعآوری شبنم فکر میکنید وضعیت بازار برای شما بهتر شود؟، میپرسیم و او هم در جواب میگوید: هر چیزی که بخواهد به فروشندگان و صنف تحمیل شود، مورد رضایت نیست؛ حال چه اسمش شبنم باشد چه چیز دیگری.

وی معتقد است اصل موضوع بر روی تکریم فعالان صنفی است زیرا اکثر طرحهایی که برای مبارزه با قاچاق در نظر گرفته شده در نهایت هزینههای هنگفتی را برای فروشندگان قانونی به همراه داشته است و البته کسی هم نبوده که این هزینهها را جایی مطرح کند و تنها میگفتند که فلان طرح توانسته موفق باشد؛ در حالیکه اگر هزینهکرد فعالان صنفی نبود، قطعا موفق نمیشد.

*شبنم روی محصولات قاچاق هم الصاق شد*

با گذر از این فروشنده راسته ابتدایی بازار موبایل، گذری هم به فروشندگان انتهایی طبقه همکف که ویترینهای جذاب و پر و پیمان دارند، میزنیم و همین موضوع را از حامد موسوی جویا میشویم که وی علیرغم مخالف بودنش با اجرای شبنم در زمان آغاز اجرای این طرح معتقد است که اگر در حال حاضر با هزینههایی که برای انجام شبنم شده است، جلوی این طرح را نیمهکاره بگیریم با ضرری بیشتر مواجه میشویم.

وی میگوید: همچنان هم بسیاری از فروشندگان با شبنم مخالف هستند اما این به منزله جلوگیری از اجرا نیست زیرا اگر قرار بود جلوی اجرای شبنم گرفته شود باید همان 2 سال پیش این کار را میکردیم.

او در پاسخ به این سوال که شما تکلیف خودتان را چه میدانید؟، بالاخره میخواهید از این طرح حمایت یا زمینه لغوش را فراهم کنید؟، نیز گفت: همانطور که گفتم، این طرح برای جلوگیری از قاچاق صورت گرفت در حالیکه عملا دیدیم نظارت ضعیف مسئولان اجرای این طرح، شبنم را بر روی محصولات قاچاق نیز درج کرد.

موسوی افزود: ما میگوییم کلی شرایط و راهکار برای جلوگیری از قاچاق وجود داشت که میتوانست بسیار مؤثرتر از شبنم عمل کند اما حالا که از میان آن راهکارها شبنم اجرایی شده، باید نظارت و شیوه اجرا را به گونهای کنیم که از همین طرح جواب بگیریم در غیر اینصورت اتلاف هزینهای بیش نبوده است.

*با جلوگیری از شبنم، باز هم برچسب نصب میکنیم!*

قالب فروشندگان زیر همکف نیز معتقدند که از طرف اتحادیه ابلاغیهای برای برداشتن شبنم به دست آنها نرسیده و از این رو ممکن است همچنان بازرسان این طرح در بازار حضور داشته باشند که از ترس آنها هم که شده، برچسبها را از روی محصولاتشان برنداشتهاند.

در همین راستا معزی میگوید: ما با دیدن بسته شدن چند فروشگاه، چشممان ترسیده است و به لحن شوخی میگوید حتی اگر اتحادیه هم ابلاغیه به دست ما برساند باز هم شبنم نصب میکنیم و محصول بدون برچسب نمیفروشیم...

*تا دلتان بخواهد شبنم در بازار احتکار شده است*

امیر هم که تنها فروشنده برندهای معروفی نظیر اپل و سامسونگ و البته مخالف افشای نام خانوادگیاش است، در ارتباط با سوالی که از معزی مبنی بر اینکه چه میزان برچسب دارید که حتی اگر اتحادیه برچسبی به شما ندهد، باز هم نصب میکنید؟، گفت: تا دلتان بخواهد دوستانی در بازار هستند که شبنم احتکار کردهاند و کافی است لب تَر کنیم تا محصولاتمان را شبنم باران کنند.

وی عنوان کرد: متأسفانه به جای اینکه این برچسبها در مبادی ورودی بر روی کالاها نصب شود، به دست فروشندگان داده شد و خودشان با برگه سبز وارداتی که داشتند از این برچسبها گرفتند و قول دادند بر روی کالاها بچسبانند؛ حال چسبانیدهاند یا خیر خدا عالم است.

امیر درباره ادامه روند اجرای شبنم خاطر نشان کرد: مسلما نمیشود گفت شبنم بی تأثیر بوده چرا که بالاخره روند قاچاق را با محدودیت مواجه کرده است اما نظارتها باید جدیتر باشد تا بتوان به نتیجه رسید.

یکی دیگر از فروشندگان به نسبت جوان این بازار که در طبقه زیر همکف روزگار میگذراند و ظاهرا علاقه عجیبی به فروش محصولات ناشناس و برندهای چینی دارد، معتقد است که مجوز شبنم را به سختی به دست آورده است زیرا اکثر محصولاتی که به فروش میرساند از مبدأ کشورهایی نظیر چین و تایوان است و از این جهت ابهاماتی در ارتباط با مبدأ ورودی وجود داشت.

*اجناس کولهپشتی به راحتی فروش میرود*

او گفت: با وجود اینکه نهایتا با توجه به اینکه ثبت سفارش ما در گمرک انجام میشد، محصولاتمان برچسب گرفت اما جلوی در اصلی پاساژ لنگه همین گوشیهای غیر برند با قیمتهایی ارزانتر از ما به فروش میرود که آنها هم دقیقا از همان جایی که ما وارد کردهایم وارد کردهاند.

این جوان که نامش ایوطن است، در پاسخ به این سوال پس چه چیز باعث اختلاف قیمت بین محصولات شما شده است؟، گفت: تنها تفاوت این است که ما از درگاه قانونی و با تعرفه نزدیک به 15 درصد وارد میکنیم اما آنها اجناسشان را با واسطی که در خارج مرز دارند به شکل کوله پشتی وارد کشور میکنند.

*شبنم واردات غیرقانونی برندها را گرفت*

البته او میگوید با اجرای شبنم جلوی قاچاق نمونههای برند گرفته شده است و اگر نظارت هم همچون روزهای اول وجود میداشت، جلوی در بازار که گهگداری فروشندگان غیرقانونی حضور دارند، دیگر نبودند و در نهایت معتقد است که باید شبنم را اجرا کرد اما تعرفه واردات را هم به اندازهای ایین آورد که فروشندگان قانونی حداقل سودی را بتوانند برای خود متصور شوند و علاوه بر آن قیمت محصولات را هم چندان افزایشی ندهند.

*کلی وقت برای فرهنگسازی گذاشتم*

حال که درصدد خروج از بازار موبایل هستیم برای آخرین سوال نزد فروشندهای در طبقه فوقانی میرویم و در ارتباط با شبنم و فرهنگسازی که برای این طرح صورت گرفته میپرسیم که وی هم در پاسخ میگوید: تبلیغات به معنای بیلبورد و تیزرهای تبلیغاتی، برای اجرای این طرح وجود نداشت اما به جرأت میتوانم بگویم که یکی از مبلغان آن خود من بودم زیرا علیرغم فشار کاری در برخی ساعات روز اما باز هم با صبر تمام این طرح را برای مردم و خریداران توضیح میدادم و حتی از آنها میخواستم از محصول استعلام بگیرند.

خریداران هم استعلام میگرفتند؟

مددی: همه آنها که نه؛ اما بعضیها برای تست سیستم هم که شده پیامکی میفرستادند و در نهایت با پاسخ مورد تأیید است مواجه میشدند؛ جالب انکه روزی یکی از خریداران این کار را انجام داد و گمان میکرد که این سیستم را خود من راهاندازی کردهام و باورش نمیشد که این سامانه زیر نظر وزارت صنعت صورت میگیرد و این نشان از عدم آگاهی او داشت.

وی گفت: باز هم تأکید میکنم که علیرغم هزینهای که برای برچسبها دادهام، کلی وقت برای فرهنگسازی اجرای شبنم گذاشتهام و از این جهت چندان شایسته نیست جلوی آن گرفته شود اما بهتر است که بازخوردهایی از آن گرفت و راهکارهای بهتری را برای نظارت بر بازار در راستای همین طرح داشت.