افزایش سهم صنایع غذایی در اقتصاد

پس از پایان جنگ تحمیلی، شاهد سرمایهگذاریهای بزرگ در صنعت غذا و همچنین ایجاد واحدهای تولیدی متعدد و بزرگ در این صنعت بودیم اما متاسفانه نتوانستیم از این صنایع به میزان سرمایهگذاریهای انجامشده، استفاده کافی را ببریم. با این حال سهم صنایع غذایی و تبدیلی در ایجاد ارزش افزوده کشور مناسب است؛ تا جایی که ۱۶ درصد از ارزش افزوده در اقتصاد ایران به واسطه صنایع غذایی و تبدیلی ایجاد شده است.

بسیاری از کشورهای مختلف توانستهاند سهم صنایع غذایی و تبدیلی را در ایجاد ارزشافزوده خود بالا ببرند اما ما هنوز نتوانستهایم با وجود تمام سرمایهگذاریها از ظرفیت این صنعت برای اشتغالزایی و همچنین ایجاد ارزشافزوده در اقتصاد کشور بهره کافی را ببریم.

صنایع غذایی دارای ظرفیت بسیار بالایی است و فونداسیون بسیار مناسبی برای این صنایع ایجاد شده اما متاسفانه صنایع غذایی و تبدیلی در ایران با تمامی ظرفیت خود فعال نیست؛ تا جایی که واحدهای تولیدی ما در این صنعت دارای ظرفیت ۲۵۰ میلیون تنی است در حالیکه میزان تولید ما در صنایع غذایی و تولیدی ۹۰ میلیون تن است و براساس این آمار، از ۳۸ درصد ظرفیت صنایع غذایی و تبدیلی استفاده میکنیم.

البته نکتهای که در زمینه ظرفیت صنایع غذایی و تبدیلی در ایران باید به آن توجه شود، این است که نسبت استفاده از صنایع غذایی و تبدیلی در صنایع مختلف، متفاوت است؛ تا جایی که ظرفیت استفادهشده در صنعتی مانند آرد ۵۰ درصد اما در صنعتی مانند روغنکشی ظرفیت تولید ما ۱۲ درصد است.

گفتنی است؛ نقش سیاستگذاری و مداخلات دولت در میزان تولید صنایع غذایی نیز بسیار موثر است؛ تا جایی که آن بخش از صنایع غذایی که میزان مداخلات دولت در آنها کمتر است با ظرفیت خالی کمتری مواجه هستند اما آندسته از صنایع غذایی و تبدیلی که دخالت دولت در آنها بسیار زیاد است، میزان ظرفیت خالی و کاهش تولید نیز در آنها روند افزایشی دارد که از آن جمله میتوانیم به صنعت تولید قند و شکر اشاره کنیم.

گفتنی است؛ در صنایعی که صد درصد سیاستگذاری و برنامهریزی از سوی بخش خصوصی انجام میشود و آنها با سیاستگذاری از سوی دولت و همچنین قیمتگذاری دستوری مواجه نیستند، ظرفیت تولید افزایش قابل توجهی پیدا کرده و این صنایع با رشد و توسعه بسیار مناسبی همراه هستند.

البته علاوه بر ظرفیت بالای صنایع غذایی و تبدیلی در ایجاد ارزشافزوده باید به سهم این صنایع در اشتغالزایی نیز توجه ویژهای داشته باشیم.

درحالحاضر سهم این صنایع از مجموع اشتغالزایی بخش صنعت حدود ۱۵ درصد است و براساس آمارها تاکنون ۹۰ هزار نفر به صورت مستقیم در این صنایع مشغول به فعالیت شدهاند.

گفتنی است؛ صنایع غذایی و تبدیلی نقش موثری نیز در اشتغالزایی غیرمستقیم دارند؛ تا جایی که ۴ برابر میزان اشتغالزایی مستقیم توانستهاند به صورت غیرمستقیم ایجاد اشتغال کنند.