برنامه رسمی برای نرخ دلار

رییس کل بانک مرکزی ضمن مخالفت با ایجاد «بورس ارز»، از هر گونه اقدامی برای آنچه که وی «بازی کردن با روان مردم» خواند، انتقاد کرد.

محمود بهمنی در گفتوگو با ماهنامه «تازههای اقتصاد» با اشاره به تحولات بازار ارز ظرف یک سال و نیم گذشته گفت: «در هیچ کجای دنیا مردم پول خارجی را برای سرمایهگذاری ذخیره نمیکنند؛ ما هم باید نظر مردم را از نگهداری سکه و ارز برگردانیم.» بهمنی افزود: «سال گذشته بیش از 100 میلیارد دلار درآمد داشتیم که با صادرات غیرنفتی درآمد کشور از 140 میلیارد دلار فراتر رفت؛ بنابراین کسری منابع ارزی وجود ندارد. اما اینکه نقدینگی را به بازار بریزیم و اشخاصی آن را بخرند و نگهداری کنند توجیه ندارد.» رییس کل بانک مرکزی با انتقاد از اظهارنظرهایی که بر راهاندازی «بورس ارز» تاکید دارد، گفت:« من نمیدانم خوبی این کار چیست؟ این کار یعنی هر لحظه با روان مردم بازی کنیم و سرنوشت میلیاردها ریال پول مردم را به نوسان یک ارز خارجی مرتبط کنیم.» او افزود: «ارز کالایی نیست که با آن بازی کنیم. چرا باید ذهن مردم را خراب کنیم؟»

نگرانی از ارز و طلا

بهمنی در ادامه این گفتوگو به بیان دغدغههای این روزهای خود در بازار غیررسمی ارز و طلا پرداخت. او گفت: «با توجه به در اختیار داشتن ارز و طلای کافی، نگرانی بانک مرکزی این است که ذهن مردم معطوف به این دو کالا شود. در مورد طلا اقداماتی انجام شده است. در مورد ارز هم باید به گونهای شود که کسی ارز خریداری کند که ارز نیاز داشته باشد.» بهمنی افزود: «بانک مرکزی به کسانی که نیاز ضروری ارزی دارند، ارز خواهد داد؛ دانشجویان یا واردکنندگان از این دستهاند. اما چرا باید به قاچاقچیان هم ارز بدهد؟» بهمنی با تاکید بر ضرورت کنترل گمرکها برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق به کشور خاطرنشان کرد: «قاچاقچی برای تامین ارز مورد نیاز خود به بازار خواهد رفت و این کار تقاضای ارز در بازار را بالا میبرد. اگر با ابزارهای دیگر از جمله تشدید اقدامات کنترلی در گمرکها جلوی قاچاق گرفته شود میتوان امیدوار بود که تقاضای چند میلیاردی دلار برای قاچاق کالا کاهش پیدا کند و به این ترتیب مصارف ارزی کشور همانی است که در اختیار مصرفکنندگان واقعی قرار میگیرد.» بهمنی اضافه کرد: «به اعتقاد من آنچه که مردم در حال حاضر میخرند نرخش همان است اما به شرطی که حباب کاذب از بازار خارج شود. باید برنامهریزی شود که قیمت ارز را واقعی کند.»

ارز تکنرخی است

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که آیا ارز در سال 91 دو نرخی خواهد ماند یا تک نرخی خواهد شد، گفت:«ارز در حال حاضر تکنرخی است؛ بانک مرکزی در حال حاضر تنها با یک نرخ، ارز را عرضه میکند و بازار فرعی هم ندارد. نرخ بانک مرکزی نیز هزار و 226 تومان است.» او افزود: «اینکه برخی اوقات قیمتها بالا و پایین یا دو نرخی میشود نتیجه مقایسه با بازار آزاد و تقاضای کاذب است. با این حال تمام هم و غم بانک مرکزی همسان سازی قیمت ارز در بازار آزاد و در سیستم بانکی است.»

قیمت ارز را به قیمت بازار آزاد نزدیک نمیکنیم

بهمنی در ادامه این گفتوگو به شرایط کنونی بازار ارز پرداخت و گفت: «بانک مرکزی هرگز به این فکر نمیکند که قیمت ارز را به قیمتهای بازار آزاد بچسباند. چرا که در این صورت قیمت کالاهای وارداتی شدیدا بالا خواهد رفت.» او اضافه کرد: «من در مورد چنین سیاستی نگران هستم و نمی توانم از آن دفاع کنم.» رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ ارز تابع مسائل غیر اقتصادی نیز هست، افزود: «باید این موضوع را در نظر داشت که کشور ما تحریم است، بانکهای ما تحریم هستند، بانک مرکزی ما در انتقال پول با مشکل مواجه است. البته کار قفل نشده اما عواملی هستند که باید روی آنها کار کنیم.» وی خاطرنشان کرد: «وقتی یک روزه قیمت ارز 250 تومان بالا میرود یا پایین میآید این نشان میدهد که قیمت ارز واقعی نیست. اگر قیمت ارز یک روزه 250 تومان بالا برود بلافاصله از خود میپرسیم که چه اتفاقی در دنیا افتاده اما وقتی 300 تومان پایین بیاید این نشان میدهد که بازار دچار مشکل است.»
نقش برخیها در نوسان بازار بهمنی در ادامه ادعا کرد که «برخی شخصیتهای حقیقی و حقوقی خریدهای کلانی کردهاند که بر بازارهای داخلی تاثیر گذاشته است.» او گفت: «این خیلی عجیب است که قیمت طلا در بازارهای جهانی نصف میشود و در بازار داخلی افزایش پیدا میکند. این نشان میدهد که بازار دچار مشکل است.»

جریان برداشت از حساب بانکها

بخش دیگر این گفتوگو به ماجرای برداشت بانک مرکزی از حساب بانکها به دلیل آنچه که «مابه التفاوت نرخ رسمی و آزاد فروش ارز» خوانده شد، اختصاص دارد. بهمنی در این مورد با اشاره به روند نظارتی بانک مرکزی بر بازار فرعی و اصلی ارز گفت: «بانک مرکزی به دنبال این است که بداند بانکها چه میزان از ارز اختصاص داده شده را بیشتر از نرخ واقعی فروختهاند.» او افزود: «بانکها وکیل بانک مرکزی هستند و باید برای متقاضیان گشایش اعتبار کنند و با نرخی که از ما میخرند کارمزد بگیرند. اگر بانکها یا صرافی بانکها یا هر کسی از سیستم بانکی ارز را بالاتر فروخته باشند حتما سراغش میرویم و مابهالتفاوت آن را پس خواهیم گرفت.» بهمنی اظهار کرد: «انتظار ما این است که وقتی ارز 1226 تومانی برای واردات در نظر گرفته میشود قیمت آن کالا هم با ارز 1226 تومانی محاسبه شود؛ اما گاهی دیده میشود که کالایی ضرب در 1600 یا 1700 تومان میشود؛ یعنی ارز دولتی گرفته میشود اما با ارز آزاد کالای خود را میفروشند.»

هشدار به بانکها و موسسات پولی

رییس کل بانک مرکزی به بانکها و موسسات پولی و بانکی هشدار داد که «مراقب رفتار خود باشند» او گفت: «نهادهایی که به هر طریقی بخواهند از این فضا بهرهبرداری نادرست کنند، حتما شناسایی میشوند و نهادهای نظارتی با آنها برخورد خواهند کرد. در حال حاضر هم تعدادی از بازرسان بانک مرکزی مشغول به همین کار هستند.»

نقدینگی را جمع کردیم

بهمنی با اشاره به وظیفه بانک مرکزی مبنی بر «حفظ ارزش پول» به اقدامات این بانک برای کنترل نقدینگی قابل توجه موجود پرداخت و گفت: «پیشفروش نزدیک به 10 میلیون سکه و انتشار اوراق مشارکت، همزمان با افزایش نرخ سود سپردهها موجب شد تا 200 هزار میلیارد ریال نقدینگی موجود جمعآوری شود.»

وی افزود: «مجموعه اقدامات بانک مرکزی موجب شد تا میانگین رشد قیمتها در اسفند ماه 90 روی عدد 5/21 درصد تثبیت شود؛ در مقایسه با آنچه که میتوانست اتفاق بیفتد مهار نقدینگی از تورمی که میخواست اتفاق بیفتد جلوگیری کرد.» بهمنی اضافه کرد: «در حال حاضر میتوانم بگویم که رقم نقدینگی روی 350 هزار میلیارد تومان ایستاده است و این خبر خوشحالکنندهای است.» او افزود: «در سال 89 کل منابع سیستم بانکی 318 هزار میلیارد تومان بود اما این میزان در پایان اسفند ماه به عددی فراتر از 386 هزار میلیارد تومان رسید؛ یعنی منابع بانکی 3/21 درصد رشد کرد.»

امسال سال انضباط پولی است

رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از این گفتوگو به بیان برنامههای بانک مرکزی برای انضباط پولی در سال 91 پرداخت و گفت: «از آن جا که تصمیم داریم تورم و نقدینگی را کنترل کنیم ناچاریم به بانکها اجازه اضافه برداشت ندهیم و اعلام کردیم هر بانکی از حد مجاز خود تجاوز کند، جریمه سنگینی برایش در نظر گرفته خواهد شد.» بهمنی افزود: «امسال که سال تولید ملی است 5/37 درصد منابع بانکها به صنعت و معدن و 25 درصد به کشاورزی اختصاص مییابد.» وی اضافه کرد: «با این همه هیچ برداشتی از منابع بانک مرکزی صورت نخواهد گرفت؛ چرا که امسال را سال «نظم پولی» نام گذاشتهایم.»

مطالبات معوق سیستم بانکی 538 هزار میلیارد ریال

رییس کل بانک مرکزی همچنین در گفتوگویی جداگانه با خبرگزاری «ایرنا» مطالبات معوق سیستم بانکی کشور را 538 هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: «شناسایی این میزان مطالبات به زودی امکان پذیر نیست.» او افزود:«این میزان مطالبات بر اساس شرایط اقتصادی کشور ایجاد و این ارقام بلوکه شده است.»

بهمنی در خصوص وضعیت پرداخت تسهیلات به بخشهای مختلف اظهار کرد: «علاوه بر وجود مطالبات معوق سیستم بانکی باید 15 تا 17 درصد سپرده قانونی ذخیره شود و به همین دلیل باید منابع موجود درصدی از نیازها را پاسخ دهد که مشکلاتی در این راستا ایجاد شده است.» به گفته وی، در مقابل یک واحد عرضه، چهار واحد تقاضا وجود دارد و به همین دلیل با مشکلات مواجه شدهایم.
وی با اشاره به رشد اقتصادی کشور در سال 89 گفت: رشد اقتصادی کشور با احتساب نفت 8/5درصد و بدون آن 1/6 درصد در شرایط تحریم بوده است.