ریشه‌های نگاه محتاط به رشد قیمت نفت

نظرسنجی که با مشارکت بیش از 10هزار نفر انجام شد و نتیجه آن باور 41درصدی مخاطبان به بازه قیمتی 55 تا 65دلاری نفت برای هر بشکه بود. نتایج این نظرسنجی به عنوان شاخصی از ذهنیت فعالان بازار نسبت به قیمت نفت در ادامه سال است. ذهنیتی که در صورت عدم بروز اتفاق غیرمترقبهیی میتواند در ماههای آینده در بازار عینیت پیدا کند. این گزینه درواقع گزینه «متوسط رو به بالا» در میان 4 انتخابی بود که وود مکنزی به شرکتکنندگان در این نظرسنجی میداد.

در هفتههای اخیر بازار نفت در کشاکش کاهش تولید نفت خام اوپک و انتشار آمار افزایش تولید و ذخایر نفت ایالاتمتحده معلق مانده است. از همان آغازین روزهای اجرای توافق کاهش تولید توسط اوپک و جمعی دیگر از کشورهای غیراوپکی، تحلیلهای کارشناسان همواره با اما و اگر همراه بوده است؛ اما و اگرهایی که بخشی از آن مربوط به خود توافق، نحوه اجرا و اخیرا تمدید یا توقف آن است و بخش دیگر معلول فعالیتهای نفتی در ایالاتمتحده بهشمار میرود. همین مساله سبب شده برای مدت قابلتوجهی قیمت نفت در محدوده قیمتی مشخصی نوسان کرده و از آن عدول نکند. هرچند اوپک با تولید روزانه بیش از 30میلیون بشکهیی اعضای خود از وزن بالاتری در بازار برخوردار است اما جهتدهی رسانهیی و تحلیلهای منتشر شده در رسانههای بینالمللی عمدتا از نگاه مصرفکنندگان منتشر شده و همواره سایه تردید را بر سر افزایش قیمت نگه میدارد. نمونه این موضوع را میتوان در تازهترین موضعگیری جریان اصلی رسانه مشاهده کرد. رسانههای معتبر بینالمللی پس از امضای توافق تمرکز اصلی خود را روی بدعهدی تاریخی اوپکیها گذاشته بودند و سعی بر القای عدم همراهی اوپکیها با این توافق را داشتند. اما با پایان یافتن ماه اول توافق و سطح همراهی استثنایی 90درصدی اعضای اوپک، اکنون خبرها حول این پرسش است که تکلیف توافق پس از پایان عمر 6ماهه آن چه خواهد شد، پرسشی که سعی در کمرنگ کردن اثر توافق اوپک بر قیمتها دارد.

بخش دیگر تردیدافکنی در بازار نفت ناشی از انتشار پیدرپی اطلاعات تولید و ذخایر امریکاست. به عنوان مثال روز گذشته دو گزارش از سوی بانک امریکایی گلدمن ساکس و اداره اطلاعات انرژی eia منتشر شد که هر کدام سیگنالهای متفاوتی را به بازار ارائه میکرد. گزارش گلدمن ساکس معطوف به کاهش ذخایر جهانی نفتخام و سیگنالی برای تقویت قیمت نفت در سال 2017 و گزارش eia در رابطه با افزایش تولید نفتخام امریکا در ماههای پایانی سال 2016 و پیشبینی از ادامه افزایش تولید در 2017 و سیگنالی منفی برای بازار است.

گلدمن ساکس در تازهترین گزارش خود اعلام کرده که انتظار دارد ذخایر جهانی نفتخام با توجه به کاهش تولید در سمت عرضه و تقویت رشد تقاضا کماکان روند کاهشی در پیش بگیرد. هرچند این موسسه در ادامه گزارش خود عنوان میکند که این روند در ایالاتمتحده معکوس خواهد بود و میزان نفت ذخیره شده در این کشور احتمالا با افزایش مواجه شوند.

به نقل از رویترز، تحلیلگران این بانک اظهار میکنند که افزایش اخیر ذخایر نفت امریکا پیشبینیهایشان در رابطه با کاهش تدریجی در ذخایر نفتخام را منحرف نمیکند، چراکه بررسی ذخایر نفت در سایر نقاط دنیا حکایت از روندی کاهشی دارد.

این موسسه در تازهترین گزارش خود کماکان پیشبینی خود در رابطه با رشد تقاضای نفتخام را تغییر نداده و معادل یکمیلیون و 500هزار بشکه در روز درنظر گرفته است. این حجم از افزایش تقاضا از نظر کارشناسان گلدمن ساکس سبب میشود که افزایش تولید نفتخام امریکا جبران شود.

گلدمن ساکس مجددا پیشبینی کرده که قیمت نفتخام برنت و WTI در سهماهه دوم سال 2017 به ترتیب به 59دلار و 57دلار و 50سنت در هر بشکه برسد. هرچند پیشبینی شده که این قیمت پایدار نمانده و قیمت این دو سبد نفتی با کاهش روبهرو شود، بهطوریکه قیمت نفت برنت به 57دلار و WTI به 55دلار برسد.

افزایش تولید ایالاتمتحده سبب شده تا ذخایر نفتخام و بنزین امریکا به بالاترین سطوح خود برسند. مسالهیی که سبب جلوگیری از افزایش شدیدتر قیمت طلای سیاه به سبب توافق کاهش تولید نفت اوپک شده است. در تحلیل بانک امریکایی گلدمن از این موضوع عنوان شده است: «باوجود اینکه توافق کاهش تولید نفت تا بدینجای کار با تعهد تاریخی 90درصدی اعضای اوپک همراه بوده لکن شروع مجدد فعالیتهای حفاری در امریکا بیش از آن چیزی است که ما انتظار داشتیم.»

در همین رابطه اداره اطلاعات انرژی امریکا در تازهترین گزارش خود از روند صعودی تولید نفت در این کشور در ماههای پایانی سال گذشته میلادی خبر میدهد. به گزارش «تعادل» به نقل از eia، تولید نفت ایالاتمتحده در نوامبر 2016 برای دومین ماه متوالی با افزایش روبهرو بوده است. آخرین باری که تولید نفت امریکا برای دو ماه متوالی رشد داشته است به اوایل سال 2015 بازمیگردد. مهمترین عوامل رشد تولید نفت امریکا، افزایش فعالیتهای حفاری در منطقه پرمیان در ایالت تگزاس و پروژههای فدرالی فراساحلی خلیج مکزیک عنوان شده است. پروژههایی که با رسیدن قیمت نفت WTI به 30دلار در نیمه اول 2016 متوقف مانده بودند و شتاب قیمتها در نیمه دوم سال و رسیدن به سطح 45دلار در هر بشکه، نقطه آغاز مجددی برای حفاریها در این مناطق بود.

براساس گزارش اداره اطلاعات انرژی، تخمین زده میشود که میانگین تولید نفتخام در امریکا در سال 2016 به 8میلیون و 900هزار بشکه در روز رسیده است. هرچند برای تکمیل اطلاعات تولید نفت این کشور در سال گذشته میلادی باید منتظر انتشار دادههای مربوط به ماه دسامبر باقی ماند، اما آخرین گزارش eia حاکی از افزایش 232 و 105هزار بشکهیی تولید نفت امریکا در ماههای اکتبر و نوامبر است.

تولید نفت امریکا شامل دو بخش تولید 48 ایالت سرزمین اصلی و تولیدات فراساحلی و ایالت آلاسکا میشود. آنطور که اداره اطلاعات انرژی امریکا گزارش داده در نوامبر 2016 تولید نفت سرزمین اصلی در ماه اکتبر 104هزار بشکه در روز افزایش یافت ولی در ماه نوامبر با 2هزار بشکه کاهش مواجه شده است. تولید نفت از خلیج مکزیک برای دو ماه متوالی افزایش یافته و به ترتیب 85 و 89هزار بشکه در روز بیشتر شده است. باقیمانده تغییرات تولید نفت امریکا نیز مربوط به تولیدات آلاسکاست.

در این گزارش عنوان شده که قیمت نفت بالای 50دلار همراه با افزایش شمار ریگهای حفاری در شماری از ریگهای حفاری در برخی مناطق فراساحلی نشاندهنده این است که تولید نفت امریکا در سال 2017 نیز به افزایش خود ادامه خواهد داد. پیش از این eia پیشبینی کرده بود که تولید نفت امریکا در سال 2017 حدود 9میلیون بشکه در روز خواهد بود.

قیمت نفت در بالاترین سطح 19ماهه

همزمان با انتشار گزارش eia، اظهارنظر روز گذشته محمد بارکیندو سبب شد تا قیمت نفت امریکا به بالاترین سطح خود در 19ماه اخیر برسد. دبیرکل اوپک دیروز اعلام کرد تلاشهای سنگین تولیدکنندگان بزرگ در رابطه با کاهش عرضه نفت راه را برای پیشرفت توافق هموار کرده است. بارکیندو اعلام کرد که انتظار میرود نرخ مشارکت تولیدکنندگان اوپک در کاهش تولید در ادامه راه به بالای 90درصد برسد. همین اظهارنظر کافی بود تا روز گذشته قیمت نفت در ایالاتمتحده با یکدرصد افزایش مواجه شود و هر بشکه 54دلار و 7سنت معامله شود. همچنین قیمت معاملاتی نفت برنت نیز معادل 56دلار و 41سنت اعلام شد.

با آنکه عمر توافق اوپک هنوز به 2 ماه نرسیده است، رسانههای مختلف بینالمللی که عمدتا متعلق به کشورهای مصرفکننده هستند، هفتههاست که روی ادامه یافتن این توافق در 6 ماهه دوم سال تمرکز کردهاند. تحلیلگران اظهار کردهاند که تصمیم به تمدید توافق منوط به وضعیت ذخایر نفتی است. پیش از این یک منبع آگاه در اوپک به رویترز اعلام کرده بود: «ممکن است طرح کاهش تولید نفت خام سازمان پس از 6 ماه تمدید شده یا به شکلی ادامه یابد. البته این مساله منوط به این است که ذخایر نفت خام جهان در پایان دوره 6 ماهه کاهش تولید از سوی اوپک و دیگر تولیدکنندگان به میزان 300میلیون بشکه کاهش نیابد.»

طبق محاسبات انجام شده، در صورتی که تعهد مشترک میان اوپک و دیگر کشورها به صورت 100درصدی محقق شود، در پایان دوره 6ماهه معادل 540میلیون بشکه نفت کمتری در جهان عرضه شده است. کاسته شدن 300 میلیون بشکه از میزان ذخایر نفت جهان معادل 55 درصد تعهد اوپک و غیراوپک برای کاهش تولید به حساب میآید.

اطلاعاتی که در این گزارش عنوان شد نمونهیی از جریانهای تحلیلی است که در هفتههای اخیر بازار را شکل داده که محورهای اصلی انتشار همزمان آمارهای پایبندی اوپکیها به تعهد و افزایش تولید و ذخایر امریکاست. دو بردار اصلی و متضادی که برآیند آنها در کنار دیگر عوامل، تعیینکننده قیمت نفت در معاملات روزانه است. هرچند اوپک وزنه سنگینتری نسبت به ایالاتمتحده در بازار نفت به حساب میآید و اثرگذاری فعلوانفعالات منتسب به این کارتل بیشتر است. شاید همین مساله سبب شده که در نظرسنجی وود مکنزی، بیش از 40درصد از 10هزار نفر شرکتکننده، رای به بیشتر شدن قیمت نفت و قرار گرفتن قیمت این کالا در بازه 55 تا 65دلاری دادهاند. هرچند 29درصد نیز بر این باورند که قیمت نفت در بازه 45 تا 55دلاری خواهد ایستاد. رتبه بعدی متعلق به 18درصد خوشبینانی است که باور دارند تا پایان سال 2017 قیمت نفت مرز 65دلار را نیز رد خواهد کرد. در نهایت 12درصد بدبین نیز حدس میزنند که قیمت نفت در سال جاری به روزهای کابوسوار ابتدای سال 2016 خود باز خواهد گشت و به زیر 45دلار در هر بشکه خواهد رسید.