سال زلزله و امید

۲۹ اردیبهشت

برگزاری انتخابات ریاستجمهوری

۲۹ اردیبهشت ماه مهمترین روز در تاریخ سیاسی سال ۱۳۹۶ بود. در این روز پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا و دوازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ایران برگزار شد. در این انتخابات ابتدا ۶ نامزد از میان ۱۶۳۶ نفر ثبتنامکننده از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند. حسن روحانی، سید ابراهیم رئیسی، محمدباقر قالیباف، اسحاق جهانگیری، سید مصطفی میرسلیم و سید مصطفی هاشمیطبا در برابر یکدیگر قرار گرفتند و مناظرههایی داشتند که میلیونها نفر را خیره به صفحه تلویزیونها کرد. در نهایت با کنار رفتن محمدباقر قالیباف به سود ابراهیم رئیسی و کنارهگیری اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی در حمایت از او، تب و تاب انتخابات با میدان داری چهار نامزد اوج گرفت، سرانجام نیز حسن روحانی طی رقابتی نفسگیر با کسب ۵۷ درصد آرا برای بار دوم بهعنوان رئیسجمهوری ایران انتخاب شد.

۱۷ خرداد

حمله داعش به مجلس

۱۷ خرداد 1396 طی دو حمله جداگانه که از سوی نیروهای داعش طرحریزی شده بود، ابتدا در ساعت 10:30 صبح تروریستهای مسلح وارد ساختمان مجلس شورای اسلامی شدند و در حمله دیگری که در ساعت ۱۰:۴۰ دقیقه صورت گرفت دو فرد مسلح به داخل حرم امامخمینی(ره) راه یافتند. حضور این افراد مسلح در محل و تیراندازی به مردم موجی از وحشت را در پی داشت و منجر به درگیری میان پلیس و نیروهای امنیتی با تروریستها شد. در جریان این حملات مجموعا دوازده نفر کشته و شماری نیز زخمی شدند. نیروهای داعشی نیز از پای درآمدند.

۶شهریور

درگذشت ابراهیم یزدی

ابراهیم یزدی 6 شهریورماه 96 در سن 85 سالگی در ازمیر ترکیه درگذشت. یزدی دبیرکل نهضت آزادی ایران بود و نقش قابل ملاحظهای در جریان مبارزات پیش از انقلاب در همراهی با امام خمینی (ره) و نیروهای انقلابی داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی او در سمتهای مختلفی از جمله معاون نخستوزیر، وزیر امورخارجه و نماینده مجلس اول شورای اسلامی نقشآفرینی کرد. به دنبال استعفای دولت موقت، حضور سیاسی او تدریجا بسیار کمرنگ شد تا جایی که در دوره بعدی انتخابات مجلس شورای اسلامی صلاحیت او از سوی شورای نگهبان رد شد. بعد از آن نیز در سه دوره از انتخابات ریاستجمهوری نامزد شد که در هیچ یک تایید صلاحیت نشد. او به فعالیتهای پراکنده حزبی تا اعلام غیرقانونی شدن نهضت آزادی ادامه داد و چندین بار به خاطر فعالیتهایش به زندان افتاد. یزدی در سالهای پایانی عمر خود گرفتار بیماری سرطان بود.

۲۱ آبان

زلزله کرمانشاه و هراس تهرانیها

شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۶ زلزلهای در استان کرمانشاه رخ داد که زندگی بیش از 60 هزار خانوار را به هم ریخت. در اثر این زلزله بیش از 600 تن بنا به آمار رسمی – و هزاران تن بنا به گزارشهای غیررسمی – کشته و حدود 10 هزار نفر زخمی شدند. اگرچه هیات دولت طی چند مصوبه تلاش کرد که در زمینه اسکان موقت و بازسازی مناطق زلزله زده اقدام کند، اما عمق فاجعه چنان سنگین بوده است که احتمالا وضعیت زندگی آسیبدیدگان تا سالها به حالت طبیعی بازنمیگردد. در جریان این زلزله آنچه مشهود بود کمکهای مردمی از سراسر کشور بود؛ ضمن اینکه نهادهای مردم بنیاد نیز نقشی مهم و موثر در التیام رنج و آلام زلزلهزدگان داشتند. همزمان با زلزله کرمانشاه چند زلزله نسبتا قوی در منطقه هجدک کرمان نیز به وقوع پیوست.

پسلرزههای سریالی نیز به طرز نگرانکنندهای ادامه یافت. زلزله همچنین چند نقطه از آذربایجان تا برخی نواحی جنوبی کشور را هم در نوردید، اما هراسانگیزترین زلزله با بزرگای ۲/ ۵ در غرب استان تهران اتفاق افتاد: ساعت ٢٣:٢٧ شباهنگام چهارشنبه ٢٩ آذرماه. کانون این زلزله گسل ماهدشت در جنوب کرج بود؛ زلزلهای که تا مدتها خواب را بر میلیونها نفر در کرج و پایتخت کشور حرام کرد؛ چراکه نظر متخصصان این بود که احتمال فعال شدن گسلهای خطرناک تهران وجود دارد، نظری که هزاران صفحه کار تحقیقی و علمی زلزله شناسان ژاپنی، آلمانی و ایرانی آن را تایید میکند. با این حال بخت با مردم پایتخت یار بودکه گسل ماهدشت ربطی به سه گسل اصلی یعنی گسل مشا با طول تقریبی ۲۰۰ کیلومتر، گسل شمال تهران با طول تقریبی ۹۰ کیلومتر و گسل جنوب ری با طول تقریبی ۲۰ کیلومتر نداشت.  بنا به مستندات تاریخی، زمان بازگشت زلزله در تهران هر ۱۷۳ سال است که از آخرین دوره آن ۱۵ تا ۲۰ سال میگذرد. زمین و جغرافیای زلزلهخیز کشور در سال ۹۶ گروه عظیمی از مردم غرب و جنوب شرقی کشور را به خاک سیاه نشاند و مرکزنشینان را در تعلیقی هراسانگیز نگه داشت. زلزله و خشکسالی دو عامل خطرناکند که همچنان کشور و مردم ایران را تهدید میکنند.

۱۶ دی

فاجعه کشتی سانچی

روز شنبه ۱۶ دی ۱۳۹۶ یکی از وقایع دهشتناک تاریخ دریانوردی رقم خورد. کشتی سانچی که متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران بود و با پرچم پاناما وارد آبهای بینالمللی شده بود در سواحل شرقی چین با یک کشتی فلهبر چینی برخورد کرد. نفتکش سانچی حامل نفت فوق سبک با درجه اشتعال بسیار بالا بوده و فورا دچار حریق شد. ارزش محموله و کشتی مجموعا حدود ۱۲۰ میلیون دلار برآورد شده است. از همان دقایق نخست وقوع فاجعه، تصاویر آتشسوزی کشتی سانچی سراسر جهان را درنوردید. ۳۰ دریانورد و کارشناس ایرانی و دو تبعه و خدمه بنگلادشی در این کشتی گرفتار شده بودند. شعاع و شدت حریق هرگونه امدادرسانی و عملیات نجات را ناممکن کرده بود تا آنکه سرانجام کشتی منفجر و غرق شد.

۱۹ تیر

آزادی موصل و رقه؛ پایان داعش؟

مخوفترین گروهی که طی یک دهه اخیر در خاورمیانه شکل گرفته نام داعش را بر خود نهاده است؛ تشکیلات داعش با دست زدن به نوع جدیدی از جنایت (تعبیری از هانا آرنت، فیلسوف بزرگ قرن بیستم) طی زمانی کوتاه منطقه وسیعی از عراق تا سوریه را تصرف کرد. سیل جهادیستها از روسیه تا اروپای مرکزی و آمریکا روانه خاورمیانه شده بودند تا به خلیفه جنایت پیشه داعش بپیوندند و در ائتلاف با جهادیستهای بومی و محلی یکی از بزرگترین تشکیلات خونریز دوران معاصر را پی ریزی کنند. ابوبکر البغدادی، خلیفه داعش در ژوئیه سال ۲۰۱۴ ادعای خلافت جهانی کرد و تشکیلات خود را «الدوله الاسلامیه» نامید. ائتلاف تحت رهبری آمریکا در این میان بهدنبال بحرانیسازی منطقه بود؛ اگرچه تحت لوای مقابله با تروریسم وارد منطقه شد. چنین است که آمار فروش اسلحه از کشورهای غربی به خاورمیانه فزونی گرفت و طی سالهای ۲۰۱۶-۲۰۱۰ بیش از ۵۰۰ درصد رشد کرد. قرارداد ۱۱۰ میلیاردی آمریکا و عربستان که در پی سفر دونالد ترامپ به کشور «شیوخ نفتی» صورت گرفت، نمونهای روشن از رابطه بحران /  زرادخانه است.

از این منظر داعش کارکردی اقتصادی و ژئو پلیتیک داشته است. جنایات داعش موجب کشتار هزاران نفر و آوارگی میلیونها انسان در سوریه و عراق و نیجریه و لیبی و افغانستان شده است.  نیروهای داعش و متحدانش در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۳ شهر رقه را اشغال کردند. این شهر به مدت ۴ سال پایتخت داعش بود. نیروهای دموکراتیک سوریه سرانجام رقه را در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۷ بهطور کامل آزاد کردند.  در ماه اوت ۲۰۱۴ جهادیستهای متوحش داعش شهر شنگال در کردستان عراق را شبانه تصرف کردند و دست به قتل عام و اسارات شهروندان ایزدی زدند، این شهر بیش از یک سال در تصرف جلادان داعش بود.  موصل دیگر شهر بزرگی بود که در تابستان ۲۰۱۴ به تصرف داعش درآمده بود. در روز ۲۶ مهر ماه ۱۳۹۵ عملیات نظامی مشترکی از سوی ارتش عراق، بسیج مردمی عراق، نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان عراق و برخی گروههای دیگر علیه داعش آغاز شد. سرانجام پس از حدود ۹ ماه نبرد نفس گیر این دومین شهر بزرگ عراق در روز ۱۹ تیر ۱۳۹۶ بهطور کامل از گروه داعش پس گرفته شد.آزادی موصل و رقه در واقع آغاز پایان داعش بود؛ اگر چه گفته میشود هنوز هزاران داعشی در برخی مناطق سوریه حضور دارند.