مذاکره نفس‌گیر

براساس آنچه پایگاه خبری آئرو گزارش داده، شرکت هواپیماسازی ایرباس انتظار دارد که تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران به  قرارداد این شرکت با ایران پایان دهد، اما در عین حال، گوئلام فائوری، مدیر بخش غیرنظامی ایرباس، به روزنامه آلمانی هامبورگر آبند بلات گفته است: «درحالی که ما هنوز در انتظار جزئیات تحریمهای جدید هستیم، اما بعید است که بتوانیم 97 هواپیمای باقیمانده از سفارشهای ایران را تحویل دهیم». به نوشته این گزارش، ایرباس از تحریمهای آمریکا متأثر میشود، زیرا در تمامی جتهای این تولیدکننده اروپایی هواپیما، قطعات آمریکایی استفاده میشود. پیش از این نیز شرکت آمریکایی هواپیماسازی بویینگ، قرارداد خود با ایران برای فروش هواپیما را به بهانه تحریمهای جدید آمریکا لغو کرده بود. حالا مشاور وزیر راهوشهرسازی در امور حسابداری، حسابرسی و حاکمیت شرکتی در گفتوگو با «شرق»، از ادامه مذاکرات با ایرباس خبر میدهد و میگوید هنوز مدیران ایرباس نظر قطعی خود را به ایران اعلام نکردهاند. با این حال سناریوهایی برای نوسازی ناوگان هوایی در نظر گرفته شده است؛ اجاره هواپیما یا خرید هواپیمای دستدوم.

ایرباس صریحا نگفته ایران را ترک میکند

غلامرضا سلامی میگوید: هنوز هم ایرباس بهصورت صریح نگفته است که ایران را ترک میکند، اما گفته احتمال دارد که ایران را ترک کند.او در ادامه با بیان اینکه مذاکرات کماکان ادامه دارد، میافزاید: مذاکرات در سطح کلان بین اتحادیه اروپا و وزارت امور خارجه در جریان است و در کنار آن نیز مذاکرات در سطح تخصصی هم بین مدیران ایرباس و ایرانایر ادامه دارد، اما کسی نمیتواند درباره  نتیجه این مذاکرات بهطور صد درصد پیشبینی داشته باشد. سلامی با بیان اینکه موعد اعلام نتیجه هم مشخص نیست، میگوید: برنامه مذاکرات چیده شده و اگر در سطح کلان به نتیجه مشخص برسیم، قاعدتا همهچیز شفافتر پیش خواهد رفت. مشاور وزیر راهوشهرسازی در امور حسابداری، حسابرسی و حاکمیت شرکتی با اشاره به اینکه نتیجهگیری در سطح سیاسی چندان اثری روی شرکتهای بزرگ همچون ایرباس ندارد، میگوید: در هر حال باید اجازه دهیم این مذاکرات با درنظرگرفتن سناریوهای مختلف ادامه یابد تا بررسیهای لازم صورت بگیرد.

دو سناریو در صورت ترک ایرباس

این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که با فرض عبور ایرباس از بازار ایران، چه اتفاقی برای برنامهریزی نوسازی ناوگان هوایی ایران رخ میدهد، میگوید: با توجه به اینکه برای خرید هواپیماهای نو در ناوگان هوایی ایران به مشکل برخوردهایم، دو راهکار اجاره هواپیما بهصورت عملیاتی و خرید هواپیمای دستدوم در پیشِروی ماست. ایران میتواند با اجاره چندساله هواپیما با مالکیت کشور مقابل، از هواپیماهای ایرباس و بویینگ استفاده کند. البته هرچند هنوز مشکلی روی این موضوع ایجاد نشده است، اما باید دید این روال ادامه مییابد یا خیر، زیرا ممکن است آمریکا در ادامه تحریمها روی اجاره عملیاتی هم جریمه در نظر بگیرد. سلامی با اشاره به اینکه آمریکاییها علاقهمند به همکاری شرکتهای بزرگ هواپیماساز با ایران نیستند، میگوید: مذاکره نفسگیر با درنظرگرفتن سناریوهای حقوقی در جریان است تا به مشکل برنخوریم و امیدواریم به نتیجه مطلوب برسیم. مشاور وزیر راه و شهرسازی در ادامه از احتمال اجاره و خرید دستدوم هواپیما با برندهای مطرح جهانی خبر میدهد و میافزاید: اکنون برای این اقدامات به نظر نمیرسد مشکلی وجود داشته باشد، اما ممکن است شرکتهایی که هواپیما اجاره میدهند، کمی با نگرانی جریمه روبهرو باشند.

چشم امید ایران به چین

او با بیان اینکه اکنون شرکتهای بزرگ لیزینگ هواپیما در چین حضور دارند، میافزاید: با این اوصاف، احتمال گرهگشاییهایی وجود دارد، البته بستگی به این دارد که آنها در آینده چه روالی را در مقابل ایران در پیش بگیرند. همه این شرایط در حالی است که باز هم نگاه ایران به ایرباس و بویینگ بهعنوان دو هواپیماساز قدر جهانی است که رقابتی با آنها در بین دیگر هواپیماسازان وجود ندارد. تا جاییکه حتی به اذعان این مقام مسئول، مقامات ارشد روسی هم از هواپیماهای ایرباس یا بویینگ استفاده میکنند و نه هواپیماهای روسی. سلامی در این زمینه که چقدر احتمال دارد ایران برای خرید هواپیماهای نو به هواپیماسازهای دیگر همچون سوخو، بمباردیه و... رجوع کند، میگوید: ما برای خرید هواپیما جز از دو هواپیماساز بویینگ و ایرباس، حق انتخاب دیگری نداریم. نه فقط ایران، بلکه هیچ یک از کشورها حق انتخاب زیادی ندارند. حدود 97 درصد هواپیماهای تمام خطهای هوایی مطرح در سطح جهان، بویینگ یا ایرباس است. هواپیماهای دیگری که دیگر هواپیماسازان از سایر کشورها میسازند، درصد کمی از ناوگان هوایی جهان را به خود اختصاص میدهد که برخی از قطعات آنها متعلق به آمریکاست که آن هم مشمول تحریم است. از طرفی حتی هواپیمایی ملی روسیه و چین که خود صاحب تکنولوژی ساخت هواپیما هستند هم چندان از هواپیماهای دیگر استفاده نمیکنند و در واقعیت امر اغلب از ایرباس و بویینگ استفاده میکنند. به گفته او، در صنعت هواپیمایی مهمترین گزینه ایمنی است که این دو شرکت هواپیماساز قدر جهانی در آن گوی سبقت را از سایرین ربودهاند. بنابراین باید به ادامه روند مذاکرات برای حل موضوع متمرکز شویم. به گزارش «شرق»، پیشتر برخی کارشناسان با در نظرگرفتن راههای جایگزینی ایرباس در ناوگان هوایی ایران پیشنهاد داده بودند که ایران میتواند به هواپیما با برندهای دیگر هم فکر کند. علیرضا منظری، معاون سابق سازمان هواپیمایی ایران، در گفتوگو با «شرق»، گفته بود: در این شرایط ما باید استراتژی خود را تغییر دهیم. شرکتهایی مانند امبایر و بمباردیه شرکتهایی هستند که ما میتوانیم با آنها وارد معامله هواپیمایی شویم. از طرف دیگر در کنار نتایج بلندمدت در صنعت هواپیمایی کشورمان به راهکارهای کوتاهمدت هم توجه کنیم. در این صورت میتوانیم هواپیماهای دستدوم، اما با سن کم خریداری و امکان خرید از شرکتهای دیگر را فراهم کنیم. ضمن اینکه به این نکته هم باید توجه کنیم بعد از بازگشت تحریمها در جابهجایی پول هم دچار مشکل خواهیم شد و خرید هواپیما حتی از شرکت ایرباس در صورت عدم خروج این شرکت از قرارداد، دشوار خواهد شد.