افزایش معاملات برخط(آنلاین) و امتناع کارگزاری‌ها از پذیرفتن اشخاص در محل دفترشان به دلیل شیوع بیماری کرونا موجب شده آن دسته از سهامدارانی که از داد و ستد در بازار سهام اطلاعات کمی دارند، مجبور شوند سهام خود را به‌صورت اینترنتی معامله کنند. این موضوع باعث شده عده‌ای از سهامداران پس از معامله سهام، بدون توجه به ثبت «درخواست وجه» منتظر واریز پول از حساب کارگزاری بمانند؛ وقتی از زمان مقرر، که سه روز کاری است، می‌گذرد، در تماس با کارگزاری متوجه می‌شوند که باید گزینه درخواست وجه را ثبت کنند در حالی که حتی پس از ثبت درخواست و انتظار دو روزه باز هم ممکن است به ثبت درخواست دوباره وجه نیاز باشد. اما سوال این‌جاست؛ آیا به وجهی که بابت فروش سهام در این مدت در حساب شرکت‌های کارگزاری می‌ماند سودی تعلق می‌گیرد؟ و آیا شرکت‌های کارگزاری بابت تاخیر در پرداخت وجه باید جوابگو باشند؟
درخواست وجه یا عدم درخواست وجه
یکی از سهامداران که با چنین مشکلی مواجه شده است گفت: پس از فروش سهام و انتظار «تا سه روز» با شرکت کارگزاری تماس گرفتم و علت واریز نشدن وجه را جویا شدم که پاسخ شنیدم پس از فروش باید گزینه درخواست وجه را انتخاب می‌کردم. او ادامه داد: بعد از انتخاب این گزینه دو روز دیگر نیز منتظر ماندم اما باز هم مبلغ واریز نشد و دوباره شرکت کارگزاری از من خواست تا یک بار دیگر گزینه درخواست وجه را در سامانه فعال کنم. در نتیجه مبلغی که باید دو روز پس از فروش سهام به حسابم واریز می‌شد یک هفته بعد واریز شد.
به گفته این سهامدار، طراحی پنل معاملاتی به گونه‌ای نیست که سهامدار را به سمت پایان معامله هدایت کند در حالی که اگر هم قرار بر این است که وجهی برای معامله بعدی در حساب بماند این گزینه به «عدم در خواست وجه» تبدیل شود تا اگر سهامداری قصد دارد تا وجه در حساب کارگزاری بماند گزینه عدم در خواست وجه را انتخاب کند.
سهامداران بابت سود دیرکرد در واریز وجه به سامانه شکایت مراجعه کنند
محمد عطایی، مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس در این باره گفت: از زمانی که سفارش فروش داده می‌شود و سهم به فروش می‌رسد تا دو روز کاری زمان لازم است تا شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار(سمات) پول را به حساب کارگزاری واریز کند. او ادامه داد: شرکت‌های کارگزاری باید یک روز کاری پس از دریافت پول از حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، مبلغ را به فروشنده انتقال دهند، در غیر این صورت سهامداران می‌توانند در سامانه شکایت، موضوع را مطرح کنند و اگر تعداد شکایت‌ها زیاد باشد شرکت کارگزاری موردنظر اخطار دریافت خواهد کرد.
مدیر نظارت بر کارگزاران افزود: این سامانه با هدف تسریع و تسهیل در اجرای فرآیندهای مرتبط با ثبت و رسیدگی به شکایت‌ها از فعالان بازار سرمایه، اعم از تشکل‌های خود انتظام، نهادهای مالی و ناشران اوراق بهادار با رویکرد مکانیزاسیون، طراحی شده است این سامانه شکایت‌ها را ثبت می‌کند و اگر تعداد شکایت‌ها از یک کارگزاری زیاد شود به شرکت اخطار داده می‌شود. به گفته عطایی، در این سامانه، همه اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند شکایت خود از فعالان بازار سرمایه را بدون محدودیت زمانی و جغرافیایی و از طریق سامانه شکایت‌ها برای سازمان بورس ارسال کنند. آنها حتی می‌توانند با مراجعه به سامانه از آخرین وضعیت درخواست‌های ارسالی خود مطلع شوند.
او افزود: نظارت مستمر این اداره بر شکایت‌های واصل شده و انجام اقدامات لازم اعم از استعلام، تشکیل جلسه با متشاکی، تشکیل جلسات مشورتی داخل سازمان، ارائه گزارش و... برای رسیدگی به شکایت‌ها و تهیه پاسخ در مجموع می‌تواند ارتباط خوبی را میان عموم سرمایه‌گذاران و سهامداران با سازمان بورس و اوراق بهادار برقرار و در نهایت موجب کاهش ناهنجاری‌ها در بازار شود.
مدیر نظارت بر کارگزاران سازمان بورس گفت: اگر سهامداری به اختصاص نیافتن سود برای تاخیر واریزی شکایتی دارد می‌تواند در این سامانه آن را ثبت کند. «هیات داوری بورس و اوراق بهادار» یک سامانه هوشمند ارتباطی است که مراجعه‌کنندگان به آن می‌توانند با تقدیم دادخواست مربوط به این درگاه یا دبیرخانه سازمان، ضمن برخورداری از امکانات در نظر گرفته شده از رسیدگی تخصصی و سریع این سامانه استفاده کنند.
تازه‌واردان قبل از ورود، الفبای بورس را آموزش ببینند
مدیر عامل کارگزاری سهام پژویان شایان، در این باره گفت: سهامداران پیش از ورود به بورس باید الفبای این بازار را آموزش ببینند تا دچار مشکل بعدی نشوند. محمد ابراهیم قربانی فرید ادامه داد: قبل‌تر سهامداران پس از فروش سهم خود تا سه روزکاری باید صبر می‌کردند که وجه به حسابشان واریز شود، اما با روش جدید که ۶ ماه است اجرایی شده واریز وجه به حساب شخص ۲ روز کاری زمان می‌برد. در صورتی که مغایرتی در اطلاعات حساب بانکی وجود داشته باشد مبلغ در حساب کارگزاری خواهد ماند تا فروشنده مشکل مغایرت را برطرف کند. قربانی فرید افزود: در صورتی که فروشنده سهام اطلاعی از امکان ثبت درخواست وجه نداشته باشد، مبلغ تا زمان درخواست وجه در حساب کارگزاری خواهد ماند.
ایجاد ادبیات مشترک بین نهاد ناظر، کارگزاری ها و مشتریان
ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سرمایه در واکنش به دیرکرد واریز وجه در برخی از کارگزاری‌ها گفت: اگر مشتری سفارش درخواست وجه را زده باشد و مبلغ واریز نشود از طریق نهادهای نظارتی می‌تواند شکایت را ثبت کند. او ادامه داد: بعضی کارگزاری‌ها برای برخی از مشتریان خود سیستمی طراحی کرده‌اند که در زمان‌هایی که مانده حساب مثبت باشد بابت آن به مشتری سود اختصاص می‌دهد. به این صورت که در این شرایط با مانده مثبت واحد‌های سرمایه‌گذاری خریداری می‌کنند که در آمد ثابتی دارد و به آن سود تعلق می‌گیرد. او ادامه داد: درخواست وجه به‌صورت اینترنتی و تلفنی است و از آنجا که سهامداران جدیدی به واسطه رونق بازار و سهام عدالت وارد بازار سهام شده‌اند جا دارد سیاست‌گذاران بورس ادبیات مشترکی بین نهاد ناظر، کارگزاری‌ها و مشتریان به وجود بیاورند.
دنیای اقتصاد