چند سالی است که به علت تاکید قابل تامل مقام معظم رهبری و همچنین تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، موضوع جایگزینی صادرات غیرنفتی بر صادرات نفت مطرح است.
همین موضوع منجر می‌شود که کارشناسان امر تجارت، موارد متعددی را برای جایگزینی صادرات نفتی مطرح کنند. صادرات محصولات کشاورزی که از درصد قابل توجهی در امر صادرات هم برخوردار یکی از این موارد است.
ایران در جای جای خود که به کشور چهار فصل مشهور است، توانمندی کشت انواع محصولات کشاورزی از میوه تا غلات را داراست. حال برای بررسی این موضوع به سراغ متخصصان این امر رفته‌ایم.
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه چالش‌های پیش روی صادرات کماکان پابرجاست، اظهار کرد: با توجه به تحریم‌های ظالمانه و کمبود حمل و نقل دریایی و ریلی، صادرکنندگان با چالش‌هایی در بخش صادرات روبرو هستند.
وی با تاکید بر حفظ مویرگی صادرات محصولات کشاورزی افزود: در شرایط تحریم، حمایت ویژه‌ای از صادرات مویرگی محصولات کشاورزی باید صورت گیرد تا نقش توسعه صادرات پررنگ شود، اما لازمه تحقق این امر رفع موانع پیش روی صادرات و اعطای تسهیلات ویژه به صادرکنندگان است.
نورانی با بیان اینکه اتخاذ تصمیمات مختلف برای صادرات در اتاق‌های دربسته کار معقولی نیست، گفت: صادرکننده ارز حاصل از صادرات را باید به کشور بازگرداند، اما روش بازگشت آن را باید از صادرکننده پرسید که از چه طریقی می‌تواند ارز را وارد کشور کند.
این مقام‌مسئول ادامه داد: در شرایط کنونی از صادرکننده راهکارهای توسعه صادرات و ارزآوری را باید پرسید چرا که در زمان صلح مشکلی برای نقل و انتقال ارزی وجود ندارد.
وی با تاکید بر اجرای سیاست صادرات در ازای واردات بیان کرد: در حال حاضر سیاست واردات در مقابل صادرات کارایی ندارد چرا که در زمان صلح این قانون به جا نیست.
صادرات محصولات کشاورزی نیازمند کانتینرهای یخچالی
نورانی ادامه داد: با توجه به بسته بودن مرزها و موانع پیش روی نقل و انتقال ارز ، سیاست صادرات در ازای واردات دیگر نیازی به نقل و انتقال ارزی ندارد، اما شفاف‌سازی در این‌خصوص نباید صورت گیرد چرا که دشمن مسیرهای باز پیش روی ما را می‌بندد.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی کمبود کانتینرهای یخچالی را یکی از چالش‌های اصلی حمل و نقل دریایی و جاده‌ای دانست و گفت: بارها اعلام کرده‌ایم که کشور نیاز به واردات ۴ تا ۵ هزار کانتینر یخچالی دارد تا تسریع در بحث حمل‌و‌نقل صورت گیرد.
وی ادامه داد: با توجه به آنکه ۳۰ تا ۳۵ درصد اشتغالزایی در بخش کشاورزی و صنایع جانبی است، از این رو توسعه صادرات تنها با جهش تولید به شمار می‌رود.
مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران با اشاره به اینکه فرصت‌های بی‌نظیری پیش روی صادرات است، اظهار کرد: با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیم ۴ فصل، پتانسیل بالایی در تولید محصولات کشاورزی داریم که متاسفانه تاکنون به پایداری و ثبات در صادرات نرسیدیم.
وی افزود: با وجود نبود اطلاع دقیق از فرصت‌های صادراتی و بازارهای هدف و متغیر بودن قوانین کشور صادرات با چالش‌هایی روبروست که انتظار می‌رود مرزهای خشکی بازارهای اطراف که فرصت‌های خوبی برای صادرات است، شناسایی شود که متاسفانه در بسیاری از مواقع به دیپلماسی ما اهمیت داده نمی‌شود.
شادلو با انتقاد از این مسئله که وزارت امور خارجه جنبه سیاسی را دنبال می‌کند، بیان کرد: در بسیاری از مواقع محدودیت و لغو صادرات منجر به از دست دادن بازارهای هدف می‌شود، این درحالی است که صادرکنندگان بازارهای صادراتی را با مشکلات متعددی بدست آوردند.
نایب رئیس اتحادیه باغداران با اشاره به اینکه صادرات محصولات کشاورزی جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی است، بیان کرد: در شرایط فعلی تحریم که صادرات نفت خام متوقف است، برای تامین ارز مورد نیاز و توسعه یافتگی نیاز است که از حداکثر فرصت های صادراتی استفاده کنیم.
تولید صادرات محور رمز جایگزینی صادرات محصولات کشاورزی بر نفت
علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه توسعه صادرات نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم است، اظهار کرد: توسعه صادرات محصولات کشاورزی و جایگزینی با درآمدهای نفتی تنها با ایجاد زیرساخت‌های لازم همچون تولید بر مبنای ثبت سفارش، ارتقای کیفیت و رعایت استانداردهای لازم تولید صورت می‌گیرد.
وی افزود: اگر کشاورزان تولید کنند تا در صورت فراهم بودن شرایط صادراتی آن را به بازارهای هدف صادرکنند، هیچ گاه شاهد حضور پررنگ در بازارهای هدف نخواهیم بود و به عبارت دیگر تا زمانیکه تولید صادرات محور صورت نگیرد، نمی‌توان امیدی به توسعه صادرات غیرنفتی داشت.
خان محمدی با تاکید بر تولید صادرات محور بر مبنای ثبت سفارش و کیفیت بیان کرد: با ایجاد زیرساخت‌های لازم و به روز کردن صنایع تبدیلی، تکمیلی و بسته بندی و ناوگان حمل و نقل می توان در بازارهای هدف حرفی برای گفتن داشت.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی ادامه داد: با اجرای کشاورزی قراردادی و الگوی کشت دیگر نیازی به درآمدهای نفتی نداریم که متاسفانه تاکنون بر روی زیرساخت‌ها کار نکردیم.
با توجه به پتانسیل بالای تولید محصولات کشاورزی، امکان تامین نیاز کشورهای همجوار به سهولت وجود دارد. این امر بیانگر این است که صادرات محصولات کشاورزی قطعا ارز آوری خوبی برای کشور خواهد داشت.
باشگاه خبرنگاران جوان