از اواخر سال گذشته تاکنون، بازار مرغ هرازگاهی به بهانه‌های مختلف دچار نوساناتی می‌شود به‌طوریکه خبری از عرضه با نرخ مصوب نیست که این امر مشکلات متعددی را برای خانوارها ایجاد کرده است.
علی‌رغم آنکه قرارگاه ساماندهی مرغ در فروردین امسال قیمت مصوب هر کیلو مرغ گرم برای مصرف‌کننده را ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان اعلام کرد، اما عرضه با این نرخ دوام زیادی نیاورد و مجدد قیمت در سطح بازار به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده که بسیاری از مسئولان افزایش نرخ مصوب ذرت و کنجاله سویا و کرایه حمل و نقل را دلیل اصلی این موضوع عنوان می‌کنند.
بررسی‌های میدانی از سطح بازار نشان می‌دهد که هر کیلو مرغ با نرخ ۳۲ تا ۳۷ هزار تومان در مغازه‌های پروتئینی به فروش می‌رسد و به‌رغم ممنوعیت قطعه‌بندی، همچنان سینه، فیله، کتف، جوجه کباب زعفرانی و ... در سایه کمبود نظارت‌ها با نرخ‌های بالایی عرضه می‌شود.
برمبنای برنامه ستاد تنظیم بازار، ماهانه حداقل ۱۲۵ میلیون قطعه جوجه‌ریزی در واحدهای مرغداری باید صورت گیرد که بنابر آمار ماه‌های اخیر میزان جوجه‌ریزی تحت تاثیر عوامل مختلف همچون افزایش قیمت جوجه و سایر نهاده‌های تولید کمتر از این میزان بوده که تلفات ناشی از تنش‌های گرمایی و افت وزن‌گیری در فصل گرما هم مزید بر علت شده تا میزان عرضه مرغ در بازار کاهش یابد که پشتیبانی امور دام با استفاده از ذخایر مرغ منجمد به دنبال تنظیم بازار است. درحالیکه مسئولان تشکل‌ها اذعان می‌کنند تا زمانیکه نرخ مصوب مرغ اصلاح نشود، نابه سامانی‌های قیمت مرغ، کمبود عرضه و در نهایت خروج مرغداران از گردونه تولید یکی پس از دیگری بواسطه زیان در فروش ادامه خواهد داشت.
حال به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم تا از آخرین دلایل نابه سامانی‌های قیمت مرغ در بازار، میزان جوجه‌ریزی، تاثیر گرانی سایر محصولات پروتئینی بر میزان مصرف با خبر شویم:
مشکلات شبکه توزیع علت اصلی التهابات قیمت مرغ در بازار/ قیمت‌گذاری دستوری، بازار مرغ را متشنج کرد
برومند چهار آیین رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی مادر تخصصی توسعه صنعت طیور با اشاره به گلایه‌های مرغداران نسبت به تاخیر در توزیع نهاده‌های دامی اظهار کرد: واحدهای مرغداری که طی ۴۰ تا ۵۰ روز اخیر، نهاده مورد نیاز خود را از سامانه بازارگاه خریداری کرده‌اند، اما هنوز ذرت و کنجاله به مرغداران تحویل داده نشده است که همین موضوع تولیدکنندگان را مجبور به خرید از بازار آزاد کرده است.
وی قیمت کنونی هر کیلو کنجاله سویا در بازار آزاد را ۷ هزار و ۴۰۰ تا ۷ هزار و ۵۰۰ تومان و ذرت را ۵ هزار تومان اعلام کرد و افزود: بنابر اذعان مسئولان نهاده به میزان کافی وارد شده، اما در بنادر رسوب کرده است و ترخیص آن با اما و اگرهای زیادی روبروست به طوریکه امکان دارد بعد از دوره پرورش، نهاده بدست مرغدار برسد.
چهارآیین ادامه داد: علی رغم افزایش هزینه‌های تولید، مرغدار با نرخ مصوب ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان اقدام به توزیع مرغ در بازار می‌کند، اما انحرافات توزیع بعد از کشتارگاه منجر به عرضه مرغ با نرخ‌های ۲۷، ۲۸ و ۳۰ و بعضا بالاتر در بازار می‌شود.
این مقام مسئول مشکلات ناشی از پخش شبکه مویرگی را از دیگر التهابات بازار در تمامی کالاها از جمله مرغ دانست و گفت: هیچ مرغداری نمی‌تواند یک گرم مرغ زنده را بالاتر از نرخ مصوب بفروشد و چنانچه این کار را انجام دهد، سهمیه بازارگاه و جوجه‌ریزی بسته می‌شود؛ بنابراین مرغدار چاره‌ای جز تحویل مرغ در این‌مسیر ندارد. هر چند واقعیت امر آن است که قیمت تمام شده بالاتر از نرخ مصوب است.
رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی مادر تخصصی صنعت طیور افزود: بنابر آمار از ۱۱ فروردین به بعد، قیمت نهاده‌های تولید از جمله ذرت، سویا، حمل و نقل، ریز مغذی و واکسیناسیون بشدت افزایش یافت که این امر در هزینه تمام شده تولید تاثیر بسزایی داشت. هر چند در همان مقطعی که قرارگاه نرخ ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان هم اعلام کرد، تشکل‌ها این نرخ را قبول نداشتند و معتقد بودند که قیمت ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان واقعی است.
وی در شرایط فعلی قیمت منطقی هر کیلو مرغ زنده را ۲۱ هزار تومان و مرغ گرم را ۲۷ هزار تا ۳۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت: در حال حاضر مرغدار گوشتی به سبب عرضه مرغ با نرخ مصوب متحمل زیان است.
چهارآیین درباره آینده بازار مرغ بیان کرد: برآوردها حاکی از آن است که جوجه‌ریزی تا پایان تیر به ۱۰۰ میلیون قطعه رسید که با این وجود نسبت به خرداد ۱۰ میلیون قطعه کمتر است، اما به طور کلی این میزان جوجه‌ریزی برای کشور قابل قبول است و تنها حاشیه‌های وارده به صنعت مرغداری التهاباتی ایجاد کرده که ورود دولت به این بازار رقابتی و برخورد با تولیدکننده به این موضوع دامن زده است.
این مقام مسئول ادامه داد: با توجه آنکه قیمت تمام شده بالاتر از نرخ مصوب فعلی است، از این رو مرغدار در فروش هر کیلو مرغ ۴ هزار تومان زیان می‌کند که با این وجود پیش‌بینی می‌شود که با مشکل کمبود مرغ در بازار روبرو شویم.
وی با اشاره به اینکه تامین مرغ به میزان کافی مقدور نیست، افزود: با کاهش قدرت خرید خانوار و اثر کالای جایگزین، تمامی فشارها متحمل بازار مرغ است که این موضوع در کنار افت وزن‌گیری در فصل گرما منجر به کاهش ۲۵ هزارتنی عرضه مرغ در بازار شده است.
رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی مادر تخصصی صنعت طیور در واکنش به کیفیت پایین نهاده دامی بیان کرد: در حال حاضر ۹۰ درصد ذرت وارداتی مربوط به اوکراین است، درحالیکه قبلا ذرت از برزیل وارد می شد که کیفیت بهتری داشت که با وجود کیفیت پایین ذرت و کنجاله سویا، تلفات نسبت به مدت مشابه سال قبل به بیش از ۲ برابر رسیده است که این موضوع موجب شده تا با کمبود عرضه مرغ در بازار داخل روبرو شویم.
وی با بیان اینکه کاهش قدرت خرید مردم یک شبه حل نمی‌شود، افزود: در حال حاضر دولت با توزیع مرغ منجمد بدنبال ایجاد تعادل در بازار است چرا که یک شبه نمی‌توان مشکل قدرت خرید مردم را حل کرد تا آنها بتوانند به سراغ دیگر منابع پروتئینی روند.
چهارآیین از استمرار کاهش وزن‌گیری و تلفات ناشی از فصل گرما تا ۱۵ شهریور خبر داد و گفت: در اغلب نقاط کشور وزن گیری هر قطعه جوجه در فصل گرما ۲۵۰ گرم کاهش می‌یابد که این امر بیانگر کاهش ۲۵ هزار تنی عرضه در هر ماه است که با کاهش قدرت خرید و اثر کالای جایگزین، نوسانات بازار ادامه خواهد داشت.
این مقام مسئول ادامه داد: در فصل گرما با کاهش وزن‌گیری و افزایش تلفات به جای آنکه ۲۳۰ هزار تن گوشت مرغ در بازار توزیع شود، ۲۰۰ هزار تن عرضه شده است که این امر کاهش ۱۰ درصدی عرضه در هر ماه را نشان می‌دهد.
چهارآیین با بیان اینکه ۴ میلیون تن نهاده دامی در بنادر رسوب کرده است، تصریح کرد: با توجه به مشکلات ترخیص، این میزان نهاده در معرض آلودگی‌های محیطی قرار دارد که این موضوع در کاهش کیفیت تاثیر‌گذار است.
زنگ خطر تعطیلی ۵۹ درصد واحدهای مرغداری به صدا درآمد
محمد یوسفی رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی، با اشاره به اینکه کمبودی در تولید مرغ نداریم، اظهار کرد: با توجه به مشکلات سیستم توزیع، قیمت مرغ از شمال تا جنوب شهر متفاوت است.
وی افزود: با مدیریت سیستم توزیع دیگر نیازی به نظارت بر سطح مغازه‌ها نیست چرا که در شرایط فعلی مشکلات سیستم توزیع موجب شده قیمت مرغ در مغازه‌ها تا ۳۵ هزار تومان به فروش برسد.
یوسفی با بیان اینکه ماهانه طبق برنامه ۱۲۵ تا ۱۳۰ میلیون قطعه باید جوجه‌ریزی شود، گفت: با توجه به آنکه جوجه یکروزه موجود زنده است، از این رو افزایش یا کاهش تولید و جوجه‌ریزی ماهانه ۱۱۵ تا ۱۴۰ میلیون قطعه امری طبیعی است.
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی ادامه داد: با توجه به جوجه‌ریزی ماهانه ۱۱۵ تا ۱۴۰ میلیون قطعه، ۱۷۰ هزار تن گوشت مرغ در یک‌ماه تولید می‌شود و در مواقعی که تولید مازاد بر نیاز داخل است، پشتیبانی امور دام مازاد تولید را باید خریداری و ذخیره‌سازی کند تا در مواقع کمبود و التهاب قیمت در بازار عرضه کند.
وی از توزیع روزانه ۶ هزار و ۵۰۰ تا ۷ هزار تن مرغ خبر داد و گفت: با توجه به ممنوعیت قطعه‌بندی در فروشگاه ها، این میزان جوابگوی نیاز کشور است. هر چند برخی مغازه‌داران اقدام به قطعه‌بندی می‌کنند که تخلف است.
این مقام مسئول ادامه داد: اگر تمام نیاز مرغدار همچون جوجه ، دان و سایر نهاده‌های تولید بر مبنای جوجه‌ریزی ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون قطعه با نرخ مصوب تامین شود، امکان برآورد هزینه‌های تولید وجود دارد، چنانچه ۵۰ درصد دان با نرخ مصوب و ۵۰ درصد بازار آزاد تامین شود، امکان برآورد نرخ مشخص به دلیل نوسانات نهاده در بازار سیاه وجود ندارد.
یوسفی درباره آینده بازار مرغ بیان کرد: اگر تا ۲ ماه آینده وضعیت دان به سامان نرسد، ۵۹ درصد مرغداری‌ها تعطیل می‌شود، بنابراین دولت باید تصمیماتی مبنی بر تامین دان با نرخ مصوب بیندیشد.
رئیس انجمن پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی ادامه داد: با توجه به شرایط کمبود و گرانی دان هشدارهای لازم را داده‌ایم که امیدواریم دولت بتواند نیاز مرغداران را برطرف کند تا وضعیت دامداران برای مرغداران تکرار نشود.
وی با اشاره به اینکه عرضه مرغ با نرخ بالاتر از مصوب ارتباطی به مرغدار ندارد، بیان کرد: در حال حاضر دستگا‌ه‌های نظارتی کنترل شدیدی برمرغداری‌ها انجام می‌دهند به طوریکه ضمن کنترل میزان تلفات پایان دوره، مابقی مرغ تولیدی باید تحویل داده شود، در غیراین صورت امکان جوجه‌ریزی و خرید نهاده وجود ندارد.
رهاشدگی بازار مرغ پس از کشتار/قیمت مصوب فعلی جوابگوی هزینه تولید نیست
حبیب اسداله نژاد نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی، از رها شدگی بازار مرغ پس از کشتار خبر داد و اظهار کرد: وقتی مرغدار، محصول خود را به نرخ مصوب عرضه می‌کند، هیچ دلیلی وجود ندارد که به دست مصرف‌کننده با قیمت‌های بسیار گران‌تر برسد.
وی افزود: با توجه به آنکه مرغداران به تکالیف خود مبنی بر عرضه مرغ با نرخ مصوب عرضه می‌کنند، از این رو ایرادات و اشکالات بازار ناشی از این است که ساز و کاری برای مسیر کشتارگاه تا عرضه تعریف نشده است و در این مسیر با انحراف شدید رو به رو هستیم.
اسداله نژاد در واکنش به عرضه مرغ بالاتر از نرخ مصوب در بازار بیان کرد: در حال حاضر مرغداران مرغ تولیدی را با نرخ مصوب یا حداکثر ۵۰۰ تومان بالاتر از قیمت مصوب عرضه می‌کنند که با این وجود عرضه با نرخ‌های فعلی در بازار منطقی نیست.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه گرانی مرغ بر کاهش قدرت خرید خانوار تاثیر بسزایی دارد، بیان کرد: با توجه به تاثیر‌پذیری گرانی مرغ بر میزان خرید، مرغداران موافق این موضوع نیستند، اما زمانیکه که قیمت مولفه‌های تولید همچون ذرت، کنجاله، دان آماده و حمل و نقل تغییر می‌کند، چاره‌ای جز اصلاح قیمت نیست.
وی در پایان تصریح کرد: در حال حاضر بازار شرایط خوبی ندارد چرا که مدیریت دقیقی بر بازار صورت نمی‌گیرد که انتظار می‌رود در دولت آینده توجه جدی به مقوله تولید مرغ به عنوان کالای استراتژیک صورت گیرد.
اواخر سال گذشته بازار مرغ دچار نوسانات شدیدی شد که دولت برای کنترل بازار این کالا، قرارگاه ساماندهی مرغ را تشکیل داد و پس از بررسی هزینه تمام شده در ۱۷ فروردین، نرخ مصوب مرغ را اعلام کرد که متاسفانه چندی نگذشت که بازار مرغ تحت تاثیر عوامل مختلف دچار نابه سامانی شد که تلفات ناشی از تنش‌های گرمایی و افت وزن‌گیری در فصل گرما هم مزید بر علت شده تا عرضه کاهش یابد که با وجود ازدیاد تقاضا ناشی از گرانی سایر محصولات پروتئینی و کاهش جوجه‌ریزی در واحدهای مرغداری بواسطه گرانی هزینه‌های تولید، معلوم نیست چه بر سر آینده صنعت مرغداری و تامین مرغ مورد نیاز کشور آید.
باشگاه خبرنگاران جوان