در حالی که با حمله روسیه به اوکراین در ابتدای ۲۰۲۲ بهای گندم جهش قیمتی بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای را در ابتدای سال گذشته میلادی تجربه کرد، حال در ابتدای سال جدید، قیمت این غله طلایی به سطح قیمتی پیش از جنگ رسیده است. ۲۰۲۲، سالی پر از چالش برای موادغذایی بود؛ اما به‌‌‌نظر می‌رسد توافق اودسا بین روسیه و اوکراین برای صادرات موادغذایی اوکراین توانسته است تنش‌‌‌های بازار گندم و سایر محصولات را کاهش دهد. با این حال، نااطمینانی درباره عرضه صادرکنندگان اصلی موجب شده است تا بهای گندم از ابتدای ماه دسامبر دوباره روند افزایشی را در پیش بگیرد. همچنین بهای سویا به دلیل خشکسالی در آرژانتین و احتمال افزایش تقاضای چین به بالاترین سطح قیمتی در چند ماه گذشته رسیده است.
افزایش جزئی بهای گندم
2022، سالی پرنوسان برای بازار موادغذایی بهخصوص گندم بود. حمله نظامی روسیه به اوکراین در ابتدای سال میلادی گذشته، شوک عظیمی به عرضه انواع موادغذایی بهخصوص گندم وارد کرد. روسیه و اوکراین از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم دنیا هستند. تا پیش از آغاز جنگ، این دو کشور مسوول تامین حدود یک‌سوم گندم جهان بودند. درگیری این دو کشور نگرانی‌ها درباره اختلال در زنجیره تامین موادغذایی را افزایش داد و در نهایت به جهش قیمتی گندم و بسیاری از موادغذایی منجر شد. این مساله حتی بر بهای کودهای کشاورزی تاثیر گذاشت؛ چراکه روسیه از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کودهای شیمیایی است.
همچنین افزایش قیمت گاز پس از تشدید تنش بین غرب و روسیه، موجب شد تا تولیدکنندگان کود در اروپا نیز با چالش مواجه شوند؛ مساله‌ای که در نهایت موجب تهدید امنیت غذایی در جهان شد. پس از چندماه از آغاز جنگ بین این دو کشور قراردادی موسوم به توافق اودسا شکل گرفت. به موجب این توافق، اوکراین می‌‌‌توانست گندم صادراتی خود را از طریق کریدور تجاری امن با کشتی‌‌‌های حامل موادغذایی از بنادر دریای سیاه به سایر کشورها بفرستد. پس از اجرای این قرارداد با وجود نوسانات مختلف، بازار گندم در مسیر کاهشی قرار گرفت. همچنین رکورد برداشت گندم روسیه در 2022 و افزایش تولید مزارع گندم در آمریکای شمالی به‌‌‌دلیل کاهش تقاضای سویا در چین به کمک تعدیل عرضه و تقاضای جهانی شتافت.
بهای معاملات آتی گندم در بورس‌کالای شیکاگو طی 30دسامبر به 9/ 7دلار به‌ازای هر بوشل رسید. این سطح قیمتی حدود 40درصد کمتر از سقف تاریخی قیمت گندم در این بورس در اواسط مه سال میلادی گذشته است. همچنین به سطح قیمت‌ها در اوایل سال 2022 بسیار نزدیک است. با این حال، احتمال عرضه نامشخص تولیدکنندگان اصلی موجب شده است تا قیمت این غله طلایی از اواسط ماه دسامبر در مسیر افزایشی قرار گیرد. از ابتدای ماه میلادی گذشته تاکنون بهای گندم حدود 8درصد افزایش داشته است. همچنین وقوع توفان زمستانی در ایالات‌متحده نگرانی‌ها را درباره تخریب مزارع گندم و سایر موادغذایی افزایش داده است.
کاهش شدید دما در این ناحیه چالشی موقتی برای تولید موادغذایی به وجود آورده است. به گزارش رویترز، کشاورزان گندم نگرانند که کاهش دمای هوای و یخبندان باعث تخریب محصولات فاقد لایه محافظ در برابر برف شود. همچنین فروشندگان غلات گفتند که کشاورزان به‌‌‌دلیل آب‌وهوای بد، علاقه‌‌‌ای به معامله جدید برای فروش ذرت یا سویا نشان نمی‌‌‌دهند.
بازار سویا
با افزایش نگرانی‌ها درباره عرضه سویای آرژانتین، سومین کشور صادرکننده بزرگ سویا در جهان، بهای این محصول همچنان در مسیر افزایشی قرار دارد. بهای معاملات آتی سویا در بورس‌کالای شیکاگو به بیش از 15دلار به‌ازای هر بوشل رسید. این سطح قیمتی از ماه ژوئن تاکنون مشاهده نشده بود. همچنین بازار این محصول در چندماه گذشته حدود 11درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. علاوه بر کاهش عرضه آرژانتین به‌‌‌دلیل شروع فصل خشکسالی، انتشار افزایش تقاضا از سمت مصرف‌کننده اصلی یعنی چین نیز از افزایش قیمت‌ها حمایت کرد. دومین اقتصاد بزرگ دنیا، پس از افزایش نارضایتی‌‌‌ها از سیاست کروناصفر، از ماه گذشته تاکنون بهتدریج بسیاری از محدودیت‌های کووید-19 را لغو کرده است. بنابراین پیشبینی می‌شود که تقاضا در این کشور برای سویا نیز بهتدریج افزایش پیدا کند. با این حال سطح قیمت این محصول حدود 12درصد از اوج قیمتی آن در اواخر مه2022 کمتر است.
افزایش بارندگی در آرژانتین
کاهش بارندگی و افزایش خشکسالی در آرژانتین از دیگر چالش‌‌‌های بازار موادغذایی در 2022 بود. آرژانتین بزرگ‌ترین صادرکننده روغن سویا در جهان و سومین صادرکننده ذرت و سویاست. کمبود بارندگی و آب‌وهوای بد میزان برداشت محصولات کشاورزی از جمله سویا و گندم پیش‌بینی‌شده را کاهش داده است. حال اما بورس غلات بوینوس‌آیرس هفته گذشته در گزارشی اعلام کرد، بارش‌‌‌های فراوان برای اولین بار در ماه‌‌‌های اخیر به کمک کشاورزان این کشور خواهد آمد؛ چراکه خشکسالی تاریخی بسیاری از کشاورزان این کشور را از کاشت در مزارع خود بازداشته است. همچنین این بورس اعلام کرد که بارندگی‌‌‌ها به کشاورزان اجازه می‌دهد تا کاشت بیش از 20هزار هکتار سویا را به پایان برسانند. کشاورزان آرژانتینی تاکنون حدود 60درصد از 7/ 16میلیون هکتار برنامه‌ریزی‌شده را کشت کرده‌‌‌اند.
کاشت ذرت اما بیش از 8درصد کمتر از سطح سال گذشته است و تنها 50درصد از میزان تخمین زده‌شده کاشته شده است. در این گزارش آمده است، از برداشت تخمینی 12میلیون تن گندم در این کشور نیز حدود 78درصد آن انجام شده است. پیشبینی می‌شود برداشت این کشور که به‌شدت تحت‌تاثیر خشکسالی است، کمی بیشتر از 22میلیون تن گندم تولیدشده بین 2021 تا 2022 باشد. آرژانتین تامین‌کننده کلیدی گندم در جهان است و عمده محصول خود را به برزیل و اندونزی ارسال می‌کند.
دنیای اقتصاد