امیر هامونی مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران در برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره اقدامات انجام شده برای آرامش بخشی به بازار ارز و طلا گفت: سرمایه‌گذاران و متقاضیانی ارز که تقاضای آنها رسمی و مولد نیست، احتیاط زیادی کنند و نوسانات این روزها را در نظر گیرند، زیرا احتمال نوسانات کاهشی و منفی شدن بازار بسیار زیاد است.
وی با اشاره به هدف راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا، توضیح داد: مرکز مبادله بازار ارز و طلا ایران یک نهادسازی بسیار بزرگ در حوزه بازار پول و ارز کشور است. کارشناسان و نخبگان اقتصادی می‌دانند که جداسازی نهاد ناظر از نهاد مجری و تصدی‌گری که تحت عنوان تجزیه و تفکیک نظارت از اجرا که در قانون اصل ۴۴ هم به آن اشاره شده است یکی از اهداف بسیار مهم بانک مرکزی بوده و می‌تواند منشأ تحول باشد. بانک مرکزی پیش از این هم در نظارت و هم در عملیات و اجرا فعال بوده است. با راه اندازی مرکز مبادله نهاد ناظر، تنظیم‌گر و به نوعی رگولاتور بازار پول و ارز و طلا از نهاد مجری جدا می‌شود.
مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران در ادامه اضافه کرد: آقای دکتر فرزین تقریباً از یک ماه گذشته قول راه اندازی این مرکز را داده بودند، در یک طرح بسیار فشرده در طی ۲۷ روز این مرکز راه‌اندازی شد و در حال حاضر شاهد راه اندازی تالار حواله ارز و تالار ارز خدماتی در بازار مرکز مبادله هستیم و در حالی که پیش از این تنها اسکناس در این بازار معامله می‌شد، پس از این علاوه بر اسکناس، حواله، طلا، شمش، مسکوکات طلا، ابزارها و نهادهای پولی و مالی مبتنی بر این‌ها می‌تواند در بازار رونمایی شود.
هامونی درباره تأثیر این مرکز بر بازار گفت: تأثیر دوگانه‌ای خواهد داشت. جداسازی نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ که قبلاً برای کالاهای اساسی (دارو و تجهیزات پزشکی) اعلام شده از نرخ‌هایی که می‌تواند بر اساس عرضه و تقاضا برای کالاهای غیر اساسی کشف شود، یک تأثیر آن بوده است. این کار روند را شفاف می‌کند و عرضه‌ها را سنگین‌تر کرده است. در این مدت شاهد حجم معاملات بسیار خوبی در بازار بوده‌ایم، و بر عرضه ارز پتروشیمی، فولاد و معادن، مس تأثیر مستقیم گذاشته است.
وی افزود: تأثیر غیرمستقیم آن بر بازارهای موازی از جمله بازار سرمایه است. در همین مدت کوتاه با توجه به اینکه پیش از این ارز پتروشیمی‌ها در سامانه نیما معامله می‌شد و اکنون به بازار دوم آمده است، این مسئله توانسته بازار سرمایه را هم رونق دهد، در همین مدت هم شاهد افزایش رشد بازار سرمایه هستیم که امید می‌رود یک رشد پایدار و متعادلی باشد که به بازار سرمایه مولد و اشتغالزایی کمک کند که سرمایه‌ها را از بازارهای غیر مولد مانند ارز، طلا، مسکن به سمت بازار سرمایه آورد و بازار مالی رونق گیرد و فشار از بخش واقعی اقتصاد برداشته شود و بازار مالی را هم به رونق برساند.
این مقام مسئول در ادامه تاکید کرد: تالار ارز خدماتی با هدف پاسخ به نیازهای ارزی واقعی که پاسخ داده نشده، راه اندازی شده است. یکسری نیازهای واقعی بوده که معمولاً به دلیل شرایط و فرایند طولانی که در بازار بوده ارز را دیر تحویل می‌گرفتند یا سرفصل خاص برای موارد مورد نظر آنان دیده نشده بود. این گروه طبیعتاً به کف بازار غیر رسمی مراجعه می‌کردند و از دلال و سفته‌باز ارز می‌خریدند. یکی از اهداف این است که تالار ارز خدماتی نیاز واقعی را پاسخ دهد، به همین منظور در کمیسیون ارز و هیأت عامل بانک مرکزی سرفصل‌هایی که نیاز واقعی دارند اعم از ارز مسافری، دانشجویی، بیماران، فدراسیون‌های ورزشی، فرصت‌های مطالعاتی، عضویت در مجامع بین المللی برای مؤسسات و شرکت‌ها همگی احصا شده و ۶۳ سرفصل وجود دارد.
هامونی ادامه داد: عرضه ارز مسافری در چند روز گذشته انجام شده و مسافران هوایی می‌توانند به شعب بانک ملی مراجعه کرده، ریال خود را پرداخت کرده و ثبت نام اولیه را انجام دهند و ارز را پشت گیت فرودگاه بین المللی دریافت کنند. تقریباً ۵۰۰ نفر از روزی که این کار راه افتاده است، مسافرینی هستند که از این طریق ارز خود را دریافت کردند. همینطور دانشجویانی که روز سه شنبه یا چهارشنبه ثبت نام کرده بودند، امروز به ارز خود رسیدند. یکی از برنامه‌هایی که به جد پیگیر هستیم، همین موضوع است و سرفصل‌هایی که اشاره کردم، بسته نشده و به فراخور موضوع استفاده می‌شود.
مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران درباره عملیاتی شدن سرفصل‌ها ابراز کرد: تمام سرفصل‌ها عملیاتی شده است و لیست سرفصل‌ها و اینکه به چه نیازی پاسخ داده خواهد شد، مشخص است. برخی سرفصل‌ها سقف دارد و برخی ندارد. جدول ارز خدماتی مرکز مبادله در فضای مجازی موجود است و با جستجو متقاضیان می‌توانند نسبت به آن اطلاعات لازم را به دست آورند.
وی در خصوص اضافه شدن بر سرفصل‌ها افزود: امروز بحثی درباره حمل و نقل و هزینه‌های آن وجود داشت که بنا شد این مسئله در سرفصل‌ها به بانک مرکزی پیشنهاد داده شود و انشاالله در کمیسیون مصوب کنیم. در این حوزه کاملاً منعطف هستیم تا نیاز واقعی را پاسخ دهیم، زیرا منابع به حد کافی موجود است، فقط نیازها باید به درستی احصا شود. تا این چهار روز در تالار ارز خدماتی ۴ میلیون دلار تقاضا ثبت شده و متقاضی ارز خود را دریافت کرده است، اما در حوزه حواله بیش از ۱.۵ میلیارد دلار در همین چهار روز عرضه و ۹۸۰ میلیون دلار معامله انجام شده است. در تالار حواله بالای ۵۰۰ میلیون دلار عرضه داشتیم که ۴۰۰ میلیون دلار هم در همین چند روز معاملات ثبت و انجام شده است. نرخ هم در این چهار روز از ۳۶ هزار و ۱۰۰ تا ۳۶ هزار ۳۰۰ تومان نوسان داشته، نرخ ارز خدماتی هم با حاشیه‌ای ای که از نرخ بازار حواله کشف می‌شود، نرخ اسکناس که در تالار ارز خدماتی برای مسافر، دانشجویان، اساتید وسرفصل‌های مهم حدود ۴۱ هزار و ۷۰۰ تومان است که این ارز داده می‌شود و بنای بانک مرکزی بر این است که تمام سرفصل‌ها و نیازها را با همین نرخ پوشش دهیم.
هامونی در رابطه کاهش قیمت ارز در آینده چنین توضیح داد: نیازهای واقعی پاسخ داده می‌شود، بنابراین طبیعی است که یکسری با نگاه سفته بازانه ورود پیدا کنند که توصیه می‌کنم واقعاً به نوسانات نرخ بازار ارز توجه کنند. فعلاً بنا نیست تقاضاهای سفته بازی را پاسخ دهیم، اعتقادی هم به آن نداریم، زیرا معتقدیم که در بازار واقعی و مالی که اشتغال زا باشد، سرمایه گذاری انجام شود. واقعاً یکی از راهبردهای اساسی بانک مرکزی است که هدفمند این کار را انجام دهد و در حوزه تالار حواله هم به همین شکل است، فرایندها نیاز به ارتقا دارد، باید تسهیل شود تا بتواند ارز مورد نیاز وارد کننده را از طریق ارز حاصل از صادرات که صادرکننده عرضه می‌کند، تأمین و تخصیص داده شود و به چرخه اقتصادی برگردد.
مدیر پروژه مرکز مبادلات ارز و طلای ایران درباره ارزی که در قاچاق صرف می‌شود، بیان کرد: بحث بازار غیر رسمی، عوامل و اجزا مختلفی دارد. در حال حاضر برنامه همان تقاضاهای واقعی پاسخ داده نشده است، ولی تقاضای سرمایه گذاری و احتیاطی هم در بازار وجود دارد، منتها برای آنها می‌توان ابزار خاص سرمایه گذاری را از طریق صندوق‌های ارزی، صکوک ارزی و ابزارهای مصون از تورم ارائه کرد، چراکه لزوماً این گروه اسکناس ارز را لازم ندارند و بعضاً شاید آن را برای پس‌انداز بگیرند.
هامونی ادامه داد: گواهی سپرده ارزی از مدت‌ها پیش راه اندازی شده و اکنون در شعب بانک‌ها مورد فروش و عرضه قرار می‌گیرد که امیدواریم بتوانیم با کمک بانک مرکزی این را در مرکز مبادله آوریم و شاهد انجام معاملات گواهی سپرده ارزی باشیم.
وی اظهار کرد: ارز مسافری برای اولین بار از طریق خودپردازهای بانکی در فرودگاه‌های بین المللی به مسافر داده می‌شود که یک اقدام نوین به حساب می‌آید و انشاالله از همین هفته ۳۰۰ هزار ربع سکه در مرکز مبادله به صرافی‌ها عرضه می‌شود که از طریق آنها به مشتری‌ها و متقاضیان تا حداکثر ۵ ربع سکه برای هر کد ملی عرضه خواهد شد.
مهر