محمدعلی رضایی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان گیاهان دارویی، فرآورده‌های غذایی و زعفران ایران شرحی از تولید و صادرات زعفران ایران و جایگاه کشور در تجارت جهانی این کالا ارائه کرد و گفت: در سال‌های گذشته وزن تولید زعفران ایران به 500 تن در سال هم می‌رسید. با این حال در سال‌های اخیر این رقم به 300 تا 400 تن کاهش یافته است.
وی افزود: از دو سال پیش تاکنون صادرکنندگان با مشکلاتی مانند برگشت ارز صادراتی و رفع تعهدات ارزی رو‌به‌رو شده‌اند و این امر مسیر صادرات را سخت و هزینه‌بر کرده و سبب افزایش قاچاق زعفران ایران به طور ویژه به افغانستان شده است؛ بالا رفتن هزینه صادرات از مجاری رسمی همچنین از قدرت رقابت ایران در بازار جهانی زعفران کم کرده است.
رضایی ادامه داد: افغانستان عضو سازمان تجارت جهانی است و کشورهای عضو این سازمان در تجارت به دیگر کشورهای عضو از پرداخت مالیات معاف هستند، این امتیاز تجارت زعفران را از افغانستان آسان‌تر می‌کند و در نتیجه زعفران قاچاق شده از ایران با برند افغانستانی در بازارهای جهانی عرضه می‌شود، جالب آنجاست که زعفرانی که از ایران به افغانستان قاچاق می‌شود و با عنوان زعفران افغانستانی در بازار جهانی عرضه می‌شود قیمت کمتری از زعفرانی دارد که با برند ایرانی در بازارهای جهانی عرضه می‌شود.
رئیس اتحادیه زعفران ایران تصریح کرد: متاسفانه دیپلماسی اقتصادی ایران ضعیف است و صادرات زعفران یکی از نقاطی که این ضعف در آن بروز پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: البته اخیرا تعداد رایزن‌های سفارتخانه‌ها بیشتر شده اما باز هم کافی نیست و مشکل دیگر این است که رایزن‌ها از جایگاه محصولات ایرانی آنچنانکه شایسته است در بازار جهانی دفاع نمی‌کنند.
رضایی در ادامه آماری از قاچاق زعفران ایران ارائه کرد و گفت: برآوردها حاکی از اینست که در 9 ماهه امسال حدود 65 تن زعفران از ایران قاچاق شده باشد. مقصد 90 درصد زعفرانی که از ایران قاچاق می‌شود افغانستان است و 10 درصد دیگر هم به کشورهای عربی می‌رود.
وی در ادامه از کاهش تولید زعفران در سال جاری خبر داد و گفت: برداشت زعفران در سال جاری نسبت به سال گذشته 40 درصد کاهش داشته است و این کاهش برآمده از افزایش هزینه تولید، تنش‌های آب و هوایی و کمبود آب در برخی مناطق بوده است.
این کارشناس در ادامه از مصرف سالانه 40 تا 50 تن زعفران در ایران گفت و توضیح داد: زعفران ایرانی از کیفیت بالایی برخوردار است و 90 درصد زعفرانی که در جهان تولید می‌شود محصول ایران است، اما سهم ایران از بازار جهانی زعفران 16 درصد است در حالی که گردش مالی این بازار حدود یک میلیارد و صد میلیون دلار برآورد می‌شود.
وی تصریح کرد: علاوه بر ایران در افغانستان، یونان، اسپانیا، چین و ترکیه هم زعفران برداشت می‌شود اما اسپانیا جایگاه برتر را در بازار جهانی زعفران دارد و به عبارت دیگر بازار جهانی این کالا در دست اسپانیاست با اینکه تولید آن حداکثر به 800 کیلوگرم در سال می‌رسد؛ بیشتر زعفرانی که در بازارهای جهانی به عنوان زعفران اسپانیایی عرضه می‌شود به صورت فله و از مجاری رسمی از ایران به اسپانیا می‌رود. البته پیش‌تر تولید اسپانیا 30 تن در سال بود اما وقتی متوجه شد تامین آن از مسیر واردات ارزان‌تر تمام می‌شود، تولید را کاهش داد.
رضایی در نهایت یادآور شد: تحریم‌های خارجی سهمی 20 درصدی از حضور ضعیف ایران در بازار جهانی زعفران دارند و آنچه بیشتر سبب این اتفاق شده نبود برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و ضعف ارتباطات بین‌المللی کشور است.
ایلنا