ایران با تولید بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا جایگاه بالایی را در تولید این محصول استراتژیک به خود اختصاص داده است اما متاسفانه موانع و چالش‌های متعددی سد راه صادرکنندگان وجود دارد که استمرار این روند جایگاه بزرگترین تولیدکننده این محصول استراتژیک را دچار تزلزل می‌کند.
علی‌رغم آنکه قدمت زعفران ایران به ۳ هزار سال پیش باز می گردد، اما موانع و مشکلاتی همچون بازگشت ارز و پیمان سپاری ارزی موجب شده تا این محصول بصورت چمدانی از کشور قاچاق شود و از آنجا که عمده زعفران‌های صادراتی بی‌کیفیت یا تقلبی هستند، این موضوع می‌تواند صادرات و صادرکنندگان رسمی را با چالش‌هایی روبرو کند.
بنابر آمار اعلامی اتحادیه صادرکنندگان زعفران، سالانه ۱۲۰ تن زعفران از کشور بدلیل موانع و مشکلات صادرات، قاچاق می‌شود، درحالیکه با رفع مشکلات پیمان سپاری ارزی صادرات رسمی حداقل به ۴۰۰ تن می رسد که این امر در افزایش ارزآوری، درآمد کشاورزان و رونق تولید تاثیر بسزایی دارد.
گفتنی است طی ماه‌های اخیر به رغم کاهش صادرات، مصرف زعفران ایرانی در بازارهای جهانی افزایش یافته که این امر بیانگر رونق قاچاق است.
اختلاف ۳۰ درصدی قیمت زعفران در بازارهای جهانی با نرخ خرید محصول از کشاورز
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: برآوردها حاکی از آن است که به طور متوسط ماهانه ۱۰ تن زعفران از کشور قاچاق می‌شود چراکه به‌رغم کاهش صادرات در ماه‌های آبان و آذر، اما مصرف زعفران در کشورها رشد داشته است.
به گفته او، دولت باید صادرکننده را موظف به صادرات زعفران کند، در این صورت ارز به کشور وارد و صادرکننده هم متعهد می‌شود ارز را برگرداند که اگر تبعیت نکرد دولت جریمه‌هایی را باید در نظر بگیرد.
میری ادامه داد: قیمت زعفران در بازارهای جهانی با زعفرانی که از کشاورز خریداری می‌شود حدود ۳۰ درصد فرق دارد که علت آن ناشی از زعفران بی‌کیفیت و تقلبی است.
نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: از دولت تقاضا داریم همان‌طور که در بحث حذف تعرفه عوارض آب مجازی از صادرکننده حمایت کرد در راستای گسترش صادرات،نسبت به فروش ارز حاصل از صادرات که به صورت توافقی در بازار انجام شود، اقدام کند.
او با بیان اینکه ورود زعفران های تقلبی به بازارهای جهانی برند زعفران ایران را در معرض خطر قرار می دهد، افزود: قاچاق زعفران و ترکیب زعفران‌های صادراتی با زعفران‌های تقلبی توسط عده‌ای سودجو باعث شده که زعفران ایران در بازار جهانی در برخی موارد تا ۳۰ درصد از قیمتی که ما زعفران را از کشاورز داخلی می‌خریم کمتر باشد، اما ورود این زعفران‌های تقلبی به نام ایران به بازارهای جهانی ضمن به خطر انداختن نام برند زعفران ایران در جهان باعث شده تا صادرکنندگان قانونی با مشکلات عدیده‌ای از جمله از دست دادن بازارهای صادراتی خود مواجه شوند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ادامه داد: دولت باید صادرکننده را موظف کند، به میزان زعفرانی که می‌خواهد صادر کند، ارز به کشور وارد کند و صادرکننده هم متعهد می‌شود ارز را برگرداند و در صورت عدم اجرای تعهد، دولت باید جریمه‌هایی را درنظر بگیرد.
بساط قاچاق زعفران با رفع مشکلات پیمان سپاری ارزی جمع می شود
رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: رفع تعهدات ارزی محصولات کشاورزی از جمله زعفران تا حد قابل توجهی جلوی صادرات این محصول را گرفته است.
به گفته او، با وجود مشکلات متعدد بازگشت ارز باید راهکار مناسبی برای رفع تعهدات ارزی اتخاذ کرد و تازمانیکه راهکار ارائه ندهیم، امکان رفع تعهدات ارزی وجود ندارد و صادرکنندگان بزرگ ترجیح می دهند که صادرات خود را کاهش دهند.
نورانی ادامه داد: با ایجاد سیستم بانکی بین‌الملل و ثبت سفارش قانونی، امکان ورود قانونی ارز وجود دارد.
رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی گفت: با توجه به آنکه امکان ثبت سفارش از طریق بانک بین‌الملل وجود ندارد، صادرکنندگان ناچارند بصورت امانی صادرات داشته باشند و به رقابت با رقبا بپردازند.
ایران تامین کننده بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران گفت: موضوع پیمان سپاری ارزی و بازگشت ارز به سامانه نیما از چالش‌های جدی پیش روی صادرکنندگان زعفران است به طوری که مشکل پیمان سپاری ارزی منجر به قاچاق ماهانه ۱۰ تن زعفران شده است، درحالیکه با رفع این مشکل شاهد رونق صادرات خواهیم بود.
به گفته او، با توجه به آنکه زعفران جزو گیاهان کم آب است، از این رو حذف عوارض صادرات گیاهان کم آب تاثیر چندانی بر این موضوع ندارد و تنها حذف عوارض صادراتی و رفع مشکلات پیمان سپاری ارزی می تواند به مشکلات رونق صادرات کمک کند.
حسینی با بیان اینکه سالانه ۱۲۰ تن زعفران به بازارهای هدف قاچاق می شود، افزود: بنا بر آمار همه ساله ۷۰ تا ۸۰ درصد زعفران تولیدی به بازارهای هدف صادر می شود که رفع مشکل پیمان سپاری ارزی و صادرات توسط صادرکنندگان شناسنامه دار در ارز آوری تاثیر بسزایی دارد.
عضو شورای ملی زعفران گفت: هم اکنون ایران بیش از ۹۰ درصد نیاز بازار جهان را تامین می‌کند که امروز صادرات با مشکلاتی مواجه شده که می‌تواند به راحتی این جایگاه را متزلزل کند.
باشگاه خبرنگاران جوان