بررسی همه‌جانبه انواع سیم و کابل
انواع کابل برق با توجه به ویژگی‌های خاص خود، براساس ولتاژ، نوع مواد سازنده، کاربرد و تعداد رشته به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
به‌عنوان نمونه، هر کابل با توجه به نوع مصرف، برای کاربردهای مختلفی مانند انتقال جریان الکتریکی در صنایع، ساختمان‌ها و مصارف خانگی، تهیه و تولید شده است. در بخش زیر به توضیح مختصر هریک از این موارد می‌پردازیم.
انواع کابل براساس ولتاژ
ولتاژ کابل‌ها با یک‌دیگر متفاوت است؛ بنابراین، کابل‌ها براساس ولتاژ، به چند دسته تقسیم می‌شوند. شناخت این دسته‌بندی موجب می‌شود تا خرید براساس نیازمندی صورت بگیرید.
• کابل‌های فشار قوی: برای انتقال انرژی، در سیستم‌های ولتاژ بالا مانند نیروگاه‌ها استفاده می‌شوند. این کابل‌ها به‌دلیل توان ولتاژی بالا، بسیار خطرناک هستند و فقط برای کاربردهای خاص تولید شده‌اند.
• کابل‌های فشار متوسط: در پست‌های برق، معادن و سیستم‌های حمل‌ونقل مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل‌ها، قادرند ولتاژ بین 1 تا 36 کیلوولت را تحمل کنند و از استانداردهای بین‌المللی برخوردار هستند.
• کابل‌های فشار ضعیف: برای مصارف عمومی و صنعتی با ولتاژ زیر 1000 ولت استفاده می‌شوند.
• کابل‌های ولتاژ پایین: تا 750 ولت را پوشش می‌دهند و در تابلوهای برق، تأسیسات صنعتی و سیستم‌های برق سیار کاربرد دارند.
انواع کابل براساس نوع سیم و تعداد رشته
کابل‌ها براساس نوع سیم و تعداد رشته به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی امکان استفاده از کابل برق برای انتقال انرژی در صنایع مختلف را ممکن می‌سازد. در بخش زیر به معرفی متداول‌ترین این موارد می‌پردازیم.
• کابل تک‌رشته‌ای: مشابه سیم تک‌رشته‌ای است؛ اما با حفاظت بیشتر در برابر آسیب فیزیکی استفاده می‌شود.
• کابل چندرشته‌ای: انعطاف‌پذیری بالایی دارد و در پروژه‌های متنوعی به‌کار می‌رود.
• کابل افشان: از سیم‌های نازک تشکیل‌شده و به‌دلیل انعطاف بالا در مکان‌هایی با تنش کم استفاده می‌شود.
• کابل مفتولی: به کابل خشک نیز معروف است؛ انعطاف کم، اما قدرت انتقال جریان بالایی دارد.
• کابل زمین: برای محیط‌های مرطوب یا خشک مناسب است؛ اما نباید مستقیماً در بتن فشرده قرار گیرد.
• کابل شیلددار و زره‌دار: دارای لایه‌های حفاظتی برای جلوگیری از آسیب و تداخل اطلاعات هستند.
• کابل فرمان: برای انتقال اطلاعات آنالوگ و دیجیتال به‌کار می‌رود.
• کابل نیمه‌افشان: ترکیبی از ویژگی‌های کابل افشان و مفتولی است.
انواع کابل براساس کاربرد
کابل‌ها براساس کاربرد به 2 دسته اصلی کابل‌های انتقال برق و کابل‌های انتقال داده تقسیم می‌شوند. به‌عنوان نمونه، کابل افشان به‌دلیل دوام بالا و مقاومت مناسب در برابر خوردگی، برای استفاده در محیط‌های صنعتی و پروژه‌های ساختمانی بسیار مناسب است.
• کابل‌های کواکسیال: برای انتقال اطلاعات ویدئویی، صوتی و تصویری استفاده می‌شوند و در تلویزیون‌ها، شبکه‌های کامپیوتری و سیستم‌های دوربین مداربسته کاربرد دارند.
• کابل‌های شبکه: مانند CAT5، CAT6 و CAT7 برای انتقال داده‌های اینترنتی و ارتباطات بین کامپیوتری استفاده می‌شوند.
• کابل‌های تلفن: برای انتقال داده‌های صوتی طراحی شده‌اند و به 2 شکل هوایی و زمینی موجودند.
• کابل‌های خودنگهدار: برای نصب روی پایه‌های برق و توزیع برق در خطوط هوایی استفاده می‌شوند.
• کابل‌های کامپیوتری داده: مانند VGA، HDMI و USB برای انتقال داده‌ها بین قطعات مختلف کامپیوتر استفاده می‌شوند.
انواع سیم برق از لحاظ تعداد رشته و کاربرد
انواع سیم و کابل برق مورد استفاده در ساختمان‌سازی براساس تعداد رشته‌ها و کاربردشان دسته‌بندی می‌شوند. سیم‌ها و کابل‌ها با قطرهای مختلفی تولید می‌شوند و هرچه قطر بیشتر باشد، توان عبور جریان آن نیز بالاتر خواهد بود.
این سیم‌ها از نظر تعداد رشته به 3 دسته مفتولی، نیمه‌افشان و افشان تقسیم می‌شوند که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند.
سیم مفتولی
این نوع سیم که به نام سیم خشک نیز شناخته می‌شود، یک هادی منفرد با عایق PVC دارد و برای برق‌کشی داخلی ساختمان‌ها و تابلوهای برق به‌کار می‌رود. این محصول، در زیر گچ ساختمان نصب می‌شود و برای فرکانس‌های بالا مناسب است.
سیم نیمه‌افشان
شباهت زیادی به سیم مفتولی دارد؛ اما انعطاف‌پذیری بیش‌تری دارد. این نوع سیم، برای مواردی که نیاز به انعطاف بیش‌تری دارند، مناسب‌تر است.
سیم افشان
این سیم از تعداد زیادی رشته مسی نازک تشکیل‌شده و انعطاف بالایی دارد. در برق‌کشی روکار ساختمان‌ها استفاده می‌شود؛ اما به‌دلیل جریان ضعیف برق، در صنایع کاربردی نیست.
اهمیت شناخت انواع سیم و کابل و کاربردهای آنها
شناخت انواع سیم و کابل و کاربردهای مختلف آنها اهمیت بسیار زیادی در انتخاب صحیح و بهینه برای مصارف خانگی، ساختمانی و صنعتی دارد. هر نوع سیم و کابل با توجه به ویژگی‌های خاص خود، مانند جنس هادی، تعداد رشته‌ها، نوع عایق و ظرفیت جریان الکتریکی، برای کاربری‌های خاصی طراحی شده است.
انتخاب نادرست انواع سیم و کابل علاوه‌بر کاهش کارایی، منجر به افزایش هزینه‌ها و خطرات ایمنی می‌شود.
• مصارف خانگی: سیم‌های برق مورد استفاده در خانه‌ها برای انتقال جریان کم و تأمین نیازهای برقی روزمره مانند روشنایی، وسایل برقی کوچک و تجهیزات خانگی طراحی شده‌اند.
• مصارف ساختمانی: سیم‌های مفتولی و افشان به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، برای کاربردهای مختلف ساختمانی انتخاب می‌شوند. شناخت دقیق از این‌که کدام نوع سیم برای برق‌کشی داخلی، تابلوهای برق یا کاربردهای خاصی مثل سیستم‌های تهویه مناسب است، هزینه‌ها را کاهش‌داده و ایمنی پروژه را تضمین کند.
• مصارف صنعتی: انواع سیم و کابل باید ظرفیت بالاتری برای انتقال جریان برق داشته باشند و مقاومت بیش‌تری در برابر فشار، دما و شرایط محیطی ازجمله رطوبت و حرارت بالا از خود نشان دهند.
کابل‌های قدرت، کابل‌های کنترل و کابل‌های ابزار دقیق ازجمله نمونه‌های کابل‌های صنعتی هستند که در صنایع مختلفی مانند نفت و گاز، پتروشیمی و کارخانه‌ها استفاده می‌شوند.
جمع‌بندی
انواع سیم و کابل برق با توجه به ساختار و کاربرد در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند. ازجمله کابل‌های پرکاربرد می‌توان به کابل‌های مفتولی، افشان، نیمه‌افشان و کواکسیال اشاره کرد. هرکدام از این کابل‌ها برای مصارف خاصی مانند ساختمان‌سازی، انتقال اطلاعات یا توزیع برق در صنایع مختلف طراحی شده‌اند.
شناخت درست انواع کابل و سیم به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا مناسب‌ترین نوع را براساس نیاز خود انتخاب کنند و از مشکلات احتمالی ناشی از استفاده نادرست جلوگیری شود. در نتیجه، انتخاب صحیح کابل و سیم باعث بهبود کارایی و ایمنی خواهد شد.