مشاور اقتصادی رئیس جمهوری گفت: رشد اقتصادی در سالهای 1393 و 1394 باید به همراه ایجاد اشتغال در کشور باشد. رشد بدون اشتغال را نمی خواهیم دیگر تجربه کنیم.
مسعود نیلی روز سه شنبه در همایش تحلیل تاثیرگذارترین تحولات اقتصادی سال 93با محوریت اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها و گام نهایی مذاکرات ایران و گروه 5+1 که در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد، افزود: در اقتصاد نمی توانیم پدیده ها را به شکل استاتیک بررسی کنیم ، زیرا موضوع های اقتصادی پویا است و همواره در زمانهای مختلف تاثیر خود را بجا می گذارد.
وی تاکید کرد در تحلیل های اقتصادی باید عوامل گذشته را مورد بررسی قرار داد و نیم نگاهی به آینده داشت.
به گفته این کارشناس اقتصادی یک اشتباه ممکن است یکسال اتفاق بیافتد اما اگر تکرار شود هزینه های مکرر برای کشور دارد.
وی چالش های اصلی اقتصاد در سال 1393 را اشتغال، رکود و تورم عنوان کرد و گفت: شوک جمعیت در دهه 1360 باعث شد که حجم بالایی از جمعیت در این دهه متقاضی کار باشند و هم اکنون که پیک جمعیتی در سنین 25تا 29 سال است در پنج سال آینده به 30 تا 34 سال خواهد رسید.
وی تاکید کرد وقتی جمعیتی متولد می شود نیاز به تغذیه و آموزش دارد و هم اکنون جمعیت دهه 1360 نیازمند اشتغال است که اقتصاد کشور باید به آنها پاسخ دهد.
مشاور اقتصادی رییس جمهوری اظهار داشت: هم اکنون به ازای هر 100هزار نفر 5217 نفر در کشور دانشجو است، در حالیکه این نسبت در کشورهای ترکیه 4147، مصر 3337 ،برزیل 32158، امریکا 6673 و انگلیس 3969 دانشجو است.
وی اظهار داشت: سرمایه گذاری که در آموزش عالی انجام شد باعث شده که جمعیت جوان با تاخیر چند ساله وارد بازار کار کشور شوند.
**پنجره جمعیتی به درستی استفاده نشد
نیلی با بیان این که پنجره جمعیتی که به دلیل جمعیت جوان در کشور ایجاد شده می تواند بهترین فرصت برای رشد و توسعه باشد، گفت: با وجود افزایش درآمدهای نفتی نتوانستیم برای جوانان شغل ایجاد کنیم.
وی با یادآوری این که با بالارفتن درآمدهای نفتی ،عرضه ارز ،ذخایر بانک مرکزی و بودجه دولت افزایش می یابد، گفت: اما در سال های 1385 تا 1390 با افزایش درآمدهای نفتی نرخ ارز کاهش یافت و به دنبال آن واردات ارزان کالاهای مصرفی جایگزین کالاهای ساخت داخل شد و اقتصاد را از رقابت پذیری انداخت.
** منابع ارزی کجا رفت؟
نیلی در ادامه توضیح داد: با افزایش ذخایر ارزی و رشد پایه پولی تعهدات دولت زیاد می شود و به طور کل تقاضای کل افزایش می یابد اما این افزایش به کدام بخش تخصیص یافت؟
به گفته مشاور اقتصادی رییس جمهوری در این سالها تقاضای کل بر روی صنعت ساختمان هدایت شد و تولید در کشور از رونق افتاد. منابعی که در اینجا کار می کند با بهره وری پایین باعث کاهش بهره وری در کل اقتصاد شد.
نیلی بیان داشت: در شرایط یاد شده وضعیت بنگاه های اقتصادی بد شد و درآمدهای دولت در بودجه های عمرانی تقلیل یافت و کسری بودجه در نهایت منجر به افزایش نرخ تورم شد.
**تورم مزمن
وی یادآور شد: از سال 1351 همواره اقتصاد کشور با تورم دو رقمی مواجه بوده زیرا مدیریت درستی روی درآمدهای نفتی نداشتیم. واردات در سالهای اخیر بشدت افزایش یافت و جایگزین کالاهای داخلی شد.
وی گفت: همچنین در این سالها تراز بازرگانی غیرنفتی بشدت افزایش یافت.عملکرد ایران در شوک اخیر نفتی نسبت به سایر کشورها، وابستگی هرچه بیشتر بودجه به نفت بود.
** رکود اقتصادی
مشاور اقتصادی رئیس جمهوری معتقد است رکود اقتصادی کل مزرعه بنگاههای اقتصادی را در وضعیت بدی قرار داده است.
نیلی توضیح داد: آنچه در مورد رکود گفته می شود علت آن را ناشی از کاهش تقاضا می دانند. در علم اقتصاد رکود و تورم نقطه مقابل هم هستند ، خروج از رکود پیچیده نیست و نیاز به محرک تقاضا داریم.
وی ادامه داد: اما مشکل اقتصاد ایران برای خروج از رکود پیچیده است زیرا ما با رکود تورمی مواجه هستیم .
وی با اشاره به سابقه نرخ تورم در ایران گفت: در 36 سال گذشته رشد منفی اقتصادی در ایران مشاهده نشده است و فقط در سال 1391 رشد منفی 5.8درصدی و در شش ماهه نخست سال 92 رشد منفی 3.1 را تجربه کرده ایم.
به گفته نیلی در صورتی که در شش ماهه دوم سال گذشته این روند ادامه یافته باشد، 10درصد از تولید ناخالص داخلی نیز کاهش یافته که در نهایت 14 درصد درآمد سرانه نیز تنزل داشته است.اقتصاد ایران از زمستان سال 1390 وارد مرحله رکود شده است.
**افزایش هزینه بنگاههای اقتصادی
نیلی گفت: به دنبال رکود اقتصادی، بنگاه ها با افزایش هزینه مواجه شده اند و موضوع تامین مالی مساله اصلی بنگاهها شده است.
وی گفت: مقدار تسهیلاتی که بانکها می توانستند بدهند، کاهش یافت و تحریم ها در کنار واردات زیاد، تلاطم ارزی و شوک بزرگ نفتی شرایط تولید را در سال 1389 با مشکل مواجه کرد.
وی گفت: در سال 1394 برای رسیدن به نقطه صفر به لحاظ رشد اقتصادی باید رشد 6.4 درصدی داشته باشیم که به نظر غیر محتمل است. شاید در سال 1395 به تولید ناخالص داخلی سال 1390 برسیم اما مقدار اشتغال ما در سطح همان سال 1390 خواهد بود.
وی تاکید کرد با ایجاد شوک جمعیتی در یک بازه زمانی 10 ساله اشتغالی در کشور ایجاد نشد.
** نرخ تورم
وی با یادآوری این که فقط در دو سال نرخ تورم بشدت تغییر کرد ، گفت: نرخ تورم در سال 1364در ایران هفت درصد بود که در سال 1365 به 29درصد رسید. همچنین در سال 1369 نرخ تورم 9 درصد بود که در سال 1370 به 21درصد افزایش یافت.
نیلی تاکید کرد استمرار کاهش نرخ تورم مهم است .هم اکنون نرخ تورم نقطه به نقطه از مردادماه 92 تا اسفند ماه همان سال به لحاظ کاهش رکورد زده است. با این کاهش اما هنوز نرخ تورم در کشور بالا است. رشد اقتصادی اشتغالزایی می خواهیم که در آن تورم نباشد .
**تجاربی که اقتصاد ایران نیاز دارد
استاد دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد هم اکنون فرصت خطا نداریم و نمی توانیم اشتباهات گذشته را تکرار کنیم.
نیلی افزود: در صورتی که گشایشی در عرصه روابط بین المللی برای کشور رخ دهد باید جلوی واردات بی رویه کالهای مصرفی را بگیریم و اقتصاد را با ایجاد اشتغال رونق بخشیم.
وی در خصوص صندوق توسعه ملی گفت: صندوق توسعه ملی برای این نیست که هر زمانی پولی در آن جمع شد آنرا خرج کنیم . هم اکنون کشور نروژ دارای 900 میلیارد دلار ذخیر ارزی به لحاظ درآمدهای نفتی است .
وی یادآور شد: دولت از واژه گرانی استفاده نمی کند. اشتغال مساله اقتصاد کلان است و راه اشتغال ، راه رشد به همراه اشتغال است.
نیلی اظهار داشت: اجماع و وفاق زیر چتر واحدی از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی این ظرفیت را دارد که در صورتی تعامل میان سه قوه ایجاد شود، بتوانیم مسیر دهه 1390 را بخوبی طی کنیم.
خبرگزاری ایرنا