عوامل تعیین کننده قیمت کالاهای آی‌تی در بازار

داستان افزایش و کاهش لحظه‌ای قیمت  محصولات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران موضوع تازه‌ای نیست و اگر برای خرید یک محصول چرخی در بازار بزنید متوجه خواهید شد که قیمت‌ها در فروشگاه‌های مختلف کامپیوتری با یکدیگر تفاوت بسیاری دارند.

برای مثال قیمت یک لپ‌تاپ ممکن است یک روز یک میلیون و 100 هزار تومان باشد و فردا یا لحظه‌ای بعد همان قیمت به یک میلیون و 300 هزار تومان و شاید هم بیشتر برسد. اما چه عواملی قیمت کلی محصولات فناوری اطلاعات در بازار کامپیوتر ایران را تعیین
 می‌کنند؟ 
 کارشناسان معتقدند که عوامل بسیاری اعم از عرضه و تقاضا، نرخ ارز، قاچاقچیان، مالیات بر ارزش افزوده، حمایت از تولید کالاهای داخلی و... همه و همه دست به دست هم می‌دهند و قیمت اجناس در بازار فناوری اطلاعات ایران تعیین می‌شود. 
 حمایت از کالای داخلی
رئیس صنف فناوران رایانه تهران در رابطه با این موضوع معتقد است چون در داخل کشور تولید کالای فناوری اطلاعات زیاد نیست در نتیجه این موضوع به واردکنندگان قانونی ضربه زده و جیب قاچاقچیان را پر می‌کند. 
مهدی میرمهدی در این خصوص می‌گوید: یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت کالا در بازار، حمایت از کالاهای داخلی است. چون در کشور ما کالای فناوری اطلاعات به آن شکل تولید نمی‌شود در نتیجه این قانون باعث شده تا نرخ کالاها در داخل کشور افزایش پیدا کند. 
از طرفی این عامل سبب داغ‌تر شدن بازار قاچاقچیان شده است. وی در ادامه می‌افزاید: ما بارها نامه زده‌ایم و درخواست کردیم که این قانون را در زمینه کالاهای فناوری اطلاعات تسهیل کنند. 
او ادامه داد: اگر بخواهیم مثالی بزنیم یک واردکننده لپ‌تاپ برای یک مدل کالا باید چیزی در حدود 300 تا 350 هزار تومان هزینه ورود به کشور را پرداخت کند این درحالی است که این قیمت برای یک قاچاقچی چیزی در حدود 60 هزار تومان تمام می‌شود. جالب اینجاست که هر دو نیز کالای خود را در یک طیف قیمتی می‌فروشند و قاچاقچی سود بسیار زیادی را دریافت می‌کند. متاسفانه در بازار فناوری اطلاعات چیزی درحدود 90 درصد کالاها قاچاق است. 
وی در ادامه با اشاره به اینکه نوسانات ارز نیز می‌تواند در بازار تاثیر بسیاری بگذارد تاکید کرد: در کنار حمایت از تولید کالاهای داخل قیمت ارز نیز تاثیر خود را روی قیمت اجناس می‌گذارد. این موضوع کاملا بدیهی است؛ چراکه قیمت اجناس فناوری اطلاعات وابسته به دلاری است که به‌وسیله آن کالا را تهیه می‌کنند. حال اگر این نرخ در کشور بالا رود قیمت کالا هم افزایش خواهد داشت و اگر قیمت دلار کم شود، قیمت اجناس فناوری اطلاعات نیز کاهش می‌یابد. 
میر مهدی همچنین عنوان کرد: از دیگر عواملی که روی قیمت کالاهای IT تاثیر می‌گذارد بحث مالیات بر ارزش افزوده است. 
سال گذشته این نرخ برای واردکنندگان 6درصد بود اما امسال این نرخ به 8 درصد افزایش داشته است. این موضوع باعث افزایش قیمت کالاهای فناوری اطلاعات می‌شود. 
 عرضه و تقاضا مهم‌ترین عامل تعیین قیمت 
اما کارشناس دیگری مهم‌ترین عامل در تعیین قیمت اجناس فناوری اطلاعات در کشور را عرضه و تقاضا عنوان می‌کند. 
آزاد معروفی، رئیس کمیسیون ساماندهی بازار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، در این خصوص می‌گوید: عرضه و تقاضا از کلیدی‌ترین عوامل تعیین قیمت است. در کنار این موضوع، مسلما نرخ ارز و نوسانات آن می‌تواند یک بازار را آرام یا آن را متشنج کند. 
این کارشناس رکود را عاملی برای کاهش قیمت عنوان کرد و افزود: رکود نیز در کنار این عوامل می‌تواند به کاهش قیمت کالاها کمک کند برای مثال به‌دلیل نخریدن مردم مغازه‌داران تصمیم می‌گیرند که کالاهای خود را زیر قیمت به فروش برسانند تا هزینه‌هایشان کاهش پیدا کند. مجموع این عوامل در کنار هم قیمت نهایی یک کالا را تعیین خواهد 
کرد. معروفی در رابطه با سیاست حمایت از تولید کالاهای داخلی اظهار کرد: سیاست حمایت از تولید کالاهای داخلی سیاستی مفیدی به نظر می‌رسد اما به شرطی که کار کارشناسی روی آن صورت گیرد در غیر این صورت، خسارت‌هایی را با خود به همراه می‌آورد. به‌عنوان مثال، افزایش تعرفه گمرکی برای عده‌ای می‌تواند سودهایی به همراه داشته باشد و روی قیمت کالاهای داخلی نیز تاثیر خود را بگذارد. 
به گفته او درحقیقت باید با سیاست‌گذاری‌های درست حجم تولید را با اندازه واردات متناسب کنند و سپس در رابطه با این موضوع تصمیم بگیرند. در کنار این عوامل سیاست‌گذاری نادرست می‌تواند قاچاق کالا به داخل کشور را به همراه آورد. 
در هرصورت تمامی این عوامل درکنار هم قیمت اجناس فناوری اطلاعات را مشخص می‌کنند. البته به گفته کارشناسان به نظر می‌رسد بیشتر کالاهای IT در ایران به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.

دنیای اقتصاد