آذرماه سال جاری مهلت نهایی برای حصول به توافق جامع هسته ای میان ایران و 1+5 است. تعداد سانتریفیوژها یکی از مواردی است که تاکنون توافقی در مورد آن حاصل نشده است و طرحهایی از سوی 1+5 و مشخصاً از سوی آمریکا چون قطع اتصال سانتریفیوژها و دیگری کاهش تعداد سانتریفوژها به نصف که هنوز مورد اخیر تأیید نشده است برای حصول به توافق مطرح هستند.
اینکه توافق جامع در مهلت مقرر حاصل خواهد شد یا نه و اینکه چه موارد اختلافی مهم غیر از تعداد سانتریفیوژها میان طرفین باقی مانده را در گفتگو با پروفسور "متیو بان" مشاور وزیر انرژی آمریکا و استاد تمام دانشگاه هاروارد به بحث و گفتگو گذاشتیم که ماحصل این گفتگوی کوتاه از نظر می گذرد.
پیش بینی شما از مذاکرات آتی میان ایران و گروه 1+5 در ماه نوامبر(آذرماه) چیست و آیا امکان حصول توافق جامع در تاریخ مذکور وجود دارد؟
متیو بان: همانگونه که "نیلز بور" می گوید "پیش بینی کردن امری سخت و دشوار است به خصوص در مورد آینده". اگر من بخواهم شرط بندی کنم، می گویم که در مذاکرات نوامبر توافقی جزئی حاصل خواهد شد که در آن مصالحه ای در برخی موارد وجود خواهد داشت اما این که توافقی کامل و تمام و کمال باشد بعید است حاصل شود.
من بعید می دانم که آمریکا و بقیه اعضای گروه 1+5 بخواهند توافق کنند که تحریمهای مرتبط با موضوع هسته ای ایران را تا زمانی که ایران تعداد سانتریفیوژهای فعال کنونی خود را نکاهد، بردارند.
چرا احتمال چنین امری را بعید می دانید؟
چرا که تعداد سانتریفیوژهای کنونی به اعتقاد این گروه برای تولید موادی که لازمه بمب است در مدت زمان کوتاه کفایت می کند و زمانی که ایران بخواهد به بمب برسد در زمانی کوتاهی خواهد توانست.
تا کنون و تا لحظه انجام این مصاحبه هیچ نشانه ای از سوی ایران مبنی بر کاهش اساسی سانتریفیوژهایش مشاهده نشده است.
علاوه بر موضوع تعداد سانتریفیوژها چه موارد اختلافی دیگر میان طرفین وجود دارد؟
این فقط بحث تعداد سانتریفیوزها نیست که محل بحث و اختلاف است بلکه موارد دیگری نیز وجود دارند که محل اختلاف هستند. موضوع رآکتور اراک که بیشتر موارد آن حل و فصل شده و نگرانی ها در خصوص فعالیتهای گذشته ایران در خصوص برنامه هسته ای که پتانسیل نظامی شدن داشت نیز از موارد مورد اختلاف میان طرفین است.
همچنین اینکه چه میزان از بازرسی ها مورد نیاز است و چه میزان از شفافیت لازم و ضروری است نیز از مسائل مورد اختلاف طرفین است.
همچنین مدت زمان توافق و اینکه توافق چه مدتی طول بکشد نیز از جمله مواردی است که هنوز در مورد آن اختلاف نظر وجود دارد.
اما به رغم این مشکلات و اختلافات مذاکره کنندگان هنوز این فرصت را برای رسیدن به توافق جامع دارند اما خیلی مشکل و دشوار خواهد بود.
به هر حال من تصور می کنم که در مذاکرات نوامبر توافقی جزئی حاصل می شود و برخی موارد اختلافی نیز به زمان دیگری موکول خواهد شد.
خبرگزاری مهر