درباره اینکه شرکت‌ها چگونه به دنبال استخدام کارمندان خلاق هستند، بسیار شنیده و خوانده‌ام. اما آگهی‌های استخدام، چنین مساله‌ای را انعکاس نمی‌دهند. اکثر جویندگان کار، مسیر شغلی محدودی را دنبال می‌کنند که در چارچوب موقعیت مطلوب آنها باشد، یعنی جایگاهی ترجیحا والا مرتبط با رشته تحصیلی و تجربه کاری شان.
فردی که رزومه کاری قابل قبولی دارد، احتمالا کارآمد است؛ اما ضمانتی وجود ندارد که لزوما خلاق باشد. به علاوه، سابقه این فرد، مشابه سابقه افرادی است که از قبل در آن موقعیت کار می‌کنند و بعید به نظر می‌رسد که او بتواند افکار متنوعی را در آن بخش ارائه دهد. تنوع فکری بیشتر در یک گروه به معنای مواد خام بیشتر برای ایده‌های خلاقانه تر است.
اگر می‌خواهید افراد خلاق بی‌نظیری را یافته و استخدام کنید، باید در جست‌وجوی آنهایی باشید که سابقه کاری متنوعی دارند؛ چرا که این ویژگی نه تنها نشانه‌ای از خلاقیت است، بلکه مشخصه کارمندی توانمند با تجربه‌های گوناگون و دانش و درک بیشتری نسبت به فردی است که مسیر شغلی معینی را به روشنی دنبال کرده است.
گوناگونی و تجربه بین‌المللی
مهم‌ترین مساله‌ای که باید به آن توجه داشته باشید، تجربه سکونت در کشورهای متفاوت است (نه به معنی سفر بین‌المللی، بلکه به مفهوم تجربه زندگی و کار یا تحصیل). یک بررسی نشان داده است که سکونت در دیگر کشورهای جهان موجب افزایش خلاقیت فردی به شکل دائمی می‌شود. و به اعتقاد من، بهترین و تنها روش اثبات شده جهت تقویت خلاقیت به‌صورت همیشگی است. بنابراین در جست‌وجوی اشخاص خارجی ساکن کشورتان و هموطنانی باشید که در سایر کشورها فعالیت و سکونت داشته‌اند. هرچند که در این زمینه آزمایشی انجام نشده است، ولی احتمالا زندگی در فرهنگ‌های مختلف و انجام چندین فعالیت بین‌المللی، موجب افزایش خلاقیت خواهد شد.
مزیت دیگر دارا بودن تجربه بین‌المللی و گوناگونی تجربیات است. بیشتر از اینکه در جست‌وجوی افرادی باشید که به دنبال مسیر شغلی محدودی هستند، تلاش کنید آنهایی را بیابید که تجربیات گوناگون بیشتری دارند. جست‌وجوی افراد دارای سابقه کار، تفاوت چشمگیری با یافتن موقعیتی دارد که بتواند رضایت شما را جلب کند. اگر به دنبال یک مدیر IT هستید، احتمالا فردی با دو سال سابقه کار در فروش مبلمان یا یک سال فعالیت در آموزش اسکی و مقداری تجربه در زمینه IT، خلاق تر از شخصی است که فقط در حوزه IT فعالیت کرده است. به علاوه، چنین فردی اندیشه‌های متنوعی را به واحد IT انتقال می‌دهد و این مساله موجب افزایش خلاقیت گروهی می‌شود.
به غیر از تجربه کاری، در جست‌وجوی نشانه‌ای از موارد خاص و متنوع در زمینه آموزش، سرگرمی و موقعیت‌های دیگر باشید. مدیر فروشی که دارای مدرک فلسفه ونیز MBA است، احتمالا خلاق تر از مدیر فروشی خواهد بود که مدرک مدیریت بازرگانی و MBA دارد. چنین فردی قطعا تجربیات تازه‌ای را به واحد فروش ارائه خواهد کرد.
شوخ طبعی
دارا بودن حس شوخ طبعی ذاتی به معنی توانایی مزاح کردن یا داشتن شخصیت شوخ و نه تکرار لطیفه‌های معمول، شاخصی برای خلاقیت است. شوخ طبعی، نگریستن به امور به شیوه‌هایی نامتعارف و غیرمنتظره است و اجرای چنین مهارتی نیازمند خلاقیت است. این به این معنی نیست که هر فرد خلاقی دارای حس شوخ طبعی است؛ بسیاری از افراد فاقد این حس هستند. می‌توان به یقین گفت که همه اشخاص شوخ طبع، بسیار خلاق هستند.
معمولا در سوابق کاری متقاضیان ازشوخ طبعی، نامی برده نمی‌شود و اکثر افراد معتقدند که دارای این حس هستند، اما اگر فرد متقاضی وبلاگ داشته باشد، در توییتر فعالیت کند یا در سایر شبکه‌های اجتماعی به‌صورت عمومی مشارکت کند و در این محیط‌ها حس شوخ طبعی ذاتی خود را نشان دهد، احتمالا خلاق تر از بقیه است.
نافرمانی
افراد بسیار خلاق به نافرمانی گرایش دارند. افکار آنها با افراد خلاق معمولی متفاوت است؛ کارها را به روش‌های نامتداول انجام می‌دهند و از ناراحت کردن دیگران حتی مدیران ارشد ابایی ندارند. این مساله همیشه اتفاق نمی‌افتد زیرا آنها به خواست خود، انتخاب می‌کنند که در موقعیت خاصی نافرمان باشند. از این گذشته افراد بسیار خلاق در مقایسه با افراد معمولی به گونه‌ای متفاوت فکر می‌کنند و تصمیم می‌گیرند. آنها در اغلب موارد، نسبت به مناسبات و رسوم بی توجه هستند و احتمالا معتقدند که ایده‌هایشان بهتر از سایر ایده‌های متداول است. یعنی در صورتی که واقعا بخواهید افراد بسیار خلاق را استخدام کنید، باید در جست‌وجوی نشانه‌ای از نافرمانی باشید، اما بنا به دلایل مشخص، ذکر این ویژگی در سوابق کاری فرد متقاضی، مطلوب نیست. شناسایی چنین مشخصه‌ای نیازمند انجام مصاحبه و احتمالا بررسی سابقه حضور افراد در شبکه‌های اجتماعی است. متاسفانه نافرمانی، ضرورتا خلاق بودن فرد را نشان نمی‌دهد. بعضی از افراد به دلایل دیگری خلاق هستند، بنابراین استخدام چنین اشخاصی، تضمین نمی‌کند که آنها موجب ایجاد مشارکت خلاقانه در شرکت شما شوند. به علاوه، این ویژگی باید در کنار سایر مشخصه‌هایی که در این مقاله شرح داده شد، درنظر گرفته شود.
البته استخدام افراد نافرمان، فضایی جهت اندیشیدن برای شما فراهم می‌کند. استخدام افراد بسیار خلاق، به احتمال قوی موجب استخدام افراد نافرمان می‌شود: افرادی که با فرهنگ عمومی شرکت شما به سادگی هماهنگ نمی‌شوند؛ افرادی که ممکن است از مدیرانشان و روش اجرای امور در شرکت شما انتقاد کنند و افرادی که معتقد هستند که درکی بهتر از شما و مدیرانتان دارند. آنها گاه مرتکب اشتباه می‌شوند و گاه درست عمل می‌کنند، اما آنچه که باید از خودتان بپرسید این است: آیا واقعا می‌خواهم چنین کارمندان خلاقی را استخدام کنم و آیا می‌توانم پیامدهای حضور افراد نافرمان بسیار خلاق را در سازمان بپذیرم؟
دنیای اقتصاد