وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه بخش اعظم سخنرانی خود در مجمع سابان را به بحث مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه موسوم به 1+5 اختصاص داد و گفت اختلافات واشنگتن و تل‌آویو تاکتیکی است و طرفین در اهداف، کاملا مشترک هستند.
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا روز یکشنبه با حضور در مجمع «سابان» متعلق به میلیاردر یهودی «حاییم سابان» به اظهارنظر در رابطه با روابط آمریکا و اسرائیل پرداخت.
همانطور که انتظار می‌رفت، وی با توجه به در جریان بودن مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه موسوم به 1+5 و تمدید هفت ماهه این گفت‌وگوها، بخش مهمی از سخنرانی خود را به ایران و مذاکرات هسته‌ای اختصاص داد.
ایران؛ هسته مرکزی سیاست خارجی اوباما
وزیر خارجه آمریکا در بخشی از این سخنرانی در رابطه با لزوم تأمین امنیت اسرائیل و همسایگان عرب آن در خاورمیانه، با بیان اینکه مبارزه با افراط‌گرایی و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای دو راه اصلی رسیدن به این هدف است، گفت: «سومین پایه هم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است. کسب اطمینان از اینکه ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند، از همان ابتدا هسته مرکزی سیاست خارجی دولت رئیس‌جمهور اوباما بوده است. این وضعیت هنوز هم تغییری نکرده است.»
آقای کری ادامه داد: «زمانی که او به من پیشنهاد داد وزارت خارجه را بر عهده بگیرم، من به او نگاه کردم و گفتم "آقای رئیس‌جمهور، می‌خواهم با اطمینان بدانم که نظر شما در مورد ایران چیست و اینکه اگر ما نتوانیم به شرایطی که برای توافق مد نظر داریم دست یابیم، چه رخ می‌دهد؟ منظورم این است که آیا ما آنها را مواخذه خواهیم کرد؟"، رئیس‌جمهور به من نگاه کرد و گفت "ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند و من هر کاری که لازم باشد (برای این هدف) انجام می‌دهم".»
اختلافمان با اسرائیل تاکتیکی است؛ در اهداف کوچکترین اختلافی نداریم
وی افزود: «موضع رئیس‌جمهور در این رابطه هرگز تغییر نکرده است. این خط مشی تغییر نخواهد کرد. هرچند شاید ما گاهی در تاکتیک‌ها اختلاف نظر داشته باشیم، اما وقتی پای اهداف راهبردی و محوری در میان است، یعنی عدم ساخت سلاح هسته‌ای، کوچکترین اختلافی بین ایالات متحده و دولت اسرائیل وجود ندارد. به همین دلیل است که در طول سال گذشته، ما و شرکایمان در گروه 1+5 به امید رسیدن به راهکاری جامع، بادوام و قابل راستی‌آزمایی که تمامی نگرانی‌های جامعه بین‌الملل را برطرف کند، درگیر مذاکراتی فشرده و دشوار با دولت ایران شدیم.»
وزیر خارجه آمریکا افزود: «حالا، از شما می‌خواهم یک لحظه فکر کنید. مهم است که یک لحظه فکر کنیم و به یاد آوریم که چطور به اینجا رسیدیم. ما اینجاییم، نه به خاطر سابقه دشواری که روابط ایالات متحده و ایران داشته، هرچند که این سابقه واقعا دشوار بوده است. و اتهامات عمیقا ناراحت‌کننده‌ای هم که به روزنامه‌نگار آمریکایی که تنها داشت کار خود را انجام می‌داد، نسبت داده شد، تازه‌ترین یادآور همین موضوع (رابطه دشوار) است. ما همین‌طور به خاطر تهدیدات غیرقابل دفاعی که سران ایران به طور مداوم علیه اسرائیل عنوان می‌کنند، اینجا نیستیم، هرچند که این تهدیدات واقعا غیرقابل دفاع هستند. ما حتی به خاطر اقدامات تروریستی که ایران از آنها حمایت کرده و همچنین فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده این کشور در منطقه اینجا نیستیم، هرچند که ما این اقدامات را هر زمان و در هر مکانی که رخ دهند، محکوم می‌کنیم.»
به اثر تحریم‌های ضدایرانی مفتخرم
دیپلمات ارشد آمریکا ادامه داد: «بلکه ما به چند دلیل ساده اینجائیم، از جمله اینکه ایران در طول سال‌های متمادی، به صورتی سیستماتیک نتوانسته نگرانی‌های جهان در مورد برنامه هسته‌ای مخفیانه خود را برطرف کند و همین طور به این دلیل که تمام جامعه بین‌المللی احساس می‌کنند ضروری است که ایران به تعهدات بین‌المللی خود عمل کند. بنابراین، ما چندین سال وقت صرف کردیم تا گسترده‌ترین و عمیق‌ترین رژیم تحریم‌ها در تاریخ را علیه ایران شکل دهیم تا به پاسخ‌هایی که جهان می‌خواهد، برسیم. زمانی که آنها (تحریم‌ها) تصویب شدند، من رئیس کمیته روابط خارجی بودم و مانند تک تک اعضای کنگره، به اثری که آنها داشتند، افتخار می‌کنم. اگر آنها (تحریم‌ها) نبودند، الان پای میز مذاکره نبودیم.»
وی افزود: «نهایتا ما اینجائیم، چراکه معتقدیم بهترین راه برای جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح هسته‌ای، توافقنامه‌ای قابل‌راستی‌آزمایی و به دست آمده از مسیر مذاکره است. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که بهترین راه برای مسئولیت‌پذیر کردن (ایران)، مذاکره و رسیدن به توافقی قابل‌راستی آزمایی است که نگرانی‌های مشروع جامعه بین‌الملل را برطرف کرده، ثابت کند برنامه هسته‌ای ایران، آنطور که این کشور می‌گوید، صلح‌آمیز است و برای مردم ایران که ما هیچ خصومت خاصی با آنها نداریم، فرصتی برای آینده‌ای بهتر بدهد.»
ایران به تک تک تعهدات خود عمل کرده است
آقای کری ادامه داد: «روشن است که این روند، زمان‌بر است. مذاکرات بسیار حساس است، موضوعات بسیار پیچیده و فنی هستند و اگر ما واقعا بخواهیم تمامی مسیرهایی را که ایران می‌تواند از طریق آنها به مواد شکاف‌پذیر مورد نیاز برای یک بمب دست یابد، مسدود کند، هر جزء از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار خواهد بود. علاوه بر این، این روند زمان‌بر است، چراکه ما نمی‌خواهیم به هر توافقی رضایت دهیم. ما می‌خواهیم به توافقی درست برسیم.»
وی افزود: «سال گذشته، من اندکی پس از امضای برنامه اقدام مشترک که امکان آغاز مذاکرات رسمی را برای ما فراهم کرد، اینجا صحبت کردم. خوب به یاد دارم که آن روز خیلی‌ها ادعا می‌کردند که ما اشتباهی فجیع مرتکب شده‌ایم. به ما گفته شد که ایران تقلب خواهد کرد و رژیم تحریم‌هایی که طی سال‌های طولانی با زحمت شکل گرفته بود، فرو می‌ریزد. ما به بر هم زدن امنیت و ایمنی کشور خود و نزدیکترین متحدانمان، متهم شدیم. و من همان زمان در پاسخ به شما گفتم که حقیقت این است که از روزی که برنامه اقدام مشترک اجرایی شد، ایالات متحده، شرکایمان از جمله اسرائیل و تمام جهان، امن‌تر شده‌اند. حدس بزنید چه اتفاقی افتاد. دقیقا همانی شد که گفتم.»
وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت: «یک سال قبل، برنامه هسته‌ای ایران با تمام سرعت به سمت ذخایر بزرگ‌تر، ظرفیت بالا‌تر غنی‌سازی، تولید پلوتونیوم سطح تسلیحاتی و کاهش مدام زمان گریز پیش می‌رفت. امروز، ایران به تک تک تعهداتی که در توافق موقت داده بود، عمل کرده است. برای اولین بار در یک دهه، پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور به عقب رانده شده است. از کجا می‌فهمیم؟ از آنجا که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شرکای ما توانسته‌اند تائید کنند که ایران واقعا به تعهدات خود در برنامه اقدام مشترک احترام گذاشته است.»
وی افزود: «امروز، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات غنی‌سازی ایران، از جمله فردو دسترسی روزانه دارند و ما به شناختی عمیق‌تر از برنامه هسته‌ای ایران، تولید سانتریفیوژهای این کشور، معادن و آسیاب‌های اورانیوم این کشور رسیده‌ایم. کل ذخیره اورانیوم با غنای 20درصد این کشور، هر انس آن، یا رقیق شده و یا (به اکسید) تبدیل شده است. آنها همچنین هرگونه غنی‌سازی بالای 5درصد را تعلیق کرده‌اند. پیشرفت رآکتور پلوتونیوم اراک به طور کامل درجا متوقف شده است. هیچ قطعه جدیدی در آن نصب نشده که به آنها اجازه راه‌اندازی آن را بدهد.»
اختلافات قابل توجه همچنان پابرجاست
«جان کری» ادامه داد: «به شما اطمینان می‌دهم که ایالات متحده در عین حال که در حال مذاکره برای رسیدن به توافق جامع است، همچنان مانند روز اول و همانطور که اسرائیل می‌گوید معتقد است، اعتقاد داریم که عدم توافق به توافق بد ارجحیت دارد. به همین خاطر هم مذاکرات را تمدید کردیم. می‌دانیم که هر توافقی، مانند برنامه اقدام مشترک، تحت قضاوت مشروع شهروندانمان، کنگره و نزدیکترین شرکایمان خواهد بود. ما نمی‌خواهیم برای همیشه مذاکره کنیم. اگر مذاکرات پیشرفت محسوسی نداشته باشد، چه کسی می‌داند تا کجا می‌توان ادامه داد؟ فعلا، با توجه به اختلافات چشم‌گیری که وجود دارد، نمی‌دانیم که آیا می‌توانیم این کار را به سرانجام برسانیم یا نه.»
وی افزود: «ما در عین حال می‌دانیم که توافقی که از مذاکره برآمده باشد، راه‌حلی مذاکره‌شده، اگر با استانداردهای مد نظر ما منطبق باشد، بهترین راهی است که می‌توان برای بستن تمامی راه‌های به سمت بمب هسته‌ای، روی آن حساب کرد. در هفته‌های اخیر شاهد بروز ایده‌های جدید، انعطاف‌‌پذیری‌ای بودیم که توانست، تکرار می‌کنم توانست، به حل برخی موضوعاتی که حل‌نشدنی بودند، کمک کند.»
هدف؛ رسیدن به توافق ظرف سه تا چهار ماه
آقای کری ادامه داد: «به همین خاطر بود که دو هفته قبل در وین، زمانی که به ضرب‌الاجلی که برای مذاکرات تعیین کرده بودیم، رسیدیم، همه ما با تمدید مذاکرات برای یک دوره زمانی مختصر، موافقت کردیم. هرچند گفته شده، هفت ماه، اما ما به دنبال هفت ماه نیستیم. فکر می‌کنم هدف سه، چهار ماه است و حتی امیدوارم که اگر امکان‌پذیر باشد، این امر زودتر محقق شود.»
وزیر خارجه آمریکا افزود: «حالا، چرا داریم این کار را می‌کنیم؟ به این خاطر که من معتقدم، رئیس‌جمهور اوباما معتقد است، دولت عمیقا معتقد است که ترک میز مذاکره در موقعیتی که رسیدن به توافقی مسالمت‌آمیز واقعا می‌تواند در دسترس باشد، اوج بی‌مسئولیتی و بر خلاف منافع ما و نزدیکترین متحدان ما است. اگر این تلاش با شکست مواجه شود، با کمال صراحت گفته‌ایم که هرآنچه لازم باشد، انجام می‌دهیم. اما اگر بتوانیم به توافق برسیم، تمام جهان، از جمله اسرائیل، به واسطه آن امن‌تر خواهد بود.»
کری ادامه داد: «حالا، هیچ‌کس نباید حتی یک لحظه تردید کند که روابط ایالات متحده و اسرائیل مانند همیشه مستحکم است. می‌خواهم کاملا روشن کنم، فارغ از اینکه نظرات سیاسی ما چه باشد، و اینکه ممکن است در برهه‌هایی اختالافاتی وجود داشته باشد یا اختلاف نظرهایی تاکتیکی پیش آید، همکاری‌های روزمره، ماهانه، و بلندمدت ما در موضوعاتی مثل گنبد آهنین، رایزنی‌های هفتگی و روزانه و همچنین اطلاعاتی که ما در مورد ایران و موارد دیگر ارائه می‌دهیم و همچنین حمایت از اسرائیلی که از سوی غزه و نقاط دیگر تحت محاصره است، هیچ‌گاه مستحکم‌تر و بهتر از امروز نبوده است.»
نشست امسال مجمع «سابان» تحت عنوان «اقیانوس‌های ناآرام: ایالات متحده و اسرائیل در خاورمیانه بی‌ثبات» برگزار شده و در آن چندین مقام آمریکایی و اسرائیلی از جمله کری، «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی، «جو بایدن» معاون رئیس‌جمهور آمریکا، صحبت کرده‌اند. مرکز سابان در سال 2002 توسط «حاییم سابان» میلیارد یهودی حامی دموکرات‌ها، به عنوان بخشی از اندیشکده بروکینگز تأسیس شد.
خبرگزاری فارس