تاثیرپذیری فلزات اساسی از بهای نفت باعث شده تا با کاهش بهای جهانی نفت، چشم‌انداز روشنی پیش‌روی فلزات اساسی نباشد.
هر یک از فلزات به شیوه متفاوتی از وضعیت موجود متاثر شده و در همین حال قیمت تمام فلزات همچون نفت نزولی است. در این میان مس که در بازار جهانی به «دکتر مس» معروف است و شرایط اقتصاد جهانی را با دقت بالایی نشان می‌دهد، گویا بیشترین تاثیر را پذیرفته است. به‌نظر می‌رسد نامساعد بودن اوضاع اقتصاد جهانی و رشد اقتصادی همان چیزی است که آقای مس نیز پیش‌بینی کرده بود.
دورنمای جذابی در انتظار مس نیست!
در این حال، محمدحسین بابالو تحلیلگر بازار فلزات معتقد است چشم‌انداز بازارهای فلزی به‌تبع کاهش قیمت نفت به‌طور کلی نزولی است، اما اینکه کاهش قیمت نفت تا چه میزان به بازارهای مختلف سرایت می‌کند، نیازمند تحلیل است.
بابالو در گفت‌وگو با «تعادل» تصریح کرد: «موجودی مس در بازار فلزات لندن از
70 تا 150هزار تن کاهش یافته اما طی 5ماهه اخیر موجودی ذخایر مس بورس فلزات لندن و امریکا صعودی است که این امر به معنی پیشی‌گرفتن فیزیکی عرضه از تقاضاست.»
وی با بیان اینکه کاهش قیمت نفت قیمت تمام شده مس را کاهش داده است، افزود: «صنایع و همچنین بازار مسکن چین به‌شدت راکد و تعداد خانه‌های خالی بسیار زیاد شده، درنتیجه بازار تقاضای بالفعل مس تضعیف شده است. مجموع این شرایط نشان می‌دهد وضعیت سختی بر بازار مس حاکم است.»
بابالو با بیان اینکه کاهش قیمت نفت به‌معنای کاهش قیمت بنزین و گازوییل است، اظهار کرد: «همین امر کاهش هزینه‌های استخراج مس را به‌همراه دارد. ازسوی دیگر کاهش قیمت مس با کاهش قیمت اسید قرابت دارد، از این‌رو کاهش قیمت اسید به‌عنوان ماده مورد استفاده در پالایش مس، در کاهش قیمت تمام شده این فلز اثر می‌گذارد.» وی افزود: «به‌نظر می‌رسد قیمت نفت به کف رسیده است. در همین حال موجودی انبارهای مس به آرامی در حال افزایش و ارزش دلار نیز به‌صورت ادامه‌دار در حال افزایش است که مجموع این عوامل، دلایل کاهش قیمت مس را تشکیل می‌دهد.» به گفته بابالو، قیمت مس از اوج خود در سال2010 میلادی اکنون به پایین‌تر از 6هزار دلار رسیده است که پایین‌ترین میزان طی 5سال اخیر است. همین امر جذب سرمایه‌گذاری و جذابیت خرید را برای فلز سرخ افزایش می‌دهد.
وی با بیان اینکه دورنمای چندان جذابی برای مس وجود ندارد، تصریح کرد: «وضعیت کلی این فلز باید در سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت بررسی شود. در کوتاه‌مدت شرایط سخت موجود ادامه می‌یابد و ممکن است قیمت مس به بالای 6هزار دلار برنگردد.»
بابالو افزود: «در میان‌مدت با بهبود نسبی سازوکار جهانی و نزدیکی به تعطیلات سال نو چینی، تقاضاهای فصلی افزایش می‌یابد که بازگشت خریداران را به‌همراه خواهد داشت. در همین حال به‌دلیل کاهش حجم تولید به‌تبع کاهش قیمت‌ها، می‌توان انتظار داشت که عرضه از تقاضا عقب بیفتد. اگر این اتفاق در میان‌مدت رخ دهد، بازار به ثبات و قیمت‌ها به 6هزار دلار باز خواهند گشت.»
وی با بیان اینکه وضعیت فلز سرخ در درازمدت مثبت ارزیابی می‌شود، اظهار کرد: «قیمت‌های کمتر از 6هزار دلار عمر چندانی ندارد. از این رو بهتر است شرکت‌ها صورت‌های مالی را روی کمتر از 6هزار دلار تنظیم نکنند.»
جنگ فولادی آغاز شد
بابالو همچنین اظهار کرد: «در حوزه فولاد شاهد افزایش آرام قیمت سنگ‌آهن و تثبیت آن در سطح 7هزار دلار بودیم. کاهش بهای نفت، هزینه استخراج سنگ‌آهن، هزینه حملونقل و به‌تبع آن هزینه تولید فولاد را کاهش داده است. در همین حال در بازار جهانی نیز شاهد رونق تقاضا نیستیم که باعث شده قیمت فولاد به کمترین میزان خود در 5-4 سال اخیر برسد. این شرایط سبب شد تا چین باتوجه به ضعف بازار داخلی، صادرات را افزایش دهد.»
وی افزود: «در حال حاضر صادرات نسبت به تولید داخل فولاد در چین به بالاترین حد خود (12درصد) تا پیش از رکود جهانی یعنی سال 2008میلادی رسیده است. این شرایط دامپینگ چینی را ایجاد کرده و چین با قیمت تمام‌شده پایین‌تر بازارهای رقیب را اشباع می‌کند.»
به گفته بابالو، کشورهایی که تقاضای فولاد مهمی دارند، به‌ویژه اروپا با محوریت اروپای شرقی، با افزایش تعرفه در برابر دامپینگ چینی مقاومت می‌کنند که همین امر جنگ فولادی را آغاز کرده است. وی بااشاره به کاهش قیمت روبل روسیه، تصریح کرد: «همین امر قیمت صادراتی فولاد روسیه را کاهش داده است. به‌دلیل مسایل سیاسی- امنیتی منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، این منطقه نفت‌خیز و مهم نیز با کاهش تقاضا مواجه شده است.»
این تحلیلگر بازار فلزات افزود: «در کنار این عوامل، کاهش دورنمای رشد اقتصادی جهان در عقب‌نشینی تقاضا موثر است. مجموع شرایط ضعف بازار فولاد را نشان می‌دهد. قیمت‌ها خیلی پایین است و انتظار کاهش شدید قیمت نمی‌رود. در بعضی مناطق به‌ویژه چین افزایش آرام قیمت‌ها نیز پیش‌بینی می‌شود اما به‌نظر نمی‌رسد قیمت فولاد جهش مطلوبی داشته باشد.»
نفت، «روی» را هم روسیاه کرد
وی همچنین درباره بازار روی گفت: «مهم‌ترین تقاضای روی برای تولید ورق‌های گالوانیزه است، بنابراین اگر اوضاع فولاد خوب باشد، بازار روی نیز خوب خواهد بود. باتوجه به شرایط نامطلوب بازار فولاد، تقاضا برای روی نیز پایین و زمان تقاضای فصلی روی نیز تمام شده است.»
بابالو افزود: «در همین حال آمارهای موجود نشان می‌دهد طی سال‌های آتی به دلایل فنی تقاضای روی از عرضه پیشی می‌گیرد. همین امر باعث خوشبینی فعالان روی و افزایش شدید قیمت این فلز طی ماه‌های قبل شد. اما پس از آن وقتی فعالان دیدند اتفاق خاصی در این حوزه نیفتاد، افت قیمتی شدیدتر از سایر فلزات دامنگیر روی شد.»
وی با بیان اینکه کاهش قیمت نفت و به‌تبع آن کاهش قیمت اسید، هزینه استخراج، حمل و تولید روی را نیز کاهش داده است، تصریح کرد: «موجودی انبارهای روی در حال افزایش آرام است. این شرایط نشان می‌دهد بازار روی نمی‌تواند وضعیت خوبی داشته باشد. درهمین حال به‌دلیل کاهش قابل‌توجه قیمت روی در ماه‌های قبل، کاهش قیمت شدیدی برای این فلز پیش‌بینی نمی‌شود و حتی ممکن است به نسبت افزایش را نیز تجربه کند.»
بابالو افزود: «به‌صورت روزشمار حجم بزرگی از تولیدکنندگان از بازار خارج می‌شوند که این شرایط می‌تواند از بازار روی حمایت کند.»
این تحلیلگر بازار فلزات درباره بازار سرب نیز گفت: «درخصوص مضرات زیست‌محیطی سرب صحبت‌های زیادی به میان می‌آید و انتظار عموم این است که مصرف این فلز رو به کاهش باشد اما واقعیت این است که بیش از اینکه تقاضای سرب محدود شود، تولید آن محدود شده است.»
وی تصریح کرد: «در کشورهای در حال توسعه هنوز هم سرب برای مصارفی همچون باتری‌های سربی، فیلم‌های رادیولوژی، ایجاد وزن، گرانیگاه و... تقاضا دارد، به‌همین دلیل وضعیت در بازار سرب مطلوب‌تر و قیمت در بازار این فلز مقاومت بیشتری دارد.» بابالو با بیان اینکه بازار نفت هنوز چهره واقعی خود را نشان نداده است، اظهار کرد: «اگر نفت به کف 30دلار برسد، همه بازارها منفی خواهد بود. با ثبات بازار نفت، با اطمینان بیشتری می‌توان درخصوص بازار فلزات پیش‌بینی کرد اما حتی اگر بازار نفت به ثبات برسد باز‌هم بازار فلزات نزولی خواهد بود چراکه تا سرایت وضعیت بازار نفت به بازار فلزات یک گپ(شکاف) زمانی وجود دارد.»
وی افزود: «با این‌حال بازار تمام فلزات در کوتاه‌مدت نزولی پیش‌بینی می‌شود و اگر قیمت‌ها کاهش پیدا نکند، افزایش جذابی هم برای بازار فلزات پیش‌بینی نمی‌شود.»
به گفته این تحلیلگر بازار فلزات، آلومینیوم و بعد از آن سرب و روی در‌حال‌حاضر از بیشترین پتانسیل در بازار فلزات برخوردارند.
رکود مضاعف بازار داخلی فلزات
نوسانات اقتصادی و تغییرات بهای نفت به‌صورت مستقیم روی چند بازار هدف اثر می‌گذارد که یکی از مهم‌ترین آنها بازار فلزات است. در این خصوص احمد دنیانور مدیرعامل فولاد جنوب معتقد است: «بازار ارز و نظام پولی و بانکی، نفت و مشتقات آن و همچنین بازارهای صنعتی به‌ویژه فلزات نخستین نقاطی هستند که در تیررس نوسانات اقتصادی قرار می‌گیرند.» دنیانور در گفت‌وگو با «تعادل» با بیان اینکه نوسان نرخ، چه در فولاد و چه در ارز به‌صورت فوری اثر خود را بر بازار فولاد بر جای می‌گذارد، تصریح کرد: «با سقوط قیمت نفت، در انتظار بازار نزولی برای فولاد هستیم که علت آن کاهش درآمدهای نفتی کشورهای نفت‌خیز و کاهش قدرت خرید در کشورهای مصرف‌کننده نفت است.» وی افزود: «در این میان تولیدکنندگانی همچون چین و هند که از بازار قابل‌توجهی برخوردارند، با نوسانات جهانی نمی‌توانند بازار خود را تعطیل یا خاموش کنند و قیمت‌ها را به‌شدت پایین می‌آورند. در همین حال قیمت تمام‌شده آنها نیز پایین است که مجموع این عوامل باعث افت قیمت فلزات جز طلا می‌شود.»
دنیانور با بیان اینکه اتفاقات بازار داخلی بحران بازار فلزات را تشدید می‌کند، اظهار کرد: «دولت به‌دلیل کسری بودجه شدید، بودجه‌های عمرانی را ابلاغ نکرده و فقط به بودجه جاری بسنده کرده است. کسری بودجه باعث از رونق‌افتادن بازار به‌تبع کاهش تقاضا می‌شود. از این‌رو، رکود حاکم بر بازار تولیدکنندگان داخلی را در وضعیت نامناسبی
قرار می‌دهد.»
کاهش قیمت در بازار غیررقابتی فولاد داخل
وی افزود: «در کنار کاهش تقاضا، قیمت تمام‌شده نیز در تولیدکنندگان داخلی بالا است که همین امر باعث ضعف تولیدکنندگان داخلی در رقابت جهانی می‌شود. تولیدکنندگان سالی پر از رکود را پشت سر گذاشتند و با ادامه یافتن این وضعیت، بازار فلزات به ویژه فولاد ممکن است وخیم‌تر نیز شود.»
این تولیدکننده فولاد بخش خصوصی با بیان اینکه کاهش ارزش روبل و در‌مقابل آن قدرت‌یافتن یورو و دلار باعث سرازیر‌شدن واردات از روسیه به سایر کشورها می‌شود، اظهار کرد: «در همین حال تحریم‌ها، بازارهای اتحادیه اروپا را از دسترس روسیه خارج می‌کند و به همین دلیل در انتظار سرازیر شدن محصولات روسی به بازار در ماه‌های آتی هستیم.» وی افزود: «چین نیز به‌دلیل نزولی‌بودن قیمت‌ها، حجم بالایی کالا را به کشور ما گسیل کرده است که این امر وضعیت بازار را بدتر و رکود را شدیدتر می‌کند.» کاهش بهای جهانی فولاد در حالی رخ می‌دهد که شاهد کاهش واردات این فلز نیز بودیم. کارشناسان علت کاهش واردات را کاهش میزان مصرف این فلز به‌دلیل نبود تقاضا در بازار عنوان می‌کنند.
رکود فولاد در امتداد رکود ساخت‌وساز
در همین رابطه، رضا شهرستانی عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: «میزان مصرف داخلی فولاد از 24میلیون تن به 20میلیون تن رسیده و پیش‌بینی می‌شود کاهش تقاضای فولاد در بازار داخل همچنان ادامه داشته باشد.»
شهرستانی در گفت‌وگو با «تعادل» با بیان اینکه با کاهش بهای جهانی نفت، درآمدهای دولت کاهش یافته است، تصریح کرد: «با وجود چنین شرایطی مصرف داخلی فولاد نیز کاهش پیدا می‌کند چراکه درآمدی برای تعریف پروژه‌های عمرانی مصرف‌کننده فولاد وجود ندارد. دولت بودجه‌یی ندارد که صرف امور عمرانی و زیرساخت‌ها کند از این‌رو، مصرف فولاد، سیمان و سایر کالاهای مرتبط در بازار داخلی به‌شدت کاهش می‌یابد.»
وی افزود: «به‌ازای تولید هر تن فولاد 800لیتر نفت مصرف می‌شود که همین امر سبب شده تا این فلز به‌شدت از بهای نفت تاثیر بپذیرد.»
شهرستانی با بیان اینکه هزینه تبدیل سنگ‌آهن به فولاد در ارتباط مستقیم با نفت است، تصریح کرد: «صنعت فولاد با حجم بالایی از حملونقل مواجه است که همین امر تاثیرپذیری قیمت تمام‌شده فولاد از نفت را دوچندان می‌کند.»
وی افزود: «در شرایط کاهش بهای جهانی نفت، کشورهای تولیدکننده نفت نظیر عراق که هیچ تولیدی ندارد، متضرر می‌شوند و وضعیت کشورهایی همچون ترکیه که واردکننده نفت هستند، منتفع می‌شوند. درحقیقت کاهش بهای نفت از دو ناحیه به تولیدکنندگان نفت ضربه وارد می‌کند. کاهش بهای نفت که به‌منزله کاهش منابع درآمدی است و کاهش قیمت محصولات تولیدی که نفت در آنها تاثیرگذار است نظیر فولاد.»
شهرستانی با بیان اینکه تولیدکنندگان با مشاهده وضعیت بازار و کاهش قدرت خرید، مردم سرمایه خود را در حوزه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که سریع‌تر به نتیجه برسد، اظهار کرد: «از این‌رو به خرید دلار، طلا یا حتی سرمایه‌گذاری در سایر کشورها روی می‌آورند. تمام این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد و وضعیت تولیدات داخلی را بحرانی‌تر می‌کند.»
نبرد نابرابر فولادسازان داخلی
وی با اشاره به طرح‌های نیمه‌تمام موجود در حوزه فولاد اظهار کرد: «بحران کاهش قیمت جهانی فولاد و رکود حاکم بر بازار مصرف داخلی در حالی است که دولت در نظر دارد طرح‌های نیمه‌تمام موجود در این حوزه را به‌زودی وارد مدار تولید کند که همین امر رکود را در بازار فولاد داخل تشدید می‌کند.»
این عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد با بیان اینکه تولید داخلی فولاد در حال افزایش و میزان مصرف رو‌‌به‌کاهش است، تصریح کرد: «با ادامه‌یافتن افزایش تولید داخلی، رقابت در بازار داخلی افزایش پیدا می‌کند. در این میان افزایش تولید شرکت‌های نیمه‌دولتی همچون فولاد مبارکه و فولاد خوزستان که تنها به فکر ثبت رکورد جدید هستند و برای تولید سوبسیدهای مختلف دریافت می‌کنند، وضعیت تولیدکنندگان بخش خصوصی را بحرانی‌تر می‌کند.» وی افزود: «با ادامه‌یافتن این روند کاهش قیمت نیز تشدید می‌شود و درصد قابل‌توجهی از تولیدکنندگان به‌دلیل عدم توانایی رقابت از چرخه تولید خارج می‌شوند.» کاهش بهای نفت در حالی اثرات خود را بر بازار فلزات بر جای گذاشته است که صنایع معدنی همچون مس، فولاد و سرب و روی مزیت‌های صنایع معدنی کشور را تشکیل می‌داد. مزیت‌هایی که با کاهش بهای نفت و عدم رقابت‌پذیری با بازار جهانی، رنگ باخته‌اند. در همین حال بالا‌بودن هزینه‌های تولید صنایع معدنی کشورمان در کنار کاهش جهانی بهای فلزات، مزیت‌های بازار صادراتی را برای صنایعی همچون مس سلب کرده است. حال باید دید کاهش بهای نفت تا چه کفی ادامه خواهد داشت. با کاهش ادامه‌دار بهای جهانی نفت، تردید بر آینده بازار فلزات نیز سایه خواهد افکند.
روزنامه تعادل