اولین گروه که رشد خود را از اسفند ماه 1393 شروع کرده بود، پلی اتیلن سنگین اکستروژن(EX3 یا همان P80 تولیدی شازند، EX3 امیر کبیر که برابر با گرید RP100 پتروشیمی جم است) است که در هفته اول اردیبهشت هم با تقاضای بسیار زیاد مواجه شد.
وضعیت بازار این محصول به شکلی است، که اکنون ما در فصل اوج مصرف آن قرار داریم و اکثر تولیدکنندگان نیازمند خرید این محصول می باشند ولی از اسفند 1393 دلالان با ایجاد تقاضای نجومی و حذف بسیاری از تولیدکنندگان خرد اکثر بارها را خود خریداری می‌کردند و در بازار آزاد با قیمت بسیار بالا به تولیدکنندگانی که موفق به خرید نشده بودند می‌فروختند. در اسفند ماه و هفته‌های اول فروردین تنها پتروشیمی‌ها شازند و امیرکبیر عرضه می‌کردند، این وضعیت ادامه پیدا کرد تا به مرحله فعلی رسیدیم و در هفته آخر فروردین پتروشیمی جم هم به عرضه کننده‌ها اضافه شد ولی این مجتمع حجم‌های کمی را عرضه می‌کند چون که هنوز خط تولیدش راه نیفتاده و از موجودی انباری که در سال گذشته دپو کرده بود عرضه می‌کند.
از طرف دیگر زمزمه‌هایی از اورهال شدن خط امیر کبیر به گوش می‌رسید که در حال حاضر و با کاهش شدید حجم عرضه‌های آن اورهال شدن خط تولید امیرکبیر در اوضاع به شدت ملتهب فعلی قطعی است و باید به این امید بود که پتروشیمی جم با عرضه‌های بالای خود در هفته‌های آتی به بازار کمک کند تا بلکه با وجود غیبت امیرکبیر بین عرضه و تقاضا تعادلی به وجود آید و بعد از برگشت مجدد امیرکبیر مطمئنا از التهاب بازار این محصول کاسته خواهد شد. در حال حاضر اوضاع به شدت به ضرر تولیدکنندگان است زیرا نمی‌توانند از بازار بورس کالای خود را با همان حجمی که می‌خواهند خریداری کنند و مجبور خواهند شد با قیمت بالا از فعالان بازار بخرند. البته باید این نکته را هم در نظر گرفت که از دو ماه دیگر بازار صادرات این محصول به ترکیه به شدت داغ خواهد شد و مجتمع‌ها بخشی از تولید خود را به صادرات اختصاص خواهند داد.
پتروشیمی شازند با عرضه 2000 تن بیشترین حجم عرضه را به خود اختصاص داده بود که با 29300 تن تقاضا مواجه شده و با سقف قیمت معامله شد. پتروشیمی امیرکبیر نیز 750 تن عرضه کرده بود که با تقاضای 25890 تنی مواجه شده و با سقف قیمت معامله صورت گرفت. پتروشیمی جم هم 220 تن عرضه کرده بود که با تقاضای 5269 تنی مواجه شده و با سقف قیمت معامله شد. یعنی این گروه به صورت کلی 2970 تن عرضه، 57409 تن تقاضا را داشت. در حال حاضر قیمت بازار این محصول به 5700 تومان هم رسیده است که برای یک تولیدکننده قیمت بالایی می باشد و این در حالی است که قیمت این محصول برای کسانی که موفق به خرید از طریق بورس می شوند برابر با 4955 تومان می باشد.
اقداماتی که بورس می تواند در راستای کاهش التهاب بازار انجام دهد:
1. تغییر شکل عرضه محصول: در حال حاضر امیر کبیر این کار را انجام می دهد و مثلا زمانی که قصد عرضه 2500 تن بار را دارد در بورس کالا 500 تن عرضه گذاشته و مابقی را در قالب افزایش عرضه می‌گذارد، مزیت این شکل عرضه این است که در این حالت هر کد فقط می تواند تا سقف 500 تن سفارش ثبت کند و شرایط را تا حدودی برابر می‌کند و در زمان معامله اقدام به اضافه کردن 2000 تن مابقی کرده و این اقدام باعث می‌شود که به اکثر متقاضیان بار هر چند اندک برسد. هر چند که اگر عرضه را 200 تن بگذارند و افزایش را 2300 تن بسیار بهتر از قبل می‌باشد و شرایط تا حدودی برابر شده و به هر شرکت کننده تناژ بیشتری می رسد. در حال حاضر شازند این کار را نکرده و همیشه دلالان برنده می‌شوند.
2. حداقل تناژ خرید: در حال حاضر شازند 20 تن، امیر کبیر 10 تن و جم 11 تن می باشد. در این جا هم شازند دارد به خریداران خرد لطمه می زند و یک تولیدکننده با ظرفیت کم زمانی که 8 تن در تسهیم به نسبت سهم دارد در عرضه شازند حذف شده و در عرضه های امیر کبیر و جم موفق به خرید 10 یا 11 تن بار می شود که باز هم از هیچ، بهتر است. که امیدواریم شازند هم کف خرید را به 10 تن کاهش دهد.
پلی اتیلن سبک فیلم
این محصول نیز مورد توجه شدید بازار قرار گرفت و در اکثر گریدها و با وجود حجم زیاد عرضه ها شاهد رقابت قیمتی بین خریداران بودیم. با توجه به اینکه محصول پلی‌اتیلن سبک فیلم 0075 بندر امام اورهال شده است و در چند هفته زودتر بعضی از فعالان بازار دارای رانت اطلاعاتی از این قضیه با خبر بوده و به میزان کافی خرید کرده بودند و این در حالی است که در حال حاضر قیمت این محصول در بازار آزاد و به نفع افراد دارای رانت به شدت افزایش یافته و به مرز 5500 تومان رسیده است، حال زمزمه هایی از اورهال شدن محصول 0200 این مجتمع هم به گوش می رسد که در هفته جاری هم با قیمت سقف معامله شد، در حال حاضر قیمت بازار این محصول هم با وجود این شایعات به مرز 5000 تومان رسیده است.
در چند ماه پیش اعلام شد که هر مجتمعی که بخواهد خط تولیدش را به دلیل تعمیرات اساسی متوقف کند دو هفته زودتر به اطلاع کلیه فعالان بازار برساند تا بتوانند در زمینه تامین مواد اولیه خود تصمیم درستی را بگیرند، ولی به غیر از دو مورد که پتروشیمی خراسان و اروند به صورت عمومی اعلام کردند در حال حاضر شاهد هستیم که به این قضیه عمل نمی شود و همچنان افراد دارای رانت اطلاعاتی، قبل از کل بازار با خبر شده و به اندازه کافی خرید می‌کنند.
البته به نظر بنده فارغ از بحث اورهال شدن خطوط بندر امام در بسیاری از گریدهای دیگر رقابت های قیمتی به دلیل جو دادن دلالان به بازار بود، زیرا که دلالان قبل از اعلام نرخ‌های جدید در هفته های پایانی فروردین و با علم به اینکه قیمت های فروردین کف می باشد به اندازه کافی خرید کرده و انبارهای خود را پر کرده بودند و برای اینکه بتوانند کالاهای خود را با قیمت های بالاتری بفروشند و قیمت‌های فعلی به نوعی تثبیت شوند این جو را در بازار ایجاد کردند تا اکثر کالاها با افزایش نرخ مواجه شوند و به نظرم در این هدف خود موفق عمل کردند، هرچند که روند قیمت‌های جهانی هم صعودی می‌باشد و نرخ دلار هم در محدوده بالای 3300 تومان تثبیت شده است و این انتظار را برای افزایش بیشتر قیمت‌ها برای بازار ایجاد می کند. مزیت محصول سبک فیلم این است که تولیدکنندگان زیادی در داخل دارد و می‌توانند نیاز بازار را تامین کنند، هرچند که از لحاظ کیفیت مواد با هم تفاوت‌هایی دارند و برخی برای بازار از بقیه جذابیت بیشتری دارند. گزارش بازار این محصول به شکل ذیل است:
بندر امام 1000 تن محصول 0200 را عرضه کرده بود که با تقاضای 5740 تنی مواجه شده و با سقف قیمت(44823 ریال) معامله شد. آریا ساسول 1254 تن عرضه کرده بود که از تقاضای 3652 تنی برخوردار بود و با قیمت میانگین 43970 ریال(8 درصد رقابت) معامله شد. پتروشیمی لاله نیز 1015 تن 2100 را عرضه کرده بود که با تقاضای 3888 تنی مواجه شده و با قیمت میانگین 44255 ریال(8.6 درصد رقابت) معامله شد، دیگر محصول این مجتمع یعنی 2102 نیز با همان میزان عرضه با تقاضای 2743 تنی مواجه شد و به صورت میانگین با قیمت 43152 ریال(5.8 درصد رقابت) معامله شد. پتروشیمی امیرکبیر نیز با عرضه 300 تن محصول 2420D-Off1 با تقاضای 8830 تنی مواجه شد وبا قیمت سقف (40341 ریال) معامله صورت گرفت.
احتمالات آینده این محصول
1. شروع به تولید امیرکبیر و عرضه های 2420 گرید D و H در هفته های آتی
2. اورهال شدن خط 0200 بندر امام در صورت صحت شایعات
3. ادامه یافتن عرضه های پتروشیمی های لاله و آریا ساسول و با تناژهای بالا جهت پاسخ گویی به نیاز بازار و همچنین فروش بیشتر
در آینده سعی می شود تحلیل قیمت های جهانی هم ارائه شود تا تولیدکنندگان بتوانند تصمیمات درستی را در زمینه خرید مواد خود بگیرند.
سید جواد موسوی