به گزارش پلاتس در حالی‌که طی ماه‌های گذشته قیمت سنگ آهن در حال تقویت بود، آخرین قیمت سنگ‌آهن خلوص 62 درصد وارداتی به چین با توجه به پایین بودن تقاضا یک دلار و 30 سنت در هر تن خشک افت داشت و به 48 دلار و 60 سنت در هر تن خشک سی‌اف‌آر چین رسید. این میزان افت قیمت برای این ماده اولیه در حالی رخ داده است که کارخانه‌های فولاد چین نیز به دلیل کاهش تقاضا و زیانی که دیده‌اند برنامه کاهش تولید دارند. در همین حال یک پیش‌بینی دیگر از رسیدن قیمت سنگ‌آهن به زیر 40 دلار خبر می‌دهد. مرچنت کمودیتی فاوند پیش‌بینی کرده است که با رشد مازاد تولید و کاهش شدید تقاضای چین چرخه قیمت مواد معدنی و فلزات در بازارهای جهانی در حال بدتر شدن است و این وضعیت ممکن است قیمت نفت و سنگ‌آهن را به زیر 40 دلار هم برساند.
با تمام این تفاسیر سوالی که مطرح می‌شود این است که ادامه داشتن افت قیمت سنگ‌آهن، چه آسیب‌هایی را متوجه تولیدکنندگان سنگ‌آهن ایران خواهد کرد و راهکارهای حفاظت از تولیدکنندگان سنگ‌آهن در چنین شرایطی چیست؟ این سوالات در شرایطی مطرح می‌شوند که چند هفته پیش از این با تلاش انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن برای بهبود قیمت سنگ‌آهن ایران، مرجع قیمت‌گذاری سنگ‌آهن ایران از سایت یومتال که به چینی‌ها تعلق دارد به متال بولتن انتقال یافت. در نتیجه این انتقال قیمت‌گذاری شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران با عیار 60 درصد روی عدد 52/50 به ازای هر تن قرار گرفت. اما به نظر می‌رسد این شرایط پایداری چندانی نداشته است، زیرا بر‌اساس آخرین اعلام متال بولتن در 28 اکتبر 2015، شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران با عیار 60 درصد 48/97 دلار به ازای هر تن اعلام شد.
بازار سنگ‌آهن گرفتار رکود چین
اما با توجه به کاهش تقاضای فولاد در چین به نظر می‌رسد داستان کاهش قیمت سنگ‌آهن همچنان ادامه داشته باشد. این پیش‌بینی در حالی وجود دارد که با توجه به کاهش چشمگیر تقاضا برای فولاد در چین، کارخانه‌ها برای جلوگیری از زیان بیشتر، برنامه کاهش تولید و همچنین هزینه‌های تولید را در پیش دارند که قطعا بر تقاضای سنگ‌آهن به‌عنوان ماده اولیه تاثیر خواهد داشت. چین در سال 2015 چیزی حدود 811 میلیون تن تولید فولاد خواهد داشت و این میزان تولید با کاهشی مداوم در سال 2018 به چیزی حدود 745 میلیون تن خواهد رسید.
با نگاهی به این اعداد و ارقام به نظر می‌رسد اگرچه میزان تولیدات چین در سال‌های آینده با کاهش همراه خواهد بود، اما همچنان حجم آن بالا است. در کنار این موضوع فولادسازان چینی با وجود کاهش تولید، ملزم به صادرات 80 میلیون تنی هستند. به این ترتیب منطقا تولیدکنندگان سنگ‌آهن ایرانی برای فروش محصولات خود حتی باوجود قیمت‌هایی ارزان نباید نگرانی چندانی از بازارهای خود در آینده داشته باشند. بنابراین نگرانی اصلی از کاهش تولید فولاد چین و افت قیمت‌های جهانی فولاد برای سنگ‌آهنی‌های ایرانی چیست؟
به گفته کیوان جعفری‌تهرانی، رئیس روابط بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در رابطه با شرایط فعلی صنعت فولاد چین می‌گوید: انجمن تولیدکنندگان آهن و فولاد چین به فولادسازان این کشور دستور داده است هزینه تولید خود را کاهش دهند، کاهش هزینه تولید نیز به معنای استفاده از سنگ‌آهن‌هایی ارزان و با عیار متوسط 55 درصد است. جعفری تهرانی در ادامه با اشاره به اینکه عیار سنگ‌آهن ایران به‌صورت متوسط 55 درصد است مهم‌ترین مساله تولیدکنندگان سنگ‌آهن را نه قیمت ارزان می‌داند و نه تقاضا برای خرید، او مشکل اصلی سنگ‌آهن ایران را هزینه حمل و نقل بالا و همچنین مسائلی مانند عوارض دولتی می‌داند.
علیرضا سیاسی راد، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان نیز در این زمینه با جعفری تهرانی هم عقیده است و می‌گوید: در شرایط فعلی باید فکری اساسی برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و بهینه کردن قیمت تولید کرد. او در ادامه با اشاره به این نکته که در حال حاضر هزینه‌های تولید در زنجیره‌های اولیه فولاد چندان بالا نیست، می‌گوید: متاسفانه در شرایط فعلی باوجود توجه دولت به سایر زمینه‌های اقتصادی، توجه چندانی به بهبود فضای کسب‌و‌کار در حوزه معدن و سنگ‌آهن، خصوصا کاهش هزینه‌های حمل و نقل دیده نمی‌شود. در کنار این موضوع او به مساله دریافت حقوق دولتی از تولیدکنندگان سنگ‌آهن به‌عنوان یکی دیگر از مشکلات اساسی اشاره می‌کند و می‌گوید: در شرایطی که دولت باید برای همراهی با تولیدکنندگان از عوارض چشم‌پوشی کند یا تخفیف در نظر بگیرد، اخیرا حقوق دولتی که بنگاه‌ها در سال 90 آن را پرداخت کرده‌اند مجددا محاسبه شده است و دولت با دلایلی که مطرح می‌کند سعی بر دریافت دوباره آن دارد.
هزینه‌های حمل‌ونقل در ایران کاهش خواهد یافت؟
با توجه به گفته‌های کارشناسان در حال حاضر افت قیمت‌ها در بازار جهانی مشکلی مهم به شمار می‌رود، اما در کنار چنین مشکلی که از خارج بر تولیدکنندگان تحمیل می‌شود، می‌توان راهکارهایی داخلی به کار بست تا از حجم مشکلات کاسته شود. در این زمینه جعفری طهرانی عقیده دارد «بهترین راه‌حل در شرایط کنونی کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل است.»
او در ادامه می‌گوید: در حال حاضر هزینه حمل‌ونقل سنگ‌آهن به چین برای برزیلی‌ها که از کشتی‌های 400 هزار تنی استفاده می‌کنند و همچنین برای استرالیایی‌ها که از کشتی‌های 170 هزار‌تنی بهره‌مند هستند، چیزی حدود 5 دلار در هر تن تمام می‌شود که این مقدار برای ایران 10 دلار است. او در ادامه با اشاره به شرایط حمل و نقل ریلی در ایران نیز می‌گوید: در حالی‌که ما به علت قدیمی بودن ریل‌ها و لکوموتیوها نهایتا می‌توانیم 25 واگن را به یکدیگر وصل کرده و به حرکت دربیاوریم، در استرالیا یا برزیل لکوموتیوهایی وجود دارد که توان حمل 40 تا 100 واگن 40 تنی را به‌صورت همزمان دارد.
جعفری طهرانی بالا بودن هزینه‌های حمل و نقل را یکی از چالش‌های اصلی صادرات سنگ‌آهن در ایران عنوان می‌کند و با تاکید بر لزوم رقابت با سایر کشورها برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل، در پیش‌بینی میزان صادرات سنگ‌آهن در سال جاری می‌گوید: با شرایطی که حالا وجود دارد بعید می‌دانم تا پایان امسال صادرات سنگ‌آهن ایران بیش از 12 تا 15 میلیون تن باشد. پیش‌بینی این کارشناس در حالی است که ایران سال گذشته 20میلیون تن صادرات سنگ‌آهن داشته است، بنابراین ممکن است امسال با کاهش 25 درصدی صادرات سنگ‌آهن همراه باشیم. این میزان کاهش در حالی است که به علت افت قیمت‌ها، صادرات سنگ‌آهن از نظر ارزشی نیز با کاهش همراه خواهد بود. در نهایت با توجه به گفته‌های کارشناسان به نظر می‌رسد دولت باید در مواردی نظیر دریافت حقوق دولتی یا امکانات حمل‌ونقل برای ارتقای جایگاه سنگ‌آهن کشور تجدید‌نظر کند. در واقع تا زمانی که حتی بنادر ما تحمل پهلوگیری کشتی‌هایی با حجم بالاتر از 90 هزار تن را ندارند، نمی‌توان چندان به رقابت در سطح جهانی امیدوار بود.
دنیای اقتصاد