با آغاز تحریم ایران، ازجمله محصولاتی که مورد بی‌مهری و کم‌لطفی خارجی‌ها قرار گرفت و دیگر خریدارانی برای محصولات آن پیدا نشد، مس بود، محصولی که سال‌ها است روزهای سختی برای فروش کالاها سپری می‌کند. اما برجام و برداشته شدن تحریم‌ها امید شیرینی را به این صنعت تزریق کرد چراکه فعالان این حوزه انتظار دارند پس از طی شدن دوره زمانی خاصی سرمایه‌گذاران بزرگ و کوچک خارجی وارد این صنعت شوند و برای محصولات مسی مشتریان خوبی پیدا شود. تاکنون نیز مذاکرات هیات‌های سفرکننده به ایران نشان‌داده این بخش از معادن و کارخانه‌های فرآوری مس تا چه حد مورد علاقه سرمایه‌گذاران خارجی قرار دارد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با برداشته شدن تحریم‌ها، صنعت مس با امید بیشتری روزگار خواهد گذراند چراکه هیچ صنعتی بدون فروش و مشتری نمی‌تواند دوام و بقا پیدا کند.
مشتریان مس افزایش می‌یابد
مهدی کارگر آزاد، مشاور رییس هیات عامل ایمیدرو درباره تاثیرات «برجام» بر صنعت مس ایران می‌گوید: به‌طور قطع برجام می‌تواند تاثیرات بسیار مثبتی بر صنعت مس ایران بگذارد چراکه شرکت ملی مس ایران در فهرست تحریم قراردارد به همین دلیل نمی‌تواند محصولات خود را به‌طور مستقیم به فروش برساند در نتیجه با از بین رفتن تحریم این صنعت از شرایط بسیار خوبی برخوردار خواهد شد. وی می‌افزاید: در صورتی که برجام انجام شده و تحریم‌ها به‌طور کامل از بین برود شرکت‌های مسی می‌توانند محصولات خود را به فروش برسانند که به‌طور قطع می‌توان رونق چشمگیری را در این صنعت مشاهده کرد چراکه در هر صنعت و در هر بخش تولیدی فروش محصولات از اهمیت فراوانی برخوردار است و اگر شرکتی نتواند آنطور که شایسته است به فروش محصولات خود بپردازد دیگر تولید معنایی نخواهد داشت.
کارگر آزاد خاطرنشان می‌کند: تاثیرات برجام را از ابتدای سال ۹۵ مشاهده خواهیم کرد چراکه چند ماه زمان لازم است تا شرکت‌های خارجی ورود پیدا کنند و با محصولات ایرانی و قیمت‌ها آشنا شوند اما به‌طور قطع از سال آینده شاهد این تحولات خواهیم بود. وی درباره تاثیرات برجام براستراتژی تولید مس بیان می‌کند: با تامین ارز و قطعات یدکی و حتی تجهیزات جدید به‌طور قطع پیوستگی لازم دراین صنعت به وجود می‌آید و میزان و نوع تولید بهتر می‌شود چراکه هرچه فناوری‌ها ارتقا یابد به همان نسبت میزان تولید و نوع محصولاتی که تولید می‌شود از شرایط بهتری برخوردارخواهند شد. کارگر آزاد می‌افزاید: باید تلاش شود در این صنعت محصولات جدیدتری تولید شود تا ارزش‌افزوده آنها نیز ارتقا یابد چرا که هرچه محصولات مناسب نیاز بازارهای جهانی تولید شود به همان نسبت نیز ارزش بیشتری خواهند داشت در نتیجه با از بین رفتن تحریم‌ها باید استراتژی تولید درصنعت نیز تغییر کند.
سرمایه‌گذاران خارجی، وارد ایران می‌شوند
احمد مشکانی، استاد دانشگاه و کارشناس مس درباره اینکه صنعت مس پس از «برجام» شاهد چه تحولاتی خواهد بود می‌گوید: در شرکت مس جذب سرمایه‌گذاری انجام می‌شود درحالی که خود این شرکت باید در این بخش سرمایه‌گذاری انجام دهد. وی می‌افزاید: درحال حاضر شرکت مس معادن را با سهام‌های مختلف به شرکت‌های متفاوت واگذار می‌کند تا آنها سرمایه بیاورند. وی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر قیمت مس مناسب است اما بازارهای جهانی روی این قیمت‌ها باقی نمی‌ماند و درصدد هستند قیمت را از ۵ هزار دلار به ۶ هزار دلار برسانند. مشکانی تصریح می‌کند: بهترین راهکار این است که شرکت‌های مس به سمت فناوری‌های نوین درحوزه فرآوری، اکتشاف و بهره‌برداری حرکت کنند تا به وسیله فناوری‌های جدید هزینه محصولات خود را تا جایی که امکان دارد کاهش دهند.
وی اظهار می‌کند: در صورتی که شرکت‌های مسی بتوانند قیمت تمام شده محصولات خود را کاهش دهند درآن صورت تولید برای آنها سودده خواهد شد. این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: یک استراتژی جهانی وجود دارد مبنی بر اینکه قیمت مس چقدر است و هزینه و تولید چه میزان خواهد بود؟ در بازارهای جهانی اتفاقی که به وقوع پیوست این است که شیلی، استرالیا و امریکا به تکاپو افتادند تولید خود را بالا ببرند و کسری بودجه را جبران کنند.
به گفته وی، افزایش میزان تولید باعث می‌شود کاهش قیمت محصولات جبران شود اما عده‌ای دیگر از تولیدکنندگان مس روش دیگری را به کار می‌برند و به جای افزایش تولید، میزان ذخایر و کاربردهای مس را افزایش می‌دهند تا کاهش قیمت‌ها جبران شود. مشکانی می‌گوید: در حال حاضر در جهان کل فلزات دارای یک چالش پیچیده‌ای هستند به همین دلیل فعالان این حوزه‌ها نمی‌توانند راهکارهای مناسب قیمتی را ارائه دهند و این مسائل در کل دنیا ابهام برانگیز شده است. وی اظهار می‌کند: برخی فلزات جایگزین دارند و برخی فلزات بازیافت می‌شوند که مس شامل هر دو دسته می‌شود البته شاید در ایران جایگزین مس وجود نداشته باشد اما بازیافت مس می‌تواند بخشی از میزان تولید را کم کند.
این کارشناس مس عنوان می‌کند: تحولات جهانی روی قیمت مس تاثیر می‌گذارد و قیمت آن را افزایش می‌دهد ازجمله اینکه باید ذخایر تمام شود و منابع جدید جایگزین ذخایر قدیمی نشود. این مسائل در ۱۰ سال گذشته کمتر اتفاق افتاده اما در چند سال اخیر برخی معادن تعطیل شدند و این مسئله مانند این است که ما معدن جدیدی را کشف نکرده‌ایم بنابراین اینگونه موضوع‌ها باعث می‌شود ما قیمت محصولات خود را بالا ببریم.
به گفته مشکانی؛ در حال حاضر یکسری درگیری‌های داخلی و یکسری مسائل جهانی وجود دارد که مسائل جهانی را نمی‌توان تغییر داد. وی ادامه می‌دهد: با برداشته شدن تحریم‌ها در ۲ سال آینده ۲ گروه سرمایه‌گذاری کوچک و دیگری گروه‌های سرمایه‌گذاری بسیار بزرگ در صنعت مس ورود پیدا می‌کنند. گروه‌های کوچک برای این می‌آیند که می‌دانند اگر فرصت را از دست بدهند سرمایه‌گذاران بزرگ ورود پیدا کرده و تمام فرصت‌ها را به دست می‌آورند به همین دلیل این گروه‌ها می‌آیند تا در شرکت‌های کوچک سرمایه‌گذاری کنند. این کارشناس مس بیان می‌کند: سرمایه‌گذاران بزرگ، که غول‌های معدنی جهان به شمار می‌آیند در گام نخست با دولتی‌ها وارد مذاکره و تعامل می‌شوند زیرا هنوز هراس دارند سرمایه‌های خود را در بخش خصوصی وارد کنند.
وی اظهار می‌کند: گلنکور یک شرکت بزرگ مسی و چند ملیتی است که بیشترین محصولات مسی ایران را خریداری می‌کرد اما۲۰ روز بیش حدود ۲۵ درصد از ارزش سهامش کاهش پیدا کرد به همین دلیل دیگر از ایران محصول خریداری نمی‌کند. وی تاکید می‌کند: این شرکت یکی از بهترین خریداران محصولات مسی است و در حال حاضر همه منتظر هستند ببینند تکلیف برجام چه می‌شود که این مسئله نیازمند بازه زمانی ۱ تا ۲ ساله است تا نتایج مشخص شود در واقع نتایج برجام درکوتاه مدت مشخص نیست و باید مدت زمان مناسبی سپری شود تا نتایج به طور کامل معلوم باشد. وی خاطرنشان می‌کند: باید دوطرف ایرانی و خارجی به تعهدات خود عمل کنند و گرنه نمی‌توانیم شاهد تاثیرات مثبت باشیم.
به گفته مشکانی، شرکت‌های بزرگ دنیا ایران را به عنوان یک زمین بکر در حوزه معدن می‌دانند که برای سرمایه‌گذاری مناسب است اما باید فرصت مناسب سرمایه‌گذاری فراهم شود. سرمایه‌گذاران تمایلی برای بردن سرمایه خود در اروپا و کشورهای مانند افغانستان و مغولستان ندارند بنابراین تنها جایی که برای سرمایه‌گذاری باقی می‌ماند، ایران است. این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: در بسیاری از کشورها سرمایه‌های بدون گردش در دست افراد باقی مانده است و آنها منتظر هستند شرایط سرمایه‌گذاری در ایران فراهم شود تا بتوانند برای سرمایه‌گذاری در معادن ایران ورود پیدا کنند به همین دلیل پس از برجام متقاضیان فراوانی به ایران سفر خواهند کرد.
صمت