بیژن زنگنه صبح امروز (شنبه ٧ آذرماه) در کنفرانس تهران که با هدف معرفی مدل جدید قراردادهای صنعت نفت (IPC) در سالن اجلاس سران درحال برگزاری است، اصول مهم برنامه‌های آتی وزارت نفت را تشریح کرد و گفت: گسترش اکتشاف، بالا بردن ظرفیت تولید نفت و گاز در کشور، افزایش مستمر ضریب بازیافت از مخازن، ارتقای فناوری‌های ملی و تقویت ظرفیت‌های ایرانی غیردولتی برای حضور در فعالیت‌های صنعت نفت، پنج اصل مهم حاکم بر برنامه‌های وزارت نفت خواهند بود.
وی ادامه داد: اکنون زمان مناسبی است که تحریم های ستمگرانه علیه ایران برداشته و یک بار دیگر ثابت شود تحریم‌ها علیه جریان نفت به ضرر مصرف‌کننده و تولیدکننده است و نفت را نباید با نگرش سیاسی مورد تهدید و تحریم قرار داد.
زنگنه به تبیین پنج اصل مهم که برنامه‌های آتی وزارت نفت بر آن استوار شده پرداخت و گفت: نخستین اصل مورد توجه ضرورت اجتناب ناپذیر گسترش اکتشاف در عرصه سرزمین و توسعه و بالابردن ظرفیت تولید نفت و گاز کشور است.
وی دومین اصل را که بر برنامه‌های بخش بالادستی نفت حاکم است، ضرورت اجتناب ناپذیر افزایش مستمر ضریب بازیافت و برداشت نهایی از مخازن نفت و گاز عنوان و در خصوص سومین اصل وزارت نفت اظهار کرد: ضرورت بهره‌گیری از برترین فناوری‌های موجود در جهان و توجه به ارتقای فناوری ملی اصل سوم مورد نظر وزارت نفت است.
زنگنه در ادامه، اصل چهارم و پنجم مورد نظر وزارت نفت را ضرورت جذب سرمایه خارجی برای توسعه صنعت نفت و ضرورت حمایت از ظرفیت‌های ایرانی غیردولتی برای حضور در زنجیره اکتشاف، توسعه میدان‌های نفتی و بهره برداری از آن عنوان کرد.
وی با بیان این که زمانی که بحث توسعه اقتصاد نفت و گاز انجام می‌شود به معنای وابستگی به درآمدهای نفتی نیست، افزود: با استفاده از درآمدهای نفت می‌توان بخش‌های دیگر اقتصاد را توسعه داد.
زنگنه با اشاره به سه خانواده قراردادی یعنی قراردادهای امتیازی، مشارکت در تولید و قراردادهای خدماتی که بیع متقابل نوعی از این قراردادهاست، گفت: میدان‌های سیری A و B، فازهای ٢ و ٣ و ٤ و ٥ پارس جنوبی، میدان‌های سروش و نوروز و میدان‌های دارخوین و دورود نیز در قالب قراردادهای بیع متقابل اجرا و به توسعه رسیده است.
وزیر نفت با بیان این که ایران امروز با بیست سال گذشته تفاوت‌های زیادی کرده و ما باید از فرصت‌های کار با شرکت‌های بین المللی به عنوان اهرم قوی برای اقتصاد و حمایت از تأسیس شرکت‌های دانش بنیان استفاده کنیم، افزود: باید از مشارکت شرکت‌های داخلی و خارجی در بخش بالادستی نفت استفاده لازم را کرد.
ضرورت تشکیل جی سی ها
زنگنه بر ضرورت تشکیل و قدرتمند شدن شرکت‌های پیمانکار عمومی(جی سی) تأکید و اظهار کرد: هم اکنون پتروپارس در این بخش به عنوان یک پیمانکار عمومی حضور دارد که باید تلاش شود با قدرت به فعالیت در این زمینه ادامه دهد.
وزیر نفت به تشکیل نخستین شرکت‌های پیمانکار عمومی در کشور اشاره و تصریح کرد: در سال‌هایی که در وزارت نیرو حضور داشتم شرکت‌های مپنا و فراب با این هدف تشکیل شدند.
ایران تأمین کننده امنیت انرژی جهان
زنگنه با بیان این که مدل جدید قراردادهای نفتی که امروز ارائه می‌شود الزاما بی‌نقص نیست زیرا محصول دست بشر است، اظهار کرد: اما این قرارداد جوابگوی نیازهای صنعت نفت و توسعه آن خواهد بود.
وی در عین حال افزود: با رعایت اصول، ما از نظریات صاحبنظران و کارشناسان برای این مدل از قراردادها استقبال می‌کنیم.
وزیر نفت با بیان این که ایران بعد از کشف نفت در ١٠٧ سال گذشته همواره نقش سازنده‌ای در تأمین انرژی جهان داشته است، تصریح کرد: ایران همواره یک رکن اثرگذار در امنیت انرژی جهان است و نقش سازنده ای را ایفا می‌کند.
زنگنه با بیان این که ایران از همکاری و مشارکت با شرکت‌های بین المللی و در شرایط برد-برد استقبال می‌کند، گفت: شرکت‌ها و سرمایه گذاران خارجی می‌توانند در بخش پایین دستی صنعت نفت مانند پتروشیمی‌ها، پالایشگاه ها و ال ان جی حضور پیدا کنند.
ضرورت توسعه بخش بالادستی نفت
وی با تأکید بر این که توسعه بخش بالادستی صنعت نفت یک ضرورت و الزام است، تصریح کرد: باید اکتشاف نفت و گاز در کشور تا شناخت کامل منابع ادامه پیدا کند و توسعه میدان‌های نفت و گاز به‌ویژه میدان‌های مشترک همانگونه که در سیاست‌های کلی نظام بر آن تأکید شده است، به طور جدی پیگیری شود.
زنگنه، بالابردن ضریب بازیافت مخازن را نیز دیگر الزام صنعت نفت دانست و گفت: این مسائل و توسعه بخش بالادستی تنها یک توسعه نیست، بلکه الزامی است که باید پیگیری شود و تولید از مخازن نیز باید به صورت صیانتی صورت گیرد.
وزیر نفت با تأکید بر این که برنامه توسعه صنعت نفت یک ضرورت در بالاترین سطح نظام است به جذب مشارکت خارجی اشاره و اظهار کرد: مشارکت خارجی در صنعت نفت برای سه هدف دستیابی به تکنولوژی پیشرفته، مدیریت برتر و سرمایه است.
وی با بیان این که طرح‌های صنعت نفت (طرح‌های توسعه نیافته و میدان‌های در حال بهره‌برداری) مستلزم استفاده از تکنولوژی برتر است، افزود: هریک از طرح‌هایی که در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی ارائه می‌شود باید از نظر مدیریتی به خوبی اداره شود.
زنگنه مدیریت خوب، زمان مشخص و هزینه معقول را از الزامات اجرای یک پروژه خوب دانست و گفت: منابع مالی کشور محدود است که باید تلاش شود با مدیریت درست به خوبی از این منابع استفاده شود.
ضرورت تشکیل شرکت‌های اکتشاف و تولید
وزیر نفت به استفاده از ظرفیت‌های نیروهای داخلی در دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد اشاره و تصریح کرد: در آن مقطع از لحاظ ارزشی بیش از ٥٠ درصد پروژه ها از سوی نیروهای ایرانی در شاخه‌های مختلف EPC انجام شده است.
زنگنه با بیان این که هم اکنون شرکت‌های پیمانکار عمومی و شرکت‌هایی که به صورت EPC فعالیت می‌کنند در کشور وجود دارند، بر ضرورت تأسیس شرکت‌های اکتشاف و تولید نفت تأکید کرد و گفت: باید شرکت‌هایی که همزمان کار اکتشاف و بهره برداری را انجام می‌دهند در ایران تشکیل شوند؛ هم اکنون چنین شرکت‌هایی در ایران وجود ندارند که باید در جهت تأسیس و حمایت از آنها اقدام کرد.
وی افزود: با معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی، بهترین فرصت برای تشکیل چنین شرکت‌هایی که وظیفه آنها همانند شرکت‌های بزرگ بین المللی مهندسی مخزن، مدیریت کلان پروژه، توانایی بهره برداری و تأمین مالی است، فراهم شده است.
کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی آرزوی ماست
وزیر نفت در ادامه به بند ١٠ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده برای به پاسخگویی به نگرانی برخی از روشنفکران اشاره کرد و گفت: تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهای حاصل از آن در تأمین بودجه عمومی و منابع سرمایه‌ای سبب رشد اقتصادی می‌شود.
وی با بیان این که زمانی که بحث توسعه‌ای صنعت نفت و گاز مطرح می‌شود، عده‌ای تصور می‌کنند این درآمدهای حاصل از نفت سبب وابستگی می‌شود، در حالی که این گونه نیست، افزود: زمانی می‌توان گفت وابستگی به نفت اضافه می‌شود که این درآمد به عنوان تأمین بودجه عمومی دیده شود در حالی که آنچه از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده و سال‌هاست سیاست ما نیز هست، تغییر نگاه به درآمدهای نفتی است.
به گفته زنگنه، درآمدهای نفتی نباید منبع تأمین بودجه شود، بلکه باید به سرمایه زاینده اقتصادی بدل شود و این موضوع آرزوی ماست.
بخش نفت در سیاست‌های کلی نظام
وزیر نفت در ادامه به تشریح اصول مطرح شده در ابتدای سخنرانی خود یعنی اصل گسترش اکتشاف در توسعه میدان‌های نفت و گاز پرداخت و درباره سیاست‌های کلی این بخش گفت: در بند یک سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران در بخش نفت و گاز که در سال ٧٩ از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده به اتخاذ تدابیر و راهکارهای مناسب برای گسترش اکتشاف نفت و گاز و شناخت منابع کامل کشور پرداخته شده است.
وی با بیان این که در بند ٢ این سیاست نیز بر افزایش ظرفیت تولید صیانت شده نفت متناسب با ذخایر موجود و برخورداری کشور از افزایش قدرت اقتصادی، امنیتی و سیاسی تأکید شده است، افزود: سه رکن مهم کشور یعنی اقتصاد، امنیت و سیاست به صورت مستقیم به توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز کشور تأکید دارند.
زنگنه به بند ١٤ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اشاره و اظهار کرد: در این بند افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز به‌ویژه به منظور اثرگذاری بر بازارهای جهانی و همچنین بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز بخصوص در میدان‌های مشترک تأکید شده است.
وزیر نفت افزود: بند ٢٨ سیاست‌های برنامه ششم نیز به اولویت حوزه‌های راهبردی صنعتی از قبیل نفت و گاز اشاره کرده است.