حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان مطلب فوق و اشاره به فضای کسب و کار در سال ۹۴ اظهار کرد: طی سال جاری شاهد ثبات نسبی در بازار ارز و همچنین کاهش نرخ تورم از 16/3درصد در 12ماه منتهی به دی ماه سال ۱۳۹۳ به 13/2درصد در دوره مشابه سال جاری بودیم.
سلطانی‌نژاد با اشاره به صفر شدن رشد تولید ناخالص داخلی یادآور شد: همچنین امسال شاهد کاهش درآمدهای نفتی و سرمایه‌گذاری عمرانی بودیم و بر اساس آمارها، با افت ۱۵درصدی در صدور پروانه‌های ساختمانی صادرشده نسبت به دوره مشابه سال قبل مواجه شدیم. در این میان دامپینگ قیمتی بعضی محصولات از جمله واردات فولاد ارزان‌قیمت از چین و همچنین کاهش قیمت کالاهای اساسی (مخصوصا فلزات) در بازارهای جهانی رخ داد که به‌طور طبیعی این عوامل در روند معاملات بورس کالای ایران تاثیرگذار بوده است.
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به اجرای برجام و ایجاد فرصت‌های جدید در اقتصاد ایران اشاره کرد و گفت: معاملات بورس کالای ایران به واقعیت‌های اقتصادی وابسته است و مانند بازار سهام از پیش‌بینی‌ها تاثیر ویژه‌یی نمی‌گیرد، با این تفاسیر به‌طور حتم از سال ۹۵ با ایجاد گشایش‌هایی در اقتصاد، بورس کالا با بهره‌گیری از ظرفیت داخلی سیستم بانکی و همکاری با بانک‌های بین‌المللی، تسویه معاملات با ارزهایی همچون دلار و یورو را در تالار صادراتی در دستور کار قرار می‌دهد تا شاهد رشد حجم معاملات صادراتی، افزایش مراودات بورس کالا با بورس و نهادهای بین‌المللی و ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران از طریق بورس کالا باشیم.
پذیرش انبارهای بورس کالا در خاورمیانه
وی اظهار کرد: همچنین توسعه انبارهای معاملاتی بورس کالا در کشورهای همسایه از برنامه‌های جدی بورس کالاست تا بتوانیم با پذیرش و ذخیره محصولات ایرانی در انبارها به توسعه صادرات کالاها، بازاریابی برای و رشد کیفیت محصولات ایرانی کمک کنیم.
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه ارتباط میان بورس‌های کالایی در دنیا امری متداول است، گفت: همکاری میان بورس‌های کالایی در دنیا حتی بیشتر از بازارهای سهام انجام می‌شود و بر همین اساس در مرحله اول برای توسعه صادرات محصولات ایرانی با بورس‌ها و کشورهای همسایه در حال مذاکره هستیم؛ اما برای توسعه بازارهای مالی به‌طور طبیعی باید سراغ بورس‌های کالایی پیشرفته دنیا برویم که این امر نیز در دستور کار قرار گرفته است.
برنامه‌های آتی بورس کالا
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به برنامه‌های آتی این بورس در چهار حوزه بازار فیزیکی، بازار مشتقه، عملیات و فناوری اطلاعات اشاره کرده و گفت: درحوزه بازار فیزیکی، بورس کالا درصدد توسعه رینگ صادراتی، گسترش شبکه انبارها در بازارهای بین‌المللی و اجرای ماده 33 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی برای سایر محصولات کشاورزی در سطح کشور است. همچنین این بورس، راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی روی طلا، PVC، محصولات فولادی و شمش آلومینیوم را در دستور کار خود دارد.
سلطانی‌نژاد در ادامه به بیان برنامه بورس کالا در راستای گسترش بازار مشتقه پرداخت و گفت: گسترش معاملات آنلاین و 24ساعته شدن معاملات آتی سکه و همچنین راه‌اندازی صندوق‌های کالایی و ارزی از جمله برنامه آتی ما در این خصوص به شمار می‌رود. ضمن آنکه بورس کالا گسترش تامین مالی فعالان بازار را با استفاده از ابزارهای نوین و عمومی‌سازی ابزارهای مالی برای اقشار مختلف مدنظر خود قرار خواهد داد.
پیاده‌سازی مدل کارگزار محوری
وی سپس سیستمی کردن فرآیند پذیرش کالاها در بازارهای اصلی و فرعی و ایجاد بانک اطلاعاتی قیمت‌های پایه را از جمله برنامه‌های آتی این بورس در حوزه عملیات و نظارت برشمرد و گفت: بورس کالا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز آماده یکپارچه‌سازی سامانه‌های معاملات نقدی با پوشش معاملات صادراتی و سپرده کالایی توسط سامانه جامع معاملاتی است و توسعه سامانه‌های نظارتی مبتنی بر تکنولوژی‌های هوش تجاری را به همراه توسعه سرویس‌های انتشار اطلاعات در دستور کار خود دارد. همچنین تولید سامانه تحویل الکترونیکی، ایجاد بستر معاملات تحت وب و پیاده‌سازی مدل کارگزارمحوری در سامانه معاملات آتی از اقدامات آتی بورس کالا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
بورس کالا در افق چشم‌انداز
سلطانی‌نژاد در ادامه گفت: بورس کالا در افق چشم‌انداز، به دنبال دستیابی به مرجع قیمت‌گذاری کالاهای اساسی در منطقه و یکی از گزینه‌های اولویت‌دار تولیدکنندگان برای تامین مالی و پوشش ریسک تجاری است. مدیرعامل بورس کالای ایران اضافه کرد: بازنگری در راهبردهای بورس کالا از جمله گسترش اندازه و عمق بازار در کالاهای منتخب جهت مرجعیت کشف قیمت بازار، استفاده از ظرفیت نهادهای مالی جهت توسعه کسب و کار، مشتری‌مداری و کیفیت‌گرایی در ارائه خدمات به ذی‌نفعان و توسعه فعالیت‌ها جهت ارتقای تجارت کشور با بازارهای بین‌المللی نیز در سال آتی دنبال خواهد شد.
مهاجرت به نسل دوم معاملات
حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در نشست خبری با اصحاب رسانه به مهاجرت بورس کالا به نسل دوم معاملات که در بورس‌های کالایی دنیا نیز وجود دارد، اشاره کرد و گفت: طی این سال‌ها بورس کالا در معاملات نقدی و فیزیکی به بلوغ رسیده و امروز با در پیش گرفتن اوراق بهادارسازی معاملات کالاها در حال مهاجرت به نسل دوم معاملات بورس کالا هستیم.
وی اظهار داشت: پس از تقویت و توسعه معاملات اوراق مبتنی بر کالا و آشنایی کلیه فعالان صنایع از مزایا و چگونگی معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا، به سمت نسل سوم معاملات یعنی قراردادهای فیوچرز و آپشن و حتی ترکیب این دو قرارداد خواهیم رفت تا همانند بورس‌های کالایی معتبر و پیشرفته دنیا عمده معاملات بورس کالا بر اساس ابزارهای مالی انجام شود.
اهم اقدامات در سال 94
سلطانی‌نژاد در ادامه به اهم اقدامات بورس کالا در سال 94 اشاره کرد و گفت: در معاملات گواهی سپرده ذرت خوزستان به حجم تقریبی 190هزار تن و ارزشی معادل با 1192میلیارد ریال رسیدیم که برای تحقق این کار، سامانه الکترونیکی صدور گواهی سپرده کالایی راه‌اندازی و همچنین برای بیش از 7هزار کشاورز کد بورسی صادر شد.
مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه با اجرای قیمتی تضمینی ذرت خوزستان به میزان قابل توجهی از هزینه‌های دولت کاسته شد، افزود: پذیرش 9 انبار در استان کرمانشاه برای محصول جو و 26 انبار در استان خوزستان برای محصول ذرت دانه‌یی به همراه برگزاری دوره‌های آموزشی و توجیهی برای کشاورزان، مدیران استانهای منتخب و انبارداران به مدت 3520 نفرساعت از دیگر اقدامات بورس کالا در این حوزه به شمار می‌رود.
راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده طلا
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه معاملات گواهی سپرده سکه طلای بهار آزادی نیز به تازگی راه‌اندازی شده است، گفت: در حوزه بازار مشتقه فعالیت‌هایی همچون امکان‌سنجی راه‌اندازی قرارداد آتی قیر، آغاز اقدامات برای راه‌اندازی قرارداد آتی ذرت و زعفران، افزایش زمان معاملات آتی سکه تا ساعت 19:00 که به نوعی فاز نخست پروژه 24 ساعته شدن معاملات است نیز اجرایی شده است. وی اظهار داشت: همچنین در بخش معاملات آتی سکه، اصلاح مشخصات قرارداد آتی با هدف افزایش عمق بازار مانند تغییر شمار موقعیت‌های هر معامله‌گر و کاهش وجه تضمین عملیاتی شد که بخشی از رونق معاملات به این تغییرات مرتبط است.
زیرساخت‌های بازار مشتقه ارزی
سلطانی‌نژاد با اشاره به تصویب راه‌اندازی معاملات آتی ارز در شورای عالی بورس گفت: بورس کالا کلیه مقدمات و زیرساخت‌های لازم برای راه‌اندازی بازار آتی ارز را فراهم کرده و در صورت اعلام آمادگی همکاران ما در بانک مرکزی، می‌توانیم ظرف یک هفته این بازار را راه‌اندازی کنیم.
۱۱ماه فعالیت بورس کالا به زبان آمار
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به آمار معاملات بازار کالای فیزیکی و بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا در ۱۱ماهه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل اشاره کرد و گفت: در تالار محصولات صنعتی و معدنی با کاهش ۲۰درصدی حجم و افت ۳۷درصدی ارزش معاملات روبه‌رو شدیم. اما با تلاش و همکاری بورس کالا و وزارت جهاد کشاورزی، ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی در بورس کالا اجرایی شد که برآیند آن رشد ۶۰۰درصدی حجم و ۹۲۲درصدی ارزش معاملات تالار کشاورزی بوده است.
سلطانی‌نژاد ادامه داد: در تالار محصولات پتروشیمی نیز در ۱۱ماه امسال با افت ۱۴درصدی در حجم و کاهش ۲۲درصدی ارزش معاملات روبه‌رو شدیم و در بخش فرآورده‌های نفتی نیز رشد ۱۶درصدی در حجم و افت ۲۴درصدی ارزش معاملات به ثبت رسید.
به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران، در مجموع حجم کلی بازار فیزیکی بورس کالا در ۱۱ماه سال جاری افت ۳درصدی و ارزش معاملات کاهش ۲۷درصدی را نشان می‌دهد؛ در این بین نکته قابل توجه این است که از ۲۷درصد ارزش کاسته شده معاملات، ۲۵درصد آن به کاهش قیمت کالاها در بازارهای جهانی مرتبط است. همچنین حجم کلی معاملات بازار فیزیکی با توجه به رکود اقتصادی و همچنین اوضاع نامناسب بازارهای کالایی جهان، فقط ۳درصد کاهش یافته که این آمار نشان می‌دهد کاهش معاملات به متغیرهای بیرونی ارتباط داشته و مشکلی در فرآیندهای معاملاتی بورس کالا وجود نداشته است.
مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به آمار معاملات بازار اوراق مبتنی بر کالا اشاره کرد و گفت: در بخش قراردادهای آتی، کاهش ۱۵درصدی ارزش معاملات در ۱۱ماه امسال به نسبت سال گذشته به ثبت رسیده است که پیش‌بینی می‌شود با احتساب ماه پایانی سال و رونق معاملات، به ارزشی فراتر از سال گذشته برسیم.
سلطانی‌نژاد در خصوص اوراق سلف موازی استاندارد گفت: در این بخش با توجه به افزایش حجم تامین مالی شرکت‌ها از بورس کالا، حجم این معاملات با رشد 50درصدی و ارزش معاملات با افزایش ۳۷درصدی روبه‌رو شد؛ معاملات گواهی سپرده کالایی که روی دو محصول جو کرمانشاه و ذرت خوزستان اجرایی شد هم حجم معاملات اوراق مبتنی بر کالای بورس کالا را افزایش داد.
وی تصریح کرد: با احتساب دو بازار فیزیکی و اوراق مبتنی بر کالا، ارزش کل معاملات بورس کالا به ۴۰۱هزار میلیارد ریال رسید که در مقایسه با ۱۱ماهه سال ۹۳ یعنی ۵۲۰هزار میلیارد ریال، با ۲۳درصد کاهش روبه‌رو شد. گفتنی است در تالار صادراتی بورس کالای ایران نیز حجم معاملات به ۵میلیون و ۶۰۰هزار تن و ارزش معاملات به بیش از ۲۷هزارمیلیارد ریال رسید.
تعادل