حال با گذشت سه ماه از آغاز سال نو میلادی تغییرات آرام آرام در حال خودنمایی هستند. بر این اساس دوشنبه گذشته بهای سنگ‌آهن با رشد یک دلاری همراه شد تا قیمت شاخص سنگ‌آهن با 19 درصد رشد به 63 دلار و 10 سنت برسد. این رشد قیمت در حالی در حوزه سنگ‌آهن رخ داده است که طبق شنیده‌ها تولیدکنندگان بزرگ فولاد چند روزی است که از اعلام قیمت خودداری کرده‌اند. اما علت این رشد قیمت ناگهانی در سنگ‌آهن چیست و آثار این رشد به چه شکل در صنعت و بازار فولاد منعکس خواهد شد؟ آیا رشد قیمت سنگ‌آهن در مقطع فعلی سیگنالی برای تعیین مسیر صنعت فولاد در سال جدید میلادی است؟
این سوال‌ها در شرایطی وجود دارد که چنانچه رشد اخیر در قیمت جهانی سنگ‌آهن پایدار باشد، می‌تواند سرنوشتی بسیار متفاوت از دو سال گذشته برای فعالان این حوزه در ایران رقم بزند. به این ترتیب در حالیکه بسیاری از معدن‌کاران ایرانی به دنبال افت شدید قیمت سنگ‌آهن و رکود در بازار مجبور به ترک کار خود شدند، ممکن است به واسطه اتفاقات چند روز اخیر و رشد قیمت سنگ‌آهن فرصتی برای بازگشت به تولید داشته باشند.
این امیدواری در حالی در پی رشد قیمت سنگ‌آهن در میان فعالان حوزه سنگ‌آهن ایجاد شده است که برخی گمانه‌ها از ناپایدار بودن موج افزایش قیمت و اتمام آن تا یک ماه آینده حکایت دارند. یا این وجود برخی کارشناسان با رد این گمانه عقیده دارند رشد قیمت اخیر در سنگ‌آهن نتیجه سیاست‌های جدید چین برای سال 2016 است، بنابراین این میزان رشد دست‌کم تا پایان این سال پایدار خواهد ماند. رضا زائرحیدری،کارشناس صنعت فولاد در رابطه با آثار رشد قیمت جهانی سنگ آهن در محصولات فولادی عقیده دارد رشد قیمت در تولیدات فولادسازان با شدت بیشتری نسبت به سنگ آهن مشاهده خواهد شد زیرا هر دو تن سنگ آهن منجر به تولید یک تن محصول فولادی می‌شود که طبیعتا هزینه تمام شده بیشتری خواهد داشت.
عدد طلایی چین برای سنگ‌آهن
رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن یکی از کارشناسانی است که رشد قیمت اخیر سنگ‌آهن را پایدار می‌داند. مهرداد اکبریان با اشاره به نویدبخش بودن رشد قیمت سنگ‌آهن برای خروج از رکود می‌گوید: چرایی رشد قیمت سنگ‌آهن به دو اتفاق در چین باز می‌گردد، به نظر می‌رسد نخستین اتفاق به تصمیم دولت جدید چین برای فاصله گرفتن از سیاست‌های انقباضی باز می‌گردد که در پی این سیاست مسیر بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای ورود به کارخانه‌های فولادسازی باز خواهد شد. دومین دلیل نیز این است که چین بیش از این قادر به ادامه زیان در حوزه فولاد نیست زیرا سرمایه‌گذاری‌های بسیار کلانی برای توسعه صنعت فولاد خود صورت داده است و بیش از دو یا سه سال قادر به ادامه زیان نخواهد بود. به عقیده اکبریان به نظر می‌رسد چین برای سال 2016 عددی طلایی برای قیمت سنگ‌آهن در نظر گرفته است که این عدد می‌تواند چیزی بین 60 تا 70 دلار برای هر تن باشد.
بر این اساس اگرچه این رقم نسبت به قیمت روزهای اوج کمتر است، اما نسبت به ریزشی که در دو سال اخیر تجربه کرده است بسیار بهتر است. اکبریان در ادامه می‌گوید: بنابراین من فکر نمی‌کنم که رشد قیمت اخیر فقط یک موج بوده باشد زیرا چین بیش از این قادر به تحمل زیان یا کاهش قیمت‌ها نیست. اکبریان در حالی سال 2016 را سال افزایش قیمت سنگ‌آهن و فولاد ارزیابی می‌کند که در نهایت عقیده دارد بهتر است تولیدکنندگان سنگ‌آهن ایران به قیمت‌های جهانی تکیه نکنند. او در این رابطه می‌گوید: اگر فضایی فراهم شود که با رشد تولید در داخل کشور سنگ‌آهنی‌ها بتوانند محصولات خود را به تولیدکنندگان داخلی بفروشند شرایط بسیار بهتر خواهد بود و قیمت سنگ‌آهن ایران با برداشتن تکیه خود از تحولات جهانی می‌تواند به نوعی ثبات داخلی برسد. اکبریان در ادامه با تاکید بر این نکته که به ناپایدار بودن رشد قیمت سنگ‌آهن عقیده‌ای ندارد، می‌گوید: به نظر می‌رسد سال 2016 نسبت به سال گذشته بهتر باشد و به مرور شاهد تطبیق قیمت‌های داخلی در بورس کالا با قیمت‌های جهانی خواهیم بود.
رشد شمش و سکوت شرکت‌ها
اما در حالیکه رشد قیمت اخیر سنگ‌آهن و شمش چین توجه بسیاری از تحلیلگران را به خود جلب کرده است، معاون بازاریابی و فروش ذوب‌آهن اصفهان عقیده دارد اگرچه این رشد چشمگیر به نظر می‌رسد اما به علت تازه بودن پیش‌بینی را کمی سخت می‌کند. با این حال او عقیده دارد سال جدید میلادی نسبت به کف سال 2015 بهتر خواهد بود اما تصور این که قیمت‌ها بسیار جذاب خواهند بود کمی دور از ذهن است. احسان دشتیانه در ادامه در رابطه با رشد قیمت‌های اخیر می‌گوید: من فکر می‌کنم رشد قیمتی که در شمش چین رخ داده است بسیار چشمگیرتر از سنگ‌آهن و اثر آن بر قیمت تمام شده محصولات فولادی فوری‌تر است. او در ادامه با اشاره به رشد 40 تا 45 دلاری شمش در یک ماه گذشته می‌گوید: این شرایط باعث شده است که بسیاری از تولیدکنندگان شمش چه در ایران و چه در خارج از کشور از اعلام قیمت خودداری کنند زیرا این امکان وجود دارد که در آینده قیمت‌ها با رشد بیشتری همراه شوند.
از نگاه این مدیر صنعت فولاد با توجه به رشد اقتصادی که چین برای سال جدید خود پیش‌بینی کرده است، رشد قیمت‌ها در آینده بعید به نظر نمی‌رسد زیرا خارج کردن واحدهای تولیدکننده کوچک و آلاینده از چرخه تولید و همچنین افزایش ساخت و سازها به منظور حرکت به سمت رفاه عمومی بیشتر، از برنامه‌های جدید چین است. خروج کارخانه‌های کوچک و آلاینده از چرخه تولید اتفاقی است که می‌تواند در کنار سیاست افزایش مصرف چین، منجر به کاهش تولید 100 میلیون تنی شود. طبعا این اتفاق فضای بیشتری برای سایر تولیدکنندگان فولاد به منظور افزایش سهم خود در بازارهای جهانی ایجاد خواهد کرد که قطعا تولیدکنندگان ایرانی نیز از این فضا جدا نخواهند بود. از نگاه دشتیانه در کنار تحولات جهانی، رونق سنتی در روزهای پایانی سال و پیش‌بینی‌های مثبت تجار و صاحبان پروژه‌ها از بهبود شرایط در سال آینده از جمله عواملی بوده‌اند که قیمت‌ها را از دو هفته قبل به این سو در بازار فولاد صعودی کرده است. حال با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد در پی سیاست‌های جدید دولت چین برای ادامه روند توسعه، کاهش تولید و در پی آن کاهش صادرات فولاد این کشور؛ سال نو واقعی برای بسیاری از تولیدکنندگان فولاد در حال آغاز باشد. در این میان باید دید فولادسازان ایرانی چه برنامه‌هایی برای افزایش سهم خود از بازارهای جهانی دارند.
دنیای اقتصاد