امروز معدن در شرایطی قرار گرفته که بیش از هر زمان دیگری باید بخش خصوصی با آن همگام شود. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) که همکاری با بخش خصوصی را جزو برنامه‌های اصلی خود قرار داده، این بار اعلام کرده؛ از مشارکت بخش خصوصی در مذاکرات با خارجی‌ها استقبال می‌کند. مهدی کرباسیان، رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران درباره این مطلب که آیا دولت و ایمیدرو بخش خصوصی را در مذاکرات با سرمایه‌گذاران خارجی دخالت می‌دهد یا خیر؟، اظهار کرد: هدف دولت استفاده و بکارگیری توان بخش خصوصی است همانطور که مطلع هستید در سفرهای اخیر رییس‌جمهوری به اروپا تاجران از طریق اتاق بازرگانی دولت را همراهی کردند. به گزارش معدن ۲۴، رییس ایمیدرو تصریح کرد: مذاکرات ایمیدرو با طرف‌های خارجی بیشتر دو جانبه است و سازمان توسعه و نوسازی معادن در هر مرحله آماده مشارکت چند جانبه با بخش خصوصی ایرانی و طرف‌های خارجی است. هر زمان احساس کنیم بخش خصوصی آماده مشارکت است استقبال می‌کنیم.
توانایی‌های بخش خصوصی
بخش معدن و صنایع معدنی در دورانی که کشور گرفتار تحریم‌های سخت بود؛ با ایستادگی و تلاش‌های بسیار کمترین آسیب را از این موضوع دید. این اتفاق باعث شد تا مسئولان دولتی به توانایی بخش معدن در توسعه درآمدهای اقتصادی امیدوار شوند. درست در همین زمان بود که فعالان بخش خصوصی تمام توان خود را به‌کار گرفته و توانستند با برخی از شرکت‌های خارجی وارد همکاری شوند. هرچند گاه این همکاری‌ها از سیستم دور زدن تحریم‌ها میسر بود اما نتیجه آن حفظ فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی بود. امروز با اتفاقات رخ داده در فضای سیاسی و روابط بین‌المللی، سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای اروپایی یا امریکایی برای حضور در ایران و فعالیت در بخش معدن اظهار تمایل کرده‌اند که بخش عمده‌ای از آنها فعالان بخش خصوصی در کشورهای خودشان هستند. بی‌شک ورود بخش خصوصی ایران به فضای مذاکرات می‌تواند روند کار را آسان‌کند زیرا آنها در عملیات‌های اجرایی تجربیاتی دارند که تاثیر بسیاری در خروجی مذاکرات خواهد داشت.
ورود بخش خصوصی به مذاکرات
افشین حسینی، بازرس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در گفت‌وگو با خبرنگار صمت، درباره حضور بخش خصوصی در مذاکرات با خارجی‌ها و تاثیر این اتفاق در نتایج به‌دست آمده، اظهار کرد: خوشبختانه این اتفاق در حال رخ دادن است. به طوری که اگر نگاهی به سفر اخیر مسئولان دولتی به کشورهای اروپایی داشته باشید خواهید دید بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران نیز در سفر اخیر وزیر امور خارجه به اروپا حضور داشتند. وی بیان کرد: به اعتقاد من این اتفاق یک سرنوشت محتوم است.
حسینی با اشاره به صحبت‌های کرباسیان رییس هیات عامل ایمیدرو، تصریح کرد: خوشبختانه ایمیدرو در مسیر درستی در حال حرکت است. با توجه به حسن سابقه دکتر کرباسیان و تمایل ایشان به بخش خصوصی و همچنین تمایل مهندس نعمت‌زاده و وزارت صنعت، معدن و تجارت برای همکاری با بخش خصوصی، این جریان یک سرنوشت برای کشور است و نمی‌توان آن را در حد یک تاثیر دانست. این عضو انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران در ادامه اظهار کرد: حرکت دولت نیز باید به این سمت باشد. در واقع باید بدنه اقتصاد کشور تغییر داده شود تا بتوانیم ساختار آن را به سمت بخش خصوصی حرکت دهیم. به گفته حسینی، بخش خصوصی یک جریان منفعت طلب است. در نتیجه به هر میزان که بخش خصوصی در مذاکرات حضور داشته باشد، کمک بزرگی به بخش معدن می‌شود. وی افزود: بخش دولتی ماموریت‌های خاص خود را دارا است که گاه در روند اجرایی رگه‌هایی سیاسی در آن دیده می‌شود اما فعالان بخش خصوصی با در نظر گرفتن منافع ملی به دنبال مباحث اقتصادی هستند. حسینی تاکید کرد: بخش خصوصی باید در پایه‌های اقتصادی کشور حضور پیدا کند. در واقع مشارکت بخش خصوصی در مذاکره با گروه‌های خارجی عاقبت خوشی را برای معدن و صنایع معدنی رقم خواهد زد.
دولت تصدی‌گری را کاهش دهد
متن ابلاغیه درباره سیاست‌های کلی توسعه بخش‌های غیردولتی و جلوگیری از بزرگ شدن بخش دولتی حاکی از آن است که دولت حق فعالیت اقتصادی جدید خارج از موارد صدر اصل۴۴ را ندارد و موظف است هرگونه فعالیت (شامل تداوم فعالیت‌های قبلی و بهره‌برداری از آن) را که مشمول عنوان‌های صدر اصل۴۴ نباشد، حداکثر تا پایان برنامه ۵ساله چهارم به بخش‌های تعاونی و خصوصی و عمومی غیردولتی واگذار کند. در واقع در بخشی همچون معدن، دولت باید به‌دنبال کوچک کردن فعالیت‌های خود باشد. به‌عنوان مثال واگذاری پهنه‌های اکتشافی به بخش خصوصی از اقداماتی است که می‌تواند به توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی و رشد اقتصادی در معدن کمک کند. دولت با انجام عملیات‌های اکتشافی و کاهش ریسک فعالیت در این حوزه شرایط را برای ورود فعالان بخش خصوصی مهیا می‌کند تا آنها سرمایه خود را وارد این حوزه کنند. حال امروز تصمیم ایمیدرو برای ورود بخش خصوصی به فضای مذاکرات اقتصادی با هیات‌های تجاری خارجی که تمایل به حضور در بخش معدن ایران را دارند، می‌تواند اتفاقی خوب در جهت اجرای هرچه بیشتر اصل ۴۴ باشد. امروز بخش خصوصی با نگاهی ویژه‌تر به مسائل اقتصادی می‌تواند با کمک دولت راه‌را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی باز کند اما نکته قابل توجه ایجاد زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن است.
بخش خصوصی و زیرساخت‌ها
هرچند از تجربیات بخش خصوصی در مذاکره با هیات‌های خارجی می‌توان استفاده کرد اما باید به این نکته توجه داشت در کنار این موضوع دولت و بخش خصوصی می‌توانند در حوزه زیرساخت نیز همکاری‌های جدیدی را آغاز کنند تا با استفاده از سرمایه بخش خصوصی و تامین فاینانس‌ها از سوی دولت زیرساخت‌های اصلی برای بخش معدن و صنایع معدنی فراهم شود. در واقع دولت و بخش خصوصی در حوزه‌های مختلفی می‌توانند با یکدیگر همکاری‌های مشترک داشته باشند.
صمت